بسیج ماهیتی اسلامی و مردمی دارد و انقلاب اسلامی نیز در درجه اول یک انقلاب فرهنگی و متکی به مردم بوده است. این مساله حفظ انقلاب اسلامی و گسترش آن را با توجه زمینه های فرهنگی برجسته می کند.
امام خمینی (ره) در پنجم آذرماه سال 1385، یعنی مدتی بعد از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، فرمان تاریخی تشکیل بسیج مستضعفان را صادر فرمودند: «یک مملکت بعد از چند سالی که 20 میلیون جوان دارد باید 20 میلیون تفنگدار داشته باشد و 20 میلیون ارتش داشته باشد و یک چنین مملکتی آسیب پذیر نیست.» و امت اسلامی نیز در راستای تثبیت هر چه بیشتر بیعت خود با بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران به این فرمان لبیک گفتند و گروه های مقاومت مردمی را در مساجد سراسر کشور به منظور حفظ و پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی تشکیل دادند. بنابراین بسیج ماهیتی اسلامی و مردمی دارد و انقلاب اسلامی نیز در درجه اول یک انقلاب فرهنگی و متکی به مردم بوده است. این مساله حفظ انقلاب اسلامی و گسترش آن را با توجه زمینه های فرهنگی برجسته می کند و بسیج نیز به عنوان یکی از نیروهای پیش رو در عرصه فرهنگی مطرح است.
یکی از دستاوردهای مهم بسیج در همین ارتباط صدور الگو و فرهنگ بسیج به کشورهای عراق، لبنان، فلسطین و سوریه است. بنابراین در شرایط کنونی مقاومت نیروهای مردمی در عراق و سوریه با استفاده از الگوی بسیج سازماندهی شده است. تشکیل گروه های مردمی همچون عصائب اهل حق، سپاه بدر در عراق و حشد الشعبی متاثر از تفکر و فرهنگ بسیجی در ایران بوده است. در واکنش به سقوط موصل در ژوئن 2014 میلادی به دست نیروهای داعش، بسیج مردمی عراق به فتوای مراجع دینی تشکیل شد. این نیروهای مردمی به کمک ارتش عراق توانستند از پیشروی داعش به سمت بغداد جلوگیری کنند. عقیل حسینی رئیس شورای بسیج عراق، از بسیج عراق به عنوان ادامه بسیج ایران یاد می کند. موفقیت نیروهای مردمی عراق تا آن حد است که رسانه های امریکایی به حماسه های بی نظیر آن اعتراف کرده اند. مجله نیوز ویک در همین رابطه می نویسد: نیروهای مردمی عراق که با داعش مبارزه کرد و معادله پیروزی را برای عراق به ارمغان آورد در سطح دنیا چهارمین قدرت کوبنده و خطرناک پس از نیروهای ویژه دریایی آمریکا نوی سیل، آلفا روسیه و ایکو کبرای اتریش است.
در سوریه نیز ارتش مردمی «جیش الشعبی» در تابستان سال 2012 میلادی با الهام از نیروی مقاومت بسیج در ایران شکل گرفت که از همان ابتدا تاثیر به سزایی در مهار و شکست تروریست ها در مناطق مختلف این کشور، به خصوص پاک سازی شهر «حلب»، از گروه‌های تروریستی مسلح به خصوص گروه مسلح موسوم به «ارتش آزاد» داشته است. همچنین نیروهای مقاومت مردمی بسیج در سوریه نقش مهمی در بازدارندگی ایالات متحده امریکا در حمله به کشورشان داشته اند؛ چرا که وجود این نیروهای گسترده از یک سو نشان دهنده حمایت وسیع مردم از رژیم بشار اسد است و از سویی دیگر باعث می شود که دشمن نتواند ارزیابی دقیقی از این نیروهای مردمی داشته باشد.
آنچه گفته شد بخوبی نشان می دهد که امروز اندیشه و فرهنگ بسیجی در کل جهان اسلام فراگیر شده و از مرزهای ایران عبور کرده است. از این موفقیت و دستاورد بسیج می تواند به واسطه فرهنگ استراتژیک بسیج باشد. به این معنی که ما در فرهنگ استراتژیک به روش هایی که بسیج برای دستیابی به اهدافش دنبال می کند، تاکید می کنیم و این روش ها فراتر از اقدامات نظامی صرف است. در ادامه به برخی از عناصر فرهنگ استراتژیک بسیج که نقش غیر قابل انکاری در پاسداری از انقلاب اسلامی داشته است اشاره می کنیم:
1.اشاعه فرهنگ و تفکر بسیجی
دشمنان انقلاب اسلامی وقتی از شکست نظامی جمهوری اسلامی ایران ناامید شدند؛ عرصه فرهنگی را هدف قرار دادند، بنابراين وظیفه بسیجی در درجه نخست كسب آگاهي از اهميت نبرد فرهنگي و درك موقعيت خطير فرهنگ بسيجي و اشاعه آن در سطح جامعه است. در اندیشه امام خمینی (ره) ممنوعیت، شجاعت، ولایت، آگاهی و شناخت، دشمن شناسی و حریت از شاخص های فرهنگ و تفکر بسیجی محسوب می شوند.
2. مقابله با تهاجم فرهنگی
تهاجم فرهنگی عرصه های وسیعی دارد؛ اما نقطه کانونی آن از میدان به در کردن دین اسلام است. وقتي بسيج مفهوم پيدا مي كند كه عده اي معتقد باشند، ديني هست و اين دين داراي حقايقي اصيل و ثابت و ارزش هايي معتبر است و همچنين پايه هاي اين دين قابل شناخت و دفاع است. امّا اگر تلاش هاي عده اي باعث تزلزل و انحراف در اين اعتقادات شود و محيط نوراني جامعه را ابرهاي تيره و تار برآمده از فضاي مغرب زمين تاريك كنند تا جلوي خورشيد دين گرفته شود، در اين صورت بسيجي نيز مفهومي نخواهد داشت (مصباح یزدی،1385: 69).
3.مبارزه با ظلم
مبارزه با ظلم یکی از عناصر مهم فرهنگ استراتژیک بسیج است. این محور در عین این که متخذ از ایدئولوژی اسلامی انقلاب است، حوزه ای فراتر از پیروان دین اسلام را در بر می گیرد. امام خمینی (ره) در همین ارتباط می فرمایند «ما در کنار تمام مظلومان جهان ایستاده ایم» بنابراین هر جا که مظلومان جهان صرف نظر از اعتقاد دینی آنها تحت ستم باشند مورد حمایت بسیج قرار می گیرند. بسیج با حرکت در این روند می تواند تفکر مبارزه با ظلم را به فرهنگ سیاسی کشورها و مناطق تحت ستم وارد کند و یک نهضت فکری جهانی علیه ظلم و ستم به و جود آورد.
4. فرهنگ ایثار و شهادت طلبی
فرهنگ ایثار و شهادت طلبی در حفط اسلام و نظام اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. این فرهنگ که برگرفته از واقعه عاشورا است رمز موفقیت انقلاب اسلامی و عامل اصلی پیشبرد جنگ تحمیلی نیز به شمار می رود. در چنین شرایطی عناصر اصلی میدان نبرد شجاعت، فداکاری، قناعت، خودفراموشی، خداخواهی و ...، بود که خیل بسیجیان عاشق امام با روحیه بسیجی توانستند حامل اصلی این ارزش ها باشند و مقاصد دشمنان اسلام را از آغاز جنگ با شکست مواجه نمایند. هسته مرکزی این روحیه همانا نگرش به پدیده های مادی از دریچه نیاز به عنوان وسیله و نه اصالت دادن به آنها است و از سوی دیگر تمامی امور در راستای دین و انقلاب و حفظ آرمان آن مفهوم می یابند. از این رو از خودگذشتگی و فداشدن برای دیندار ماندن امّت، یکی از وجوه برجسته روحیه بسیجیان بود. (صفری،1389) در شرایط کنونی نیز تداوم فرهنگ شهادت طلبی را در مبارزه با داعش توسط مدافعین حرم شاهد هستیم.
سخن پایانی
عناصر فرهنگ استراتژیک بسیج بسیار گسترده است و در این بیان کوتاه نمی توان به همه آن عناصر اشاره کرد. اما آنچه بیان شد به خوبی نشان می دهد که این عناصر فرهنگی، پتانسیل لازم را برای همه گیر شدن و جهانی شدن دارد و امید است که با زنده نگه داشتن آن ها شاهد بیداری اسلامی و نابودی استکبار و ائتلاف صهیونسیتی در سراسر جهان باشیم. این عناصر راهبردی سبب شده اند تا ارزش های انقلاب اسلامی نه تنها از مرزهای کشور، بلکه از مرزهای منطقه ای فراتر رود و امروز شاهد هستیم که جریانات مقاومت در مناطق مختلف دنیا، از تقابل با نظام سلطه سخن می گویند. برخی از این جریانات همانند آنچه در آمریکای لاتین هستند، با برخی ارزش های بسیج و انقلاب اسلامی همسو می باشند و ترویج بیشتر عناصر راهبردی فرهنگ بسیجی می تواند به تقویت گفتمان مقاومت در دنیا بینجامد.
منابع
مصباح يزدي، محمدتقي (1385) نگاهي گذرا به بسيج و بسيجي، قم: انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)
صفری، جلیل (1389) تأثیر نقش فرهنگ ایثار و شهادت بر ارتقای معنوی بسیجیان، حصون، شماره 27.
خانم فیله کش
سلام علیکم
لطفاً پس از هر پاراگراف نسبت به درج آدرس دهی (APA) اقدام نمائید.
این طور مناسب تر است.
باتشکر