باید شهرداری شیشه‌ای شود

(روزنامه آفتاب يزد ـ 1396/05/11 ـ شماره 4956 ـ صفحه 15)

البته همان وقت‌هایی که اولین شرکت هواپیمایی غیردولتی کیش‌ایر را ایجاد کرد خیلی‌ها با خود می‌گفتند او به زودی بر سر زبان‌ها خواهد افتاد.

محسن مهر علیزاده را هرچند بیشتر ما به عنوان معاون دولت اصلاحات و شاید هم رئیس سازمان تربیت بدنی آن زمان‌ها و البته یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری سال 84 بشناسیم اما او در حقیقت برنامه‌ریز آغاز مجدد فعالیت ساخت نیروگاه اتمی‌بوشهر، یکی از پیشگامان راه‌سازی و به ویژه توسعه راه‌آهن کشور و از چهره‌های اقتصادی ایران است.

مهرعلیزاده حالا باید در میان کاندیداهای شهرداری تهران به رقابت بپردازد. با این تفاوت که این روزها سر و صدای تبلیغاتی از اوبه گوش نمی‌رسد تا حدی که چندین بار شائبه انصراف او از نامزدی شهرداری را مطرح کردند و او به احترام رای نمایندگان منتخب مردم تهران وادار به تکذیب آن شد. معاون سابق رئیس جمهور و کاندیدای امروز شهرداری تهران در اینباره گفتگویی با آفتاب یزد داشته تا به دلایل کم پیدایی‌اش در رسانه‌ها آن هم در چنین برهه حساسی، پاسخ دهد.

* جناب مهرعلیزاده! برخلاف سایر کاندیداهای شهرداری تهران خبری از شما در رسانه‌ها نیست، دلیل این سکوت چیست؟ انصراف که نداده‌اید؟

** در حال حاضر مشغول ارائه برنامه‌هایی هستم که به عنوان یک کاندیدای شهرداری برای آینده شهر در نظر دارم. شورای شهر مقررکرده است تا کاندیداها برنامه‌هایشان را تا چهاردهم این ماه ، به شورا ارائه بدهند، اعضای شورا نیز براساس این برنامه‌ها درباره کاندیداها نظر می‌دهند، در حقیقت درحال حاضر ما مشغول نهایی کردن برنامه‌ها هستیم و فکر می‌کنم ارائه برنامه‌ها برای بیان قابلیت کاندیداهای شهرداری مهم‌تر از رسانه‌ای شدن است . آن برنامه‌ها را تهیه و در اختیار شورا قرار دادم

* یعنی از روز چهاردهم قرار است اتفاقات ویژه‌‌ای از سوی مهرعلیزاده در زمینه تلاش او برای شهردار شدن بیفتد؟

** حضور در رسانه‌ها هنر خاصی نیست، ولی یک افتخار برای من است که رسانه‌ای من را بپذیرد، اما من برنامه‌هایم را تدوین کردم و تلاش دارم در جهت عملیاتی کردن این برنامه‌ها مقدماتی را فراهم کنم. به نظرم توجه به اینکه قابلیت‌ها و ظرفیت‌های داخل یا خارج کشور مردم چیست، اهمیت بیشتری دارد.

* صحبت‌های زیادی راجع به شهرداری و مشکلات آن می‌شود، اشاره به برنامه‌هایی کردید که در این زمینه تدوین کرده‌اید، بزرگ‌ترین اولویت‌هایی که شهردار آینده باید مدنظر قرار دهد و بزرگ‌ترین مشکلاتی که در حال حاضر شهرداری با آن دست به گریبان است، چیست و برای حل آن باید چه کرد؟

** تهران شهر بزرگی است و مناطق مختلف آن مشکلات خاص خودشان را دارند. در بررسی‌ای که طی این یک سال گذشته کرده‌ایم، دریافتیم بعضی مسائل وجود دارند که در شمال شهر، مسئله تلقی نمی‌شود اما در جنوب شهر یک مشکل است و برعکس. به این ترتیب در پاسخ به اینکه اولویت من کدام است باید گفت اولویت مناطق گوناگون فرق می‌کند.

* اما در قالب مسائل کلانشهر تهران، همه می‌دانیم مسائل فرهنگی و اجتماعی از جمله آسیب‌های اجتماعی در تهران وجود دارد. مشکلات کودکان‌کار، اعتیاد ، مشکلات خانواده و ... در شهر بیداد می‌کند و باید فکری به حالش کرد .

** فرهنگ ارائه خدمات خوب شهرداری به شهروندان و ایجاد تعامل مناسب متقابل بین شهروندان و شهرداری امر مهم و اساسی است.

از سویی برای آنکه جمعیت 10 میلیونی تهران در شهر احساس آرامش کند باید مسئله راحتی را فارغ از آبادی شهر در نظر گرفت (چه بسا شهرهایی که آباد است اما مردمش آرامش ندارد یا برعکس) باید آرامش به تهران برگردد. تهران، شهر زیبایی است که به عنوان پایتخت، مردم آن باید آرامش فکری، روحی و سمعی و بصری داشته باشند.

ترافیک سنگین در تهران می‌تواند روی بخش‌هایی از زندگی مردم و چگونگی رشد ارتباطات خانوادگی، اثر منفی داشته باشد و در کنار این موضوع، آلودگی هوا نیز مشخصا ناشی از ترافیک خودروها در سطح شهر است.

در حال حاضر اغلب مسافرت‌های درون شهری حتی در حمل و نقل عمومی‌در روی زمین شکل می‌گیرد. بردن 80 درصد ترافیک به زیرزمین و در نتیجه اولویت دادن به حمل و نقل مترو و افزایش واگن‌های موجود به نحوی که تعداد سفرهای توسط مترو را افزایش دهیم، یکی از اولویت‌های اساسی است که باید شهردار بعدی بلافاصله به آن بپردازد و ان‌شاءالله وقتی شهردار جدید کار را شروع کرد مردم بعد از یک یا دو سال تغییرات را در این زمینه حس کنند بعد از هشت سال می‌توانیم به نقطه‌ای برسیم که بخش عمده‌ای از ترافیک سطح شهر به زیر شهر برود.

مطلب دیگر که باید فکر فوری به حال آن کرد مسئله تامین مالی برای شهرداری است، ما عدد و رقم‌هایی داریم که نشان می‌دهد شهرداری چند ده هزار میلیارد تومان بدهی دارد.

اما در میزان رقم آمارهای بدهی شهرداری تناقض‌های خیلی زیادی وجود دارد و رقم‌های متفاوتی هم می‌بینیم.

براساس آنچه که در حال حاضر در بودجه سال 96 داریم، میزان دیون شهرداری 25 هزار میلیارد تومان نوشته شده و مشخص است این دیون به کدام بانک یا کدام اشخاص حقیقی و حقوقی است. اما گفته می‌شود در کنار این، رقم‌های سنگین بدهی دیگر نیز وجود دارد. یکی از آنها صورت وضعیت‌های نهایی شده است که پیمانکاران انجام داده‌اند و در مراحل تغییر مشاور و تایید کارفرما قرار دارد که اجازه می‌خواهم رقم آن را نگویم چون بیشتر از آنکه به ماجرا کمک کند ممکن است که در فضای رسانه‌ای، مشکلات را چند برابر کند.

* همان 60 هزار میلیارد تومان بدهی منظورتان است؟

** دقیقا همان حدود است. علاوه بر این بدهی سرسام‌آور شهرداری، شهرداری بودجه‌های جداگانه‌ای نیز برای تکمیل طرح‌های نیمه تمام نیاز دارد. تامین منابع مالی شهرداری یکی از اولویت‌هاست.

و برای این مشکل مالی هم نباید توقع داشت مجلس در این زمینه مصوبه‌ای بدهد که بودجه شهرداری تامین شود(!) به هر صورت ما در کشور قانون بودجه داریم. رقم بدهی هم رقمی‌نیست که دولت بتواند آن را جبران کند. دولت در سال 95 تنها توانست حدود 15 هزار میلیارد تومان برای کل پروژه‌های عمرانی کشور تخصیص دهد.

در حالی که مصوبه مجلس در آن سال 30 هزار میلیارد تومان بود. یعنی دولت نیمی‌از آن را توانست تامین کند. بودجه دولت محدود است. پس مطمئنا دولت نخواهد توانست سه برابر بودجه عمرانی کل کشور را -که معادل میزان بدهی شهرداری است - به شهرداری برای پرداخت بدهی‌ها بدهد. در نتیجه باید مسئله بدهی‌ها به شکل دیگری حل شود.

* مثلا به چه شکلی؟

** تهران برای صاحبان سرمایه، انسان‌های مبتکر و خلاق، شهر فرصت‌هاست .تهران بیشتر از 25درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تامین می‌کند، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در تهران صورت می‌گیرد، خیلی از سرمایه‌گذاری‌های چند ده میلیاردی و چندصد میلیاردی از سوی سرمایه گذاران، جزئی از امکانات و قابلیت‌های آنهاست و تنها کافی است این عده به سمت سرمایه‌گذاری‌های کلان‌‌تر هدایت شوند و در پروژه‌های خدمات شهری و رفاهی و موارد مختلف، نقش ایفا کنند. در تمام شهرهای دنیا هم همین‌طور است، در شهری مثل توکیو شاید بیشتر از 25 شرکت خصوصی در زمینه قطارهای زیرزمینی با یکدیگر کار می‌کنند و دولت یک ین هم در آنجا سرمایه‌گذاری نکرده است. چیزی که خلا آن در کشور ما حس می‌شود. البته فعلا در کشور ما دولت باید سوبسید بدهد اما بخش خصوصی می‌تواند در همین طرح‌های نیمه تمامی‌که در شهرداری تهران وجود دارد شرکت کند.

* همه از این خصوصی سازی صحبت می‌کنند تا حدی صحبت‌های شما کلیشه ای به نظر می‌رسد، صحبت‌هایی که عملی شدنش مهم تر از بیانش است .

** این کار را ما در کیش و در سالهای 71 -70-69 فارغ از هر شعاری به عمل تبدیل کردیم. من سه سال مسئولیت کیش را برعهده داشتم. بدون آنکه دولت یک ریال به ما پول بدهد بر سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران تکیه کردیم آن هم سرمایه‌گذارانی که نسبت به ظرفیت‌های کیش ناآشنا بودند. ما آنها را به کیش دعوت و برای سرمایه گذاری قانع کردیم، نتیجه آن شد که آنها از تجهیز ویلاهای موجود تا ساخت هتل، انبار، ساختمان‌های مسکونی، بازار و ... را انجام دادند، اکنون کیش تبدیل به محلی شده که با هزاران میلیارد سرمایه، یک ریال هم از دولت نگرفته است. در زمانی که من به عنوان رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان عمرانی کیش مشغول فعالیت بودم ، آنجا هنوز منطقه آزاد نشده بود ، اما درآمدهایی هم برای توسعه آب و برق و هم توسعه هواپیما به دست آوردیم. طبیعی است ما در تهران که یک جای شناخته شده از لحاظ اقتصادی و سرمایه‌گذاری است می‌توانیم خیلی راحت‌تر جذب سرمایه‌گذار را انجام دهیم به شرط آنکه با بخش خصوصی آشنا باشیم.

در کنار اینها، در راستای سلامتی و شادابی محیط شهری، محیط زیست و به ویژه نقش خانم‌ها و نقش جوانان، هم در محیط‌های کلانشهری و هم توانمندسازی جوانان برنامه‌های ویژه‌ای داریم. می‌خواهیم مدیران جدید خلاق روی کار بیایند. بر روی جذب سرمایه‌گذار خارجی، احداث مترو، حمل و نقل عمومی‌و سایر طرح‌های عمرانی و خدمات شهری و سرمایه‌گذاری‌های خارجی در زمینه ایجاد هتل‌های چهار ستاره و پنج ستاره و تبدیل تهران به یک قطب برگزاری سمینارهای بزرگ بین‌المللی در امور فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی، برنامه‌های زیادی داریم. پروژه‌ای را برای هوشمندسازی شهرداری در نظر گرفتیم که همه چیز از جمله سطح آگاهی و فرهنگ مردم، خدمات مختلف و کاهش ترافیک را به صورت یک پنجره واحد در برمی‌گیرد.

* برای فسادهای اقتصادی در شهرداری چه چاره‌اندیشی‌ای کرده‌اید، می‌دانید که شهرداری تهران چندان خوش‌نام نیست؟ و یا برای عدم تکرار حادثه‌ای مثل پلاسکو؟

** برای برخورد با فساد و مقابله با آن، شیشه‌ای‌کردن شهرداری را انجام خواهیم داد به شکلی که تمامی‌امور آن از طریق نظارت شورای شهر تحت کنترل مردم باشد و بر روی حوزه‌های فنی و عمرانی و مدیریت بحران به طور ویژه نگاه کرده‌ایم تا دیگر شاهد موارد مشابهی مثل ساختمان پلاسکو نباشیم.

در برون‌سپاری و خصوصی‌سازی فعالیت‌ها هم برنامه داریم. برای چگونگی مدیریت کارکنان فعال علاقه‌مند موجود شهرداری هم فعالیت خواهیم کرد و روی بازنشستگان شهرداری نیز به عنوان سرمایه‌های اداره شهر توجه می‌کنیم.

برای NGO‌های شهر و سمن‌ها درجهت اداره شهرداری بسیار دقیق کار کرده‌ایم و فکر می‌کنیم که این سمن‌ها می‌توانند در رفع مشکلات اجتماعی نقش بسزایی داشته باشند .

در کنار این، برای ایجاد درآمدهای پایدار بلندمدت برنامه ویژه ای داشته ایم تا بدون فشار به روی مردم، این درآمدها را فراهم کنیم. روی تنظیم و عادلانه‌کردن سیستم عوارض‌ها نیز کار کرده‌ایم،

به هر حال سیستم عوارض‌ها در خیلی از جاها عادلانه نیست...

* جناب مهرعلیزاده! یکی از بحث‌هایی که در شهرداری مطرح شد بحث املاک است تا حدی که یکی از اعضای شورای شهر از آن به عنوان املاک مریخی یاد می‌کند، به هر حال یک دید منفی به شهرداری به واسطه املاک یاد شده و بعضا فسادهای احتمالی وجود دارد. صریحا بگویید قرار است با این میراث شهرداری چگونه برخورد شود؟

** خوشبختانه برای شهرداری برنامه‌های مدونی را از یک سال پیش آغاز و بر روی آن کار کرده‌ایم، راه‌حل اصلی و اساسی این میراثی هم که می‌گویید(!) این است که ما مکانیزم‌هایی را طراحی کنیم که مردم در ریز امور قرار بگیرند و مثل شیشه، کاملا شفاف به تمام عملکردهای مالی شهرداری چه در تهران و چه در مناطق، اشراف کامل داشته باشند.

البته ایده‌آل ما این است تا به این نقطه برسیم که مثلا هر وقت کسی در شهرداری مبلغی می‌پردازد که این مبلغ به عنوان مثال بابت عوارض چند طبقه کردن ساختمان خانه‌اش است، بتواند در سایت مربوطه، میزان پرداخت خودش را به نام خودش ببیند و بداند بابت چه چیز و به چه قانونی آن مبلغ را پرداخت کرده است، به این ترتیب این فرد دیگر هیچ تردیدی نخواهد داشت که پولی که پرداخت کرده بابت چه بوده است .

از سویی با عملکرد شهرداری و گزارش‌های منظمی‌که هر دو یا سه ماه به شورای شهر داده می‌شود، شورا کنترل لازم را بر شهرداری خواهد داشت. این نظارت باعث می‌شود که دیگر این موارد اتفاق نیفتد. شورا در آن موقع بررسی می‌کند که چرا زمین‌هایی به پرسنل یا مدیران از سوی شهردار داده شده؟ چرا این اتفاق افتاده؟ چه میزان زمین بر چه مبنایی به چه قیمتی و از کجا واگذار شده؟ این مسائل در آینده با شهرداری شیشه ای و شفاف مشخص می‌شود.

* اما معمول بوده که همواره طی این چند سال شهرداری و شورای شهر حالت مرید و مرادی داشته‌اند و شورای شهر دنباله‌رو راه شهردار بوده است، چگونه فکر می‌کنید که می‌توان به شورای شهر برای جلوگیری از فساد شهردار امیدوار بود؟

** در یک کلام اگر در دوره بعدی شورای شهردار (!) تبدیل به جایگاه خودش یعنی شورای شهر بشود و نسبت شورا به شهردار مثل نسبت هیئت مدیره یک هلدینگ بزرگ به مدیرعامل شود، مشکل حل خواهد شد، همان طور که مدیرعامل باید به هیئت عامل گزارش دهد و همان طور که هیئت عامل آنچه را که تصویب می‌کند مدیرعامل باید انجام دهد. در رابطه بین شورا و شهردار هم باید شورا شهردار را کنترل و بر او و نهادش نظارت کند.

* اما شورای شهر باید ابزارهای لازم را برای این کنترل داشته باشد. ظاهرا که تا به امروز چنین ابزاری در اختیار شورای شهر نبوده است؟

** اتفاقا ما آن ابزار را هم در برنامه‌هایمان برای این کار طراحی کرده‌ایم، اینکه یک شرکت، دایره و بخشی در اختیار شورا به عنوان حسابرسی داخلی شهرداری قرار داده شود تا به طور ویژه به عنوان ابزار کنترل شهرداری اقدام کند.

* آقای مهرعلیزاده! پیشنهادی مبنی بر مناظره زنده اینستاگرامی‌بین کاندیداهای شهرداری داده شده است. نظرتان راجع به این پیشنهاد مناظره چیست و فکر می‌کنید این مناظره چه‌قدر می‌تواند به بحث انتخاب شهردار آینده کمک کند؟

** راجع به این مناظره شنیده‌ام! اما به هر حال عموم جامعه برای انتخاب شهردارشان، اعضای شورای شهر را انتخاب کرده‌اند و قطعا این شوراست که شهردار را انتخاب می‌کند. به نظرم بهتر است به جای آنکه دو نفر کاندیدای شهرداری بیایند در حضور 21 نفر عضو شورای شهر و جلوی دوربین برای مردم مناظره کنند، برنامه‌هایشان را ارائه دهند، به هر حال شهرداری و شورای شهر یک‌کار تخصصی است و مناظره اصولا برای انتخاباتی عمومی‌جواب می‌دهد. انتخاب شهردار یک کار تخصصی است که باید در آن برنامه‌ها ارائه شود.

* اساسا نظرتان راجع به پخش اینستالایو کاندیداهای شهرداری چیست؟

** پخش زنده اینستاگرامی‌برای ارائه برنامه‌های کاندیداها بسیار مفید است اما درباره مناظره باید بگویم که قضاوت‌کننده‌ نهایی شورای شهر است. پخش زنده از این جهت که مردم با دیدگاه‌ها و برنامه‌های شهردار آینده آشنا شوند و اینکه بدانند هر کدام چه قدر بر اوضاع مسلط است برای مردم نکته بسیار خوبی است. هر چه قدر هم که ما بتوانیم مردم را بیشتر با این مسائل آشنا کنیم در راستای همان شفافیت گام برمی‌داریم.

* نظرتان راجع به رقبایتان نجفی و مرعشی و یا حتی خانم کولایی چیست؟ به نظر می‌آید خیلی بیشتر هم بر سر زبان‌ها هستند؟

** رقبای من همه عزیزند و احترام ویژه‌ای برای همه آنها قائلم.

جناب نجفی فرد بسیار با وقار و علاقه‌مندی است. سرکار خانم کولایی هم استاد دانشگاه در امور بین‌الملل هستند. اتفاقا یکی از کارهایی که باید در شهرداری بشود، برقراری رابطه با کلانشهرها و پایتخت‌های کشورهای پیشرفته و استفاده از تجربیات آنها در بحث ساخت و سازها و شهرسازی، مسائل فرهنگی و اجتماعی و به کارگیری طرح‌های مختلف برای اداره شهر و الگوبرداری از آنهاست. شهردار تهران باید این ارتباط با شهردارهای دیگر کشورها را داشته باشد و بتواند از الگوهای سایر پایتخت‌ها بهره‌برداری کند، خانم کولایی می‌تواند بسیار در این زمینه موفق باشد.

* البته ظاهرا حضور خانم کولایی در بین کاندیداها یک حرکت نمایشی برای خالی نبودن جایگاه زنان در میان نامزدهای شهرداری است؛ نکته‌ای که خود کولایی هم تلویحا به آن اشاره کرده و از آن گلایه داشته است؟ یعنی زیاد نباید حضور او را در میان اسامی‌کاندیداها جدی گرفت .

** جلوی برخی رسانه‌ها و حرف‌هایشان را نمی‌شود گرفت! هرکس ممکن است در این رسانه‌ها حرفی بزند. اما به نظرم حضور خانم کولایی نمایشی نبوده است و اعضای شورای شهر که هفت نفر را کاندیدا کرده‌اند، هرکدام از آنها را با توجه به یک شناخت خاصی نامزد کرده‌اند و هر کدام از این عزیزان هم برای شهرداری انتخاب شوند من همه تجربیات و برنامه‌ها را در اختیار آنها می‌گذارم.

* در شرایط فعلی تهران، یک شهردار باید یک مدیر شهری باشد یا اقتصادی یا سیاسی؟

** شهردار باید حتما یک مدیر اجرایی به ویژه در ابعاد اقتصادی باشد تا بتواند در ایجاد منابع و درآمدهای پایدار نقش ایفا کند و او باید چگونگی انجام مذاکره با بخش خصوصی و چگونگی استفاده از سرمایه آنها اعم از داخلی و خارجی را بداند، از سویی باید در وجوه دیگر اجتماعی و فرهنگی و ارتباطات مردمی‌اشراف کامل داشته باشد. بنابراین اصولا یک شهردار یک فرد دارای تجربه چند بعدی اقتصادی، عمرانی، اجتماعی است .

از سویی باید در سپهر سیاسی کشور شناخته شده باشد تا بتواند ایجاد ارتباط و تعامل با سایر سازمان‌ها و نهادها و ارگان‌ها را رقم بزند. تهران به عنوان یک کلانشهر نیاز به ایجاد ارتباط به ویژه با مسئولان عالی نهادهای کشور دارد تا از امکانات و ظرفیت‌های قانونی آنها در جهت اهداف تهران استفاده کند.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=79965

ش.د9601570