در گذشت ناگهانی آیت‌الله

(روزنامه وطن امروز – 1395/10/20 – شماره 2070 – صفحه 1)

آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام شامگاه دیروز بر اثر عارضه قلبی دارفانی را وداع گفت. به گزارش «وطن امروز» این یار دیرین امام و رهبری و از ستون‌های انقلاب اسلامی ایران روز گذشته در پی عارضه قلبی به بیمارستان شهدای تجریش منتقل شد. با این حال اما تلاش کادر پزشکی بیمارستان برای احیای آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به نتیجه نرسید و آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی در 82 سالگی به دیار باقی شتافت.

آیت الله هاشمی‌رفسنجانی یکی از باسابقه‌ترین چهره‌های جمهوری اسلامی و از عوامل اصلی انقلاب اسلامی مردم ایران در سال 1357 بود. هاشمی در دوران مبارزه بارها توسط ساواک دستگیر شد و چندین سال را تحت شکنجه‌های عوامل رژیم پهلوی در زندان گذراند. او به روایت اسناد ساواک از افراد بسیار معتمد امام خمینی (ره) بوده است و در سازماندهی نیروهای انقلابی نقش محوری داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی او سوابق متعددی را بر عهده گرفت؛ از حضور در کابینه موقت شورای انقلاب تا فرماندهی جنگ، ریاست بر مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری، ریاست مجلس خبرگان رهبری و ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام که هاشمی‌رفسنجانی را تبدیل به یکی از سیاستمداران باسابقه در تحولات سیاسی کشور کرده بود.

سیاستمداری که به دلیل رفتارهای سیاسی‌اش طرفداران و مخالفانی جدی در تحولات سیاسی کشور داشت با این حال اما به‌رغم همه طرفداری‌ها و مخالفت‌ها نقش بی‌بدیل آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در تاریخ مبارزات ملت ایران علیه رژیم پهلوی غیر قابل انکار است. خطبه‌های انقلابی آیت‌الله رفسنجانی در دهه 60 و 70 در نماز جمعه تهران همواره در یادها و خاطره‌ها خواهد ماند. در کنار نقش‌آفرینی آیت‌الله رفسنجانی در پیروزی انقلاب اسلامی و نقش او در مدیریت انقلاب در روزهای پرالتهاب دهه 60، تغییرات سیاست‌ورزی او در 2 دهه اخیر، از او یک چهره متفاوت سیاسی نسبت به دوران مبارزه و 2 دهه اول پس از پیروزی انقلاب ساخته بود. با این وجود و به‌رغم مخالفت‌ها و انتقادات اما آیت‌الله رفسنجانی در چشم انقلابیون و وفاداران به انقلاب و دوستداران امام و رهبری، همواره به دیده احترام نگریسته می‌شد.

«وطن امروز» به نوبه خود درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را به رهبر معظم انقلاب، خانواده او و مردم ایران تسلیت می‌گوید.

مبارزات آیت‌الله هاشمی پیش از انقلاب

هاشمی‌رفسنجانی فعالیت سیاسی خود را از سال 1340 آغاز کرد. او در دوران قبل از انقلاب، بسیار به امام نزدیک بود. هاشمی در دوران پیش از انقلاب و در طول نهضت امام خمینی(ره) به صورت یک عضو فعال و همیشه در صحنه حضور داشت. نمونه بارز حمایت ایشان از امام خمینی(ره)، حرکتی بود که ایشان به همراه دیگر علما در اعتراض به زندانی شدن امام انجام دادند. اینان که بعداً در ادبیات سیاسی به عنوان «مهاجرین» شناخته شدند، به سمت تهران حرکت کردند و با اجتماع جلوی شهربانی اعلام داشتند یا امام را بدون قید و شرط آزاد کنند یا اینکه ما را همانند ایشان به زندان بفرستند.

حضور فعال ایشان در تمام صحنه‌ها مایه قوت قلب مردم بویژه در شهر قم شده بود. به همین سبب شاه و ماموران ساواک به منظور فروکش کردن آتش انقلاب در قم، چاره را در آن دانستند که افراد موثر را دستگیر و روانه زندان کنند. از این‌روی ایشان را به همراه آقای ربانی‌شیرازی، بدون در دست داشتن هیچ‏گونه سند و مدرکی، دستگیر کرده و به زندان بردند. از دیگر موارد زندان رفتن ایشان می‌توان به دوران پس از ترور منصور در اواخر سال 1343 و همچنین سال 1346 اشاره کرد. در مجموع ایشان مدت 4 سال و 5 ماه را در زندان‌های رژیم پهلوی به سر برد. ایشان همچنین پس از حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه و قبل از ماجرای 15 خرداد توسط رژیم دستگیر شد و به‌عنوان اولین طلبه سرباز به پادگان باغ شاه اعزام شد. همین امر باعث شد تا امام خمینی(ره) بلافاصله پیکی به سربازخانه روانه کنند و طی پیامی به ایشان و دیگر روحانیون، آنان را به استقامت بیشتر در راه نهضت و عمل براساس رسالت سنگینی که به عهده دارند، توصیه کنند.

هاشمی در دوران پیروزی انقلاب و پس از آن

فعالیت‌های سیاسی هاشمی در دوران نهضت باعث شده بود تا امام خمینی (ره) وی را به عنوان یکی از افراد مورد اعتماد خود قرار دهند و از ایشان به عنوان یکی از اعضای شورای انقلاب در کنار بزرگان دیگری همچون شهیدبهشتی، شهیدمطهری، شهید باهنر و رهبر معظم انقلاب استفاده کنند.

اگرچه در بعد فردی عمده فعالیت مبارزاتی وی پیش از انقلاب را سخنرانی‌های مختلف و کارهای انتشاراتی تشکیل می‌دادند ولی امام در دوران تبعید، نقش مدیر مالی مبارزات انقلاب و نیز ارتباط با سایر گروه‌های انقلابی را نیز بر عهده وی گذاشته بودند. هاشمی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت‌های خود را در عرصه‌‌های گوناگون پیگیری کرد. عضویت در حزب جمهوری اسلامی، سرپرستی وزارت کشور، ریاست مجلس شورای اسلامی، امام جمعه موقت تهران، جانشین فرماندهی کل قوا، نیابت ریاست مجلس خبرگان، ریاست جمهوری، ریاست شورایعالی انقلاب فرهنگی، ریاست شورایعالی امنیت ملی، ریاست مجلس خبرگان و ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام از جمله مسؤولیت‌هایی است که آیت‌الله هاشمی در سال‌های پس از انقلاب بر عهده گرفت.

آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی درسال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب عهده‌دار مسؤولیت‌های مهمی چون عضویت در شورای انقلاب و ریاست مجلس شورای اسلامی بود. هاشمی پس از پیروزی انقلاب یکی از اعضای شورای انقلاب اسلامی شد و از بدو تشکیل این شورا، یکی از قدرتمندترین چهره‌های آن بود. او همچنین مدتی سرپرستی وزارت کشور را بر عهده گرفت.

هاشمی یکی از 28 عضو اولیه و موسس جامعه روحانیت مبارز و همچنین یکی از اعضای موسس حزب جمهوری اسلامی در سال اول پس از انقلاب بود.

نخستین قانون انتخابات پس از انقلاب با مشارکت او تدوین شد و پس از برگزاری نخستین انتخابات مجلس، به مجلس راه یافت و با آغاز کار مجلس در 7 خرداد 1359، نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی ایران شد. هاشمی در بهار سال 1360 در عزل ابوالحسن بنی‌صدر از فرماندهی کل‌قوا و سپس تصویب طرح عدم کفایت سیاسی نقشی تعیین‌کننده داشت.

در تابستان 1360 او بود که اعتراض مجلس را به رد یکی از مصوباتش توسط شورای نگهبان به اطلاع امام رساند و توانست برای نخستین بار، راهکار قانونی‌ای برای اجرایی شدن قوانینی که توسط شورای نگهبان خلاف شرع دانسته شده بود ایجاد کند. راهکاری که بعدها به تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام منجر شد. او تا سال 68 و رحلت امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی، ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت. پس از رحلت امام خمینی و انتخاب آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت به رهبری نظام اسلامی، هاشمی‌رفسنجانی با شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، پنجمین رئیس‌جمهور ایران شد. هاشمی‌رفسنجانی پس از پایان ریاست جمهوری تا پایان عمر ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده داشت.

پیام تسلیت رهبر انقلاب

رهبر انقلاب اسلامی در پیامی ارتحال آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفتند.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، متن این پیام به شرح زیر است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

انالله و انا الیه راجعون

با دریغ و تأسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی و همکار نزدیک سال‌های متمادی در عهد جمهوری اسلامی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج‌ شیخ اکبر هاشمی‌رفسنجانی را دریافت کردم. فقدان همرزم و همگامی که سابقه‌ همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه‌ونه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است. چه دشواری‌ها و تنگناها که در این ده‌ها سال بر ما گذشت و چه همفکری‌ها و همدلی‌ها که در برهه‌های زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید. هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او در آن سال‌ها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه‌ کسانی که با وی همکار بودند بویژه برای اینجانب به شمار می‌آمد. اختلاف‌نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هایی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلی بود به کلی بگسلد و وسوسه‌ خناسانی که در سال‌های اخیر با شدت و جدیت در پی بهره‌برداری از این تفاوت‌های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد.

او نمونه‌ کم نظیری از نسل اول مبارزان ضد ستم‌شاهی و از رنج‌دیدگان این راه پر خطر و پرافتخار بود.

سال‌ها زندان و تحمل شکنجه‌های ساواک و مقاومت در برابر این همه و آنگاه مسؤولیت‌های خطیر در دفاع‌مقدس و ریاست مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و غیره، برگ‌های درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیمی است. با فقدان هاشمی اینجانب هیچ شخصیت دیگری را نمی‌شناسم که تجربه‌ای مشترک و چنین درازمدت را با او در نشیب و فرازهای این دوران تاریخ‌ساز به یاد داشته باشم.

اکنون این مبارز کهنسال در محضر محاسبه‌ الهی با پرونده‌ای مشحون از تلاش و فعالیت گوناگون قرار دارد و این سرنوشت همه‌ ما مسؤولان جمهوری اسلامی است.

غفران و رحمت و عفو الهی را برای وی از صمیم قلب تمنا می‌کنم و به همسر گرامی و فرزندان و برادران و دیگر بازماندگان ایشان تسلیت عرض می‌کنم.

غفرالله لنا و له

سیدعلی خامنه‌ای/ ۱۹ دی‌ماه ۹۵

پیام تسلیت رئیس مجلس خبرگان رهبری

آیت‌الله جنتی، رئیس مجلس خبرگان رهبری نیز در پیامی درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را تسلیت گفت.

به گزارش اداره کل روابط عمومی شورای نگهبان، متن این پیام به شرح ذیل است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

انالله و انا الیه راجعون

خبر رحلت آیت‌الله جناب آقای هاشمی‌رفسنجانی، مجاهد دوران نهضت اسلامی و یار دیرین حضرت امام خمینی(ره)، موجب تالم و تاثر گردید. آن سفر کرده، در دوران رژیم طاغوتی و وابسته پهلوی، رنج و محنت بسیاری را متحمل شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با قبول مسؤولیت‌های مهم همچون ریاست مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام و نیز مجلس خبرگان رهبری، کوشا بود.

اینجانب ضمن قدردانی از زحمات بی‌شائبه ایشان برای نظام اسلامی، رحلت ایشان را به مقام معظم رهبری، حضرت امام خامنه‌ای و بازماندگان، تسلیت گفته و از خداوند متعال رحمت و غفران واسعه الهی را برای ایشان مسالت دارم.

احمد جنتی/ رئیس مجلس خبرگان رهبری

3 روز عزای عمومی و تعطیلی سه‌شنبه

هیات دولت نیز در بیانیه‌ای درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفت.

در بیانیه هیات دولت آمده است: عالم مجاهد، انقلابی نستوه و یار دیرین حضرت امام رضوان‌الله تعالی علیه که عمر پر برکت خود را در شکل‌گیری انقلاب اسلامی، استقرار نظام جمهوری اسلامی و ایفای مسؤولیت‌های خطیر در اداره کشور و دفاع‌مقدس سپری کرد به دیدار معبود شتافت. نام، یاد و آموزه‌های آن یار سفر کرده همواره بر تارک ایران و انقلاب اسلامی در درخشش و الگوی وفاداران به آرمان‌های انقلاب اسلامی خواهد بود.

این بیانیه می‌افزاید: هیات دولت جمهوری اسلامی ایران این ضایعه بزرگ را به حضرت بقیه‌الله الاعظم ارواحنا فداه، مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مد ظله‌العالی، علما و مراجع بزرگوار تقلید، خانواده گرامی ایشان و ملت شریف ایران تسلیت عرض می‌کند و به مناسبت تجلیل از این یار دیرین امام و رهبری 3 روز عزای عمومی و روز سه‌شنبه 21 دی‌ماه 1395 را تعطیل عمومی اعلام می‌کند و ملت قدرشناس ایران را به شرکت باشکوه و تاریخی در مراسم تشییع پیکر پاک ایشان دعوت می‌نماید.

پیام تسلیت رئیس مجلس شورای اسلامی

علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در پیامی درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی یار دیرین امام و رهبری را تسلیت گفت.

متن این پیام بدین شرح است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

انالله و انا الیه راجعون

مرد بزرگی چشم از این جهان فرو بست که در چهره او 60 سال مبارزه با استبداد و استعمار، تلاش خستگی‌ناپذیر برای استقرار نظام اسلامی، مجاهدتی کم نظیر برای دفاع از استقلال و تمامیت ارضی، کوششی مداوم برای عمران و آبادی کشور و همتی مستمر برای سامان دادن به امور تقنینی هویدا بود.

روحانی عظیم‌القدری که از دهه 30 با تبلیغ اسلامی و آگاهی‌بخش سیاسی سعی وافری در بیداری ملت نمود.

سال‌ها زندان همراه با شکنجه و آزار فراوان او را از پا نینداخت تا نهضت، به رهبری امام خمینی(ره) به ثمر نشست.

به عنوان نزدیک‌ترین مشاور و یار امام به عضویت شورای انقلاب برگزیده شد و در همان ماه‌های اول پیروزی، هدف تیر منحرفین قرار گرفت، لیکن از تلاش برای در هم شکستن چهره نفاق و انحراف باز نایستاد.

اداره قوه مقننه، مسؤولیت خطیری در آن سال‌های جنگ و آشوب بود که با صلابت به دوش کشید.

فرماندهی میدان‌های جنگ در زیر فشار نظامی و تحریم دشمن از کارهای طاقت‌فرسایی بود که از قهرمانی چون هاشمی ساخته بود.

در تمام این دوران او همراه با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی) امام امت را یاری کرد و چون پروانه گرد وجود آن پیر فرزانه گشت.

انتخاب رهبر جدید انقلاب فرصتی بود تا هاشمی عزیز، باور و ایمان خود را نسبت به حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نشان دهد.

به عنوان رئیس‌جمهور، حداکثر همراهی را با رهبری داشت و رهبر معظم انقلاب همواره از دولت ایشان حمایت کردند.

سپس در جایگاه ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، لحظه‌ای از خدمت به نظام اسلامی فروگذاری ننمود. علاقه وافر او به حفظ نظام و اعتلای آن و عشق او به رهبری، دشمنان را به کینه‌ورزی مداوم نسبت به او وامی‌داشت.

اینجانب ضمن نهایت تأثر و تأسف از این حادثه مؤلمه، مراتب تسلیت خود را به ساحت مقدس حضرت ولی عصر(عج)، مقام معظم رهبری، خاندان محترم هاشمی، حوزه علمیه مقدسه قم و ملت شریف ایران تقدیم می‌دارم.

برای آن سفر کرده، آرزوی علو درجات و برای بازماندگان، دوستان و یاران ایشان صبر و شکیبایی از خداوند بزرگ مسألت دارم.

علی لاریجانی/ رئیس مجلس شورای اسلامی

19 دی‌ماه 95

پیام تسلیت رئیس قوه قضاییه

آیت‌الله آملی‌لاریجانی نیز در پیامی درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را تسلیت گفت.

به گزارش اداره کل روابط عمومی قوه‌قضائیه، متن پیام رئیس قوه‌قضائیه به شرح ذیل است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

انالله و انا الیه راجعون

خبر ارتحال مرحوم آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام موجب تأسف اینجانب گردید.

ایشان سال‌های متمادی از مبارزان نهضت در دوران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بودند و بعد از انقلاب نیز از موثرترین شخصیت‌های نظام که در کنار امام (ره) و مقام معظم رهبری در سمت‌های مختلف به نظام اسلامی خدمت کردند.

رحلت این یار دیرین امام (ره) و مقام معظم رهبری را به محضر حضرت بقیه‌الله الاعظم (عج) و رهبرمعظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) و بازماندگان آن مرحوم تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای آن فقید سعید غفران الهی و برای بازماندگان صبر جمیل و اجر جزیل آرزومندم.

صادق آملی‌ لاریجانی

جزئیات مراسم تشییع

حسین مرعشی از بستگان مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در گفت‌وگو با تسنیم، درباره مراسم تشییع گفت: مراسم تشییع پیکر مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام ساعت 10 صبح روز سه‌شنبه از مقابل دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.

پیکر ایشان پس از تشییع در قم در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده می‌شود.

http://www.vatanemrooz.ir/newspaper/page/2070/1/170215/0

ش.د9503352