اکنون که وزیر فرهنگ و ارشاد در حال برنامه‌ریزی برای یک دوره چهار ساله است؛ بازخوانی تأکیدات رهبرانقلاب درباره اهمیت مصون‌سازی فرهنگی بیش از پیش الزامی به نظر می‌رسد.
به گزارش گروه فرهنگی بصیرت به نقل از خبرگزاری مهر، اکنون که وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی با رأی نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، سکّان هدایت این وزارتخانه را در دست گرفته و مشغول برنامه‌ریزی‌های خود است؛ بهتر است توجه ویژه‌تری به دغدغه‌های فرهنگی مقام معظم رهبری هم داشته باشد.
این نوشتار می‌کوشد تا بخشی از مهمترین ارشادات اخیر رهبرانقلاب را به مرور بنشیند؛ امری که می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هدایتگر و راهگشا باشد.
باید گفت که یکی از تعابیر کلیدی و اخیر معظم له درباره فرهنگ، این تعبیر است که در شرایط کنونی مملکت، «مصون‌سازی فرهنگی کشور، ملت و جوانان»، یکی از سه اولویت و وظیفه اصلی است.
مصون‌سازی فرهنگی؛ اولویت اصلی
در حقیقت معظم له با استفاده از تعبیر «مصون‌سازی فرهنگی»، هم توجه همگان و به‌ویژه علاقه‌مندان و دغدغه‌مندان حوزه مسائل فرهنگی را به‌رفع نقاط ضعف فرهنگی در ایران عزیز اسلامی معطوف می‌سازند و هم اینکه تهاجم فرهنگی دشمن را نیز یادآور می‌شوند.
بدیهی است یکی از وجوه رفع نقاط ضعف فرهنگی، تقویت نقاط قوت فرهنگ ملی ماست. همه اینها نشان می‌دهد که مدیران و مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در رأس آنان، شخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، باید در نقش پیگیری‌کننده همیشگی امور فرهنگی نقش فعال خود را ایفا کنند تا از این رهگذر، سیاستگذاران و کارشناسانِ کلانِ تصمیم‌گیری و اجرایی در کشور هم به نگاه جامعی در حیطه فرهنگ دست یابند و بر آن، پایبند باشند.
از طرف دیگر در این تعبیر حضرت آقا، واژه‌های کشور، ملت و جوانان به دقت و به صورت مجزا از یکدیگر تفکیک شده‌اند؛ به بیان دیگر می‌توان چنین برداشت کرد که بند نخست یعنی «مصون‌سازی فرهنگی کشور»، بیشتر ناظر به حوزه سیاستگذاری و مدیریتی است و به ساختار سازمان‌های فرهنگی کشور بر می‌گردد؛ نکته‌ای بسیار مهم که باید در برنامه‌ریزی چهار ساله وزیر جدید هم مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه، «مصون سازی فرهنگی ملت»، بیشتر ناظر به بحث فرهنگ عمومی است و البته «مصون‌سازی فرهنگی جوانان» هم نشان می‌دهد که در بحث فرهنگ عمومی، باید به جوانان بیش از همه اقشار سِنّی جامعه توجه داشت؛ چراکه جوانان به‌عنوان فعال‌ترین قشر در رده‌های سنی مطرح هستند و در عین حال می‌توانند بیشترین تأثیرگذاری را داشته باشند و البته تأثیرپذیری آنان نیز کم نیست؛ بنابراین لازم است تا به مسائل فرهنگی در قشر جوان، بیش از سایر اقشار توجه لازم مبذول شود.
و اما می‌توان یکی از مهمترین تعابیر حضرت آقا را در حیطه فرهنگ و در بیانات اخیرشان را در این جمله معظم له خلاصه کرد: برای مصون‌سازی فرهنگی، ابتدا باید به این هدف، اعتقاد داشته باشیم و سپس برای آن برنامه ریزی و تلاش جدی کنیم.
این گونه است که باید گفت، پاشنه آشیل حوزه فرهنگ در کشور، به معنای حقیقی و واقعی کلمه، بی‌توجهی به بحث بسیار مهم «اعتقاد به اهمیت بی‌بدیل فرهنگ» است که پیش از همه هم باید در سیاستگذاران و مدیران وجود داشته باشد تا بتواند در برنامه‌ریزی‌ها، به عموم مردم هم سرایت کند که می گویند: هر آن چه از دل برآید؛ لاجرم بر دل نشیند.
لزوم سیاست‌زدایی از فرهنگ
البته تاکنون این اتفاق در کمتر دوره‌ای از دوره های مدیریتی کشور محقق شده و غالبا به جای آن که سیاست و اقتصاد، در ذیل فرهنگ تعریف شود، متاسفانه بیشتر این فرهنگ بوده که در ذیل سیاست و اقتصاد – و به ویژه سیاست – تعریف شده که باعث سیاست زدگی در حوزه فرهنگ یا دیدن فرهنگ از دریچه سیاست شده است.
از طرف دیگر، اشاره حضرت آقا به «مصون‌سازی فرهنگی» به عنوان یکی از سه اولویت کشور، نشان می‌دهد که این مسئله باید در تصمیم گیری ها، توجهات، درآمدها و هزینه ها سهمی متناسب با این تأکیدات داشته باشد؛ در حالیکه این سهم در عالم واقعیت، بسیار پایین‌تر از این مقدار است و به جای آن که شیب صعودی داشته باشد، حتی گاهی به سمت اعداد و ارقام تک رقمی و البته گاهی هم به سمت صفر میل می‌کند! چراکه به قول حضرت آقا، مشکل در همان مسئله اعتقاد اساسی داشتن به مسائل فرهنگی است؛ بنابراین لازم است تا بدنه فرهنگی کشور نسبت به این مسئله حساس باشد و مرتبا اهمیت این مقوله تکرار شود و البته مسئولان غافل یا مدیران سهل نگار هم تحت آموزش های لازم کاربردی قرار گیرند.
رهبر بصیر انقلاب در عین حال بارها به اهمیت داشتن قدرت علمی و فرهنگی اشاره فرموده و آن را برای عزّتمندی کشور و مردم، لازم و ضروری بر می‌شمرده‌اند.
لزوم انقلابی ماندن، انقلابی فکر کردن و انقلابی عمل کردن
شاید بتوان تحقق همه آنچه را در این نوشتار برشمرده شد؛ در «انقلابی ماندن، انقلابی فکر کردن و انقلابی عمل کردن» خلاصه کرد؛ نکته‌ای که رهبر انقلاب در بیانات اخیر خود، بارها بر آن تأکید کرده‌اند.
فراموش نکنیم که این توصیه حضرت آقا یعنی «توجه به وظیفه» و «انقلابی ماندن»، تنها توصیه‌ای به مسئولان و مدیران نیست؛ بلکه توصیه‌ای جامع و راهبردی به عموم ملت است؛ چراکه انقلاب شکوهمند اسلامی ما، یک انقلاب اصیل فرهنگی است و در حقیقت، چیزی جز فرهنگ اصیل اسلامی - ایرانی نمی‌تواند آن را تعریف کند؛ بنابراین هم برای اعتقاد و باور عملی داشتن به مقوله استراتژیک فرهنگ و هم برای تداوم حرکت پر شتاب کشور در حیطه فرهنگ، نیاز به انقلابی ماندن در همه سطوح و از جمله تک‌تک هموطنان وجود دارد؛ هموطنانی که می‌توانند با مطالبه دقیق و بهنگام خود، ریل‌گذاری فرهنگی کشور را بیش از پیش در مسیر درست و منطقی رهنمون سازند.
