(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1395/09/24 ـ شماره 10759 ـ صفحه 6)
در پی تغییرات خاورمیانه و شکستهای پی در پی عربستان از سوریه تا یمن، نشست منامه در بحرین تشکیل شد حال آنکه ریاض امیدوار بود بتواند با استفاده از این نشست طرح قدیمی خود موسوم به «اتحادیه کشورهای حوزه خلیج فارس» را بار دیگر مطرح کند.
سی و هفتمین اجلاس دو روزه سران کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در حالی در منامه پایتخت بحرین به کار خود پایان داد که سعودیها در مورد تشکیل «اتحاد خلیجی» از سران عرب پاسخ منفی گرفتند.
به گزارش خبرگزاریها سی و هفتمین اجلاس دو روزه سران کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در حالی در منامه پایتخت بحرین به کار خود خاتمه داد که در فراز و نشیب تحولات منطقهای و معادلات و تغییرات آن، عربستان در مورد تشکیل «اتحاد خلیجی» از سران عرب پاسخ منفی شنید.
در پی معادلات متغیر منطقه خاورمیانه و شکستهای پی در پی عربستان از شمال تا جنوب، از سوریه تا یمن، نشست منامه در بحرین تشکیل شد حال آنکه ریاض امیدوار بود بتواند با استفاده از این نشست طرح قدیمی خود موسوم به «اتحادیه کشورهای حوزه خلیج فارس» را بار دیگر مطرح کند اما اوضاع آنطور که پیشبینی میکرد، پیش نرفت در نتیجه این نشست با همان بیانیههای معمول قبلی پایان یافت.
«عبداللطیف الزیانی» دبیرکل شورای همکاریهای خلیج فارس بیانه پایانی اجلاس منامه موسوم به «بیانیه الصخیر» (اشاره به قصر الصخیر بحرین) را قرائت کرد اما هیچ مطلب جدیدی در آن نبود و تنها یک کپی از مواضع و توصیههای سیاسی مندرج در بیانیه سال گذشته ریاض بود.
چند روز مانده به نشست منامه، سعودیها با انتشار انبوهی از مقالات در روزنامهها و گزارشات تلویزیونی و شبکههای ارتباط جمعی تلاش کردند اینگونه القا کنند که در نشست منامه طرح «اتحادیه خلیجی» نه تنها بررسی بلکه تشکیل آن اعلام خواهد شد، اما در هیچ یک از بندهای بیانیه پایانی نشست منامه به چنین طرحی اشاره و حتی به صورت نمادین هم ذکر نشدو فقط در آن به ارتباط کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به شبکهای ارتباطی و حمل و نقل و حمایت از جوانان در توسعه اطلاعات اکتفا شده است.
کویت، عربستان، بحرین، عمان، قطر و امارات شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس هستند و طرح مورد نظر عربستان در حالی بار دیگر مطرح شده است که در نشست سال گذشته سران کشورهای شورای همکاری در ریاض ملک سلمان پادشاه سعودی تاسیس «هیات امور اقتصادی و توسعه این کشورها» را تحمیل کرد و اولین جلسات آن در نوامبر گذشته در پایتخت عربستان تشکیل شد.
« محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد سعودی در این جلسات با ابراز اطمینان از اینکه کشورهای عرب حوزه خلیج فارس میتوانند ششمین اقتصاد جهانی شوند، اظهار داشت: در زمان حاضر جهان با تحولات اقتصادی زیادی روبه رو است و در زمانه دسته بندی و اتحادیهها ما نیز نیازمند یک اتحادیه هستیم.
تمایل ریاض به تبدیل «شورای همکاری» کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به «اتحادیه » تنها به حوزه اقتصاد محدود نشد، پنج روز بعد از نشست اقتصادی یاد شده، بن سلمان به عنوان وزیر جنگ سعودی، ریاست پانزدهمین نشست دورهای وزیران دفاع کشورهای عضو شورای همکاری را در ریاض برعهده گرفت.
این وزیر جوان سعودی باردیگر در جمع همتایان خود درباره خطرهایی که همه آنها را تهدید میکند، هشدار داد و گفت که برای مقابله با این تهدیدها باید متحد شوند و یک اتحادیه تشکیل دهند. وی در این ارتباط تصریح کرد: حوزه نظامی و امنیتی مهمتر از سایر حوزه هاست به ویژه در شرایط کنونی که با چالشهای متعددی روبرو هستیم این اهمیت دو چندان است.
سران عرب در مسیر مورد نظر سعودی گام برنداشتند
با این حال، تشویقها در حوزه اقتصادی و ایجاد ترس و تهدید حوزه نظامی و امنیتی نتوانست سران کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را قانع کند تا در مسیر خواست سعودی گام بردارند.
در این میان اسناد منتشر شده توسط سایت ویکیلیکس در تابستان سال گذشته، نمونهای از بحث و جدلها در محافل دیپلماتیک کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را نشان میدهد که پس از دعوت «ملک عبدالله» شاه سابق سعودی در اجلاس 2011(90ش) ریاض در ارتباط با تاسیس «اتحادیه » این کشورها مطرح شد.
این اسناد نشان میدهد، «سعود الفیصل» وزیر سابق خارجه سعودی نظر سفیران کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را در خصوص طرح ملک عبدالله برای اتحاد این کشورها به سبک اتحادیه اروپا جویا میشد.
نکته قابل توجه اینکه در پیام ارسال شده توسط سفیر سعودی در ابوظبی در خصوص مخالفت امارات با طرح ملک عبدالله آمده است: پس از ذکر دلایل مخالفت با این طرح و تناقضهای موجود در آن، یک سوال مطرح است: وقتی اماراتیها هنوز گرفتار مشکلات هستند، اتحادیه کشورهای عرب حوزه خلیج فارس چطور میتواند موفق شود؟
در فوریه سال 2012(91ش) سفیر ریاض در کویت پیامی برای سعود الفیصل فرستاد که حاوی اظهارات «احمد السعدون» رئیس وقت مجلس کویت درباره طرح «اتحادیه» بود.وی گفته بود:...اگر بگوییم میتوانیم به اتحادیه دست پیدا کنیم، خود را فریب داده ایم.کشورهایی که انتخابات و حقوق بشر تا حدی در آنها مراعات میشود چطور میتوانند با کشورهایی که زندان هایشان پر از زندانی است، اتحاد برقرار کنند؟
«احمد الخطیب » نماینده سابق مجلس کویت و موسس «جنبش ملی کویتی» در شانزدهم می(اردیبهشت) همان سال در مقالهای خطاب به سران عرب حوزه خلیج فارس تاکید کرد که طرح تشکیل اتحادیه شکست خورده است. وی در این مقاله دلایلی را که موجب میشود طرح تشکیل اتحادیه به عنوان یک طرح شکست خورده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قلمداد شود، برای سران عرب تشریح کرد.
تاریخچه طرح اتحاد شورای همکاری خلیج فارس
پنج سال پیش که ملک عبدالله طرح اتحادیه را مطرح کرد، نیروهای موسوم به «سپر جزیره» برای سرکوب انقلاب مردمی بحرین در خیابانهای این کشور جولان میدادند و تحولات در مصر و تونس شروع شده بود از همین رو سعودیها از تحولات و قیامهای موجود درجهان عرب برای ترساندن همسایگان عرب حوزه خلیج فارس و احتمال رسیدن این تحولات به کشورهایشان بهرهبرداری کردند تا شاید بتوانند روند مواققت آنان را با طرح اتحادیه سرعت ببخشند.
اما امروز با تحولاتی که سوریه شاهد آن است و از بین رفتن تمامی گزینهها و فرصتهای برخی سران کشورهای عرب حوزه خلیج فارس برای سرنگونی نظام سوریه و همچنین پیروزی عراق در جنگ علیه داعش به اضافه شکستهای عربستان در یمن، شاید آل سعود تصور کردند، شرایط مناسبی برای طرح مجدد تشکیل اتحادیه مهیا شده است.
در این شرایط به نظر میرسد ریاض در صدد برآمده است از موضع رسمی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در خصوص قانون آمریکائی «جاستا» و حمایت آنها از عربستان، بهرهبرداری کند و همسایگان خود را از رویکرد «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری جدید آمریکا و جمهوری خواهان در خصوص روابط با آنها بترساند.
این درحالی است که بحران اقتصادی ناشی از تداوم افت قیمت نفت همه کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را درگیر کرده و در این میان، عربستان که بزرگترین اقتصاد را در میان این کشورها دارد، بیش از دیگران متضرر شده است.
با این توضیحات به خوبی میتوان متوجه شد که ریاض برای سرپوش گذاشتن بر ناتوانیهای خود در صدد برآمده است به همسایگانش متوسل شده و از درآمدهای کشورهایی مانند امارات و کویت که در مقایسه با آن کمتر ضرر کرده اند، بهرهبرداری کند.
http://jomhourieslami.net/?newsid=117094
ش.د9502868