شیوع وبا در یمن و نقش متجاوزان سعودی

پایگاه بصیرت / گروه بین الملل/فرزان شهیدی

با گذشت ۸۰۰ روز از شروع حملات وحشیانه عربستان سعودی و هم پیمانانش به یمن، مردم بی گناه این کشور در مقابل سکوت مجامع بین المللی همچنان زیر شدیدترین حملات و تحت محاصره  اقتصادی قرار دارند.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی، از زمان حمله ائتلاف به سرکردگی عربستان به یمن، بیش از 8 هزار شهروند یمنی کشته شده اند. در این حمله هزاران نفر دیگر زخمی و تاسیسات زیربنایی یمن ویران شده است. رژیم سعودی، یمن را به محاصره دریایی، زمینی و هوایی همه جانبه قرار داده است. در اثر این محاصره 17 میلیون نفر یعنی دو سوم مردم یمن، با خطر قطحی و گرسنگی مواجه هستند.
مصائب شهروندان یمنی به همین جا ختم نمی شود. یمن با بزرگترین شیوعِ بیماری «وبا» در جهان روبه روست. کمیته بین المللی صلیب سرخ حدود سه ماه پیش از شیوع بیماری وبا در یمن در سایه تداوم تجاوزگری ارتش سعودی علیه این کشور و محاصره همه جانبه آن خبر داده بود. سازمان بهداشت جهانی، یمن را در جرگه بدترین کشورهای دچار بحران انسانی در جهان توصیف کرده است.

آمار و ارقام
براساس گزارش آماری سازمان ملل متحد، روزانه 5 تا 6 هزار نفر در یمن به وبا مبتلا می شوند. مراکز بهداشت جهانی هشدار داده اند که اگر این وضعیت در اسرع وقت تحت کنترل در نیاید، یکی از وحشتناک‌ترین حوادث قرن به‌ وقوع خواهد پیوست.
به گفته مؤسسه خیریه انگلیسی آکسفام، این گسترده‌ ترین شیوع بیماری وبا در طول یک سال است و تقریباً در هر ساعت، یک نفر در یمن به‌ دلیل ابتلا به بیماری وبا جان خود را از دست می ‌دهد.
سازمان بهداشت جهانی در بیانیه‎ ای اعلام کرد که 242 نفر از مردم یمن در سه هفتۀ گذشته بر اثر ابتلا به بیماری وبا جان باخته ‎اند. در 6 ماه گذشته نیز 200 هزار یمنی به این بیماری مبتلا شده اند. دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد نیز طی گزارشی اعلام کرد که در اثر شیوع وبا در سراسر یمن حدود 2 هزار نفر جان باخته اند.
تعداد بیماران مبتلا به عوارض بیماریِ وبا فراتر از گنجایش بیمارستان های یمن است؛ به گونه ای که هر چهار مریض روی یک تخت بستری هستند. برخی در پارک ها و برخی نیز در خودروهای خودشان، سرم به آنها وصل است. بیمارستان های یمن با کمبود دارو و پزشک مواجه هستند. از طرفی، بسیاری از پزشکان یمنی به دلیل مشکلات مالی و عدم دریافت حقوق به خارج از کشور و یا بیمارستان های خصوصی منتقل شده اند.

پیشتر وزارت بهداشت دولت «نجات ملی» یمن مستقر در صنعاء به دلیل شیوع بیماری وبا، وضعیت فوق‌العاده در سراسر این کشور اعلام کرد. وزارت بهداشت یمن با اشاره به شیوع بیماری وبا در این کشور و بیان این که نظام درمانی توان مقابله با این بیماری را ندارد، خواستار گشودن فرودگاه صنعا برای واردات دارو به این کشور شد.
به گفته «محمد بن حفیظ» مقابله با وبا فراتر از توان وزارت بهداشت است و سازمان ملل با اعمال فشار برای گشودن فرودگاه صنعا با هدف واردات دارو به این کشور و نیز اعزام بیماران نیازمند درمان به خارج اقدام کند.

گستره جغرافیایی بیماری
علائم بیماری وبا تاکنون در 21 استان از مجموع 22 استان یمن مشاهده شده است. صنعا، حجه، عمران و حدیده یمن بیشترین شیوع این بیماری را داشته است. طبق آخرین گزارش پزشکان بدون مرز، بیماری وبا در 21 استان از مجموع 22 استان یمن شیوع یافته است که در این بین، استان ازخبیل سقطری تنها منطقه مصون مانده از چنگ وبا است، در حالیکه استان حجه (شمال غربی یمن) با 325 قربانی و 32 هزار مبتلا، بیشترین آمار مبتلایان به این بیماری را داشته اشت.  
شهر صنعا پایتخت یمن بدلیل وخامت اوضاع بهداشتی و زیست محیطی، اولین استانی بود که در آن حالت فوق العاده اعلام شد.
شیوع وبا محدود به استان های شمالی یمن نشده است، بلکه فارغ از تقسیمات و مرزهای سیاسی و جغرافیایی، در استان های جنوبی نیز شیوع یافت که در پی آن مقامات محلی به تکاپو افتاده اند تا بیماری را کنترل کنند.

علل شیوع بیماری
وبا نوعی بیماری خطرناک است که از طریق آب آلوده یا سبزی ‌های آلوده‌ توسط یک باکتری به نام «ویبریوکلرا» در بدن ایجاد می ‌شود. از نشانه های وبا اسهال شدید است که در اثر آن آب بدن بیمار به شدت کاهش یافته و نهایتا ممکن است به مرگ منجر شود. وبا در قرن نوزدهم چندین بار در اروپا فراگیر شد، اما امروزه وبا عمدتا در کشورهای جهان سوم به علت وضعیت ناسالم و غیر بهداشتی آب های آشامیدنی دیده می ‌شود.
شیوع وبا معمولا در یمن در آغاز فصل باران گسترش می یابد و کمبود آب سالم و آلودگی محیط زیست موجب گسترش این بیماری می شود. اکنون سه میلیون یمنی همه روزه به دلیل ادامه جنگ، عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم و انباشت زباله با خطر وبا مواجه هستند. بیماری وبا قابل درمان است، اما به خاطر استفاده مردم و به ویژه کودکان از آب آشامیدنی آلوده، بیماری پیشرفت می کند.
کارشناسان یکی از دلایل شیوع وبا را عوامل انسانی و مهاجرت و آوارگی ساکنان یک منطقه جنگ زده به منطقه دیگری می دانند. بیماری وبا در همه استان های یمن شیوع یافته و هیچ شهر و روستایی نیست که از اثرات آن در امان مانده باشد.
سخنگوی دبیرکل سازمان ملل نسبت به شیوع بیماری وبا در یمن هشدار داده و گفته است که بیماری وبا را خدا نازل نکرده است، همه کسانی که انگشت‌شان روی ماشه است، باید بی‌درنگ به تیراندازی خاتمه دهند و به دنبال یافتن یک راه حل سیاسی برای بحران یمن باشند.
استفن اوبرین، هماهنگ ‌کننده کمک‌های اضطراری سازمان ملل به مشکلاتی مانند عدم پرداخت رقم تصویب شده برای یمن اشاره کرد و گفت: در ماه آوریل تصمیم گرفته شد که دو میلیارد و یک صد میلیون دلار کمک انسان ‌دوستانه به یمن اختصاص یابد. اما در واقع تنها ۳۰ درصد از این رقم پرداخت شده است.
پیتر ماوریر، رئیس کمیته بین المللی صلیب سرخ اعلام کرد انتظار می‌رود با ادامه روند فعلی شمار بیماران مبتلا به وبا در این کشور تا پایان سال ۲۰۱۷ به ۶۰۰ هزار نفر برسد. وی که بدنبال شیوع بی‌سابقه وبا در این کشور، شخصاً به منطقه سفر کرده است گفت، جنبه دردناک ماجرا آن است که وبا یک بیماری قابل پیشگیری است و آنچه در یمن رخ داده، یک «فاجعه انسانی و ساخته بشر» است.

نقش عربستان
بی تردید وضعیت فاجعه بار یمن، ناشی از حملات و تجاوزات عربستان سعودی و هم پیمانانش به این کشور از 6 فروردین سال 94 تا کنون است. محاصره زمینی، دریایی و هوایی یمن هم موجب قطع یا کاهش ارتباط با جهان خارج شده و روند امداد رسانی انسانی دچار مشکل شده است.
«نصرالدین عامر» مسؤول اطلاع رسانی و عضو دفتر سیاسی انصارالله یمن درباره شیوع وبا گفته است: حملات متجاوزان سعودی و متحدانش در شیوع این بیماری نقش مستقیم دارد؛ در واقع محاصره یمن و ویران کردن زیرساخت های نظام بهداشتی ما توسط متجاوزان علت گسترش بیماری وبا و دیگر بیماری ها و همچنین وخامت اوضاع می باشد.
گزارش های متعددی در دست است که سعودی ها به شکل عامدانه مراکز بهداشتی و بیمارستان های یمن را هدف حملات هوایی قرار داده اند. بنا به آمارهای رسمی، 300 مرکز بهداشتی و بیمارستان در یمن کاملا و یا بخشی از آن ها تخریب شده است که این امر منجر به محرومیت حدود 15 میلیون شهروند از دسترسی به خدمات اولیه بهداشتی شده است.
از دیگر دلایل اصلی شیوع وبا در یمن، تخریب هدفمند منابع و ذخایر آب آشامیدنی و حفر چاه توسط متجاوزان سعودی می باشد. این موضوعی است که ناظران از آن به عنوان جنگ آب نام برده اند.

طی دو سال گذشته در یمن بیش از 307 مخزن و شبکه آبرسانی به علاوه چاه های آب نابود شده است که منجر به قطع آب آشامیدنی و متوقف شدن فعالیت شبکه فاضلاب بیش از 14 میلیون نفر از جمله 8 میلیون کودک شده است.
بر این اساس انصارالله به مجامع قضایی بین المللی علیه سعودی ها و امارات و آمریکایی ها به دلیل ارتکاب جنایات جنگی در یمن شکایت برده است، اما سعودی ها که پیش از این با تکیه بر دلارهای نفتی خود، سکوت جامعه بین الملل در قبال کشتار مردم یمن را خریده اند، امروز نیز سعی دارند نظر مجامع جهانی را به نفع خود تغییر دهند.
در این میان معدود کشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران هستند که به رغم محاصره و موانع بسیار، تلاش کرده اند با ارسال کمک های دارویی، بهداشتی و غذایی به مردم مظلوم یمن کمک کنند.
قطعا تداوم سکوت جهانی نسبت به فجایع یمن که امروزه بیماری خطرناک وبا هم به آن افزوده شده است، قابل توجیه نیست. اگر اقدام قاطعی علیه سعودی ها انجام نگیرد و تجاوز و محاصره یمن پایان نیابد، باید منتظر وقوع یک فاجعه انسانی بی سابقه در یمن باشیم./