(روزنامه جوان ـ 1396/08/15 ـ شماره 4950 ـ صفحه 6)
نامزد شورشي
ترامپ از زماني كه در دور مقدماتي انتخابات با رقابت با 16 نامزد ديگر حزب جمهوريخواه توانست همه آنها را كنار بگذارد، نشان داد كه از تيزهوشي خاصي براي رقابت در عرصه سياست برخوردار است، لذا بر خلاف القاب و كنايههايي مانند ديوانه و خطرناك كه به وي نسبت داده ميشود بايد با احتياط بيشتر در باره رويكردهاي وي و به زبان بهتر شگردهاي ترامپ سخن گفت. با تثبيت جايگاه دونالد ترامپ به عنوان نامزد نهايي جمهوريخواهان در انتخابات رياست جمهوري 2016 شاهد موضعگيريهاي واقعي وي در قبال مسائل مختلف داخلي و خارجي امريكا هستيم. طرح مسائلي مانند كشيدن ديوار در مرز مكزيك، خروج از سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو)، ممنوعيت ورود مسلمانان به امريكا و واداشتن متحدان اين كشور به ويژه عربستان سعودي به پرداخت هزينه در قبال حمايت واشنگتن از آنها باعث شد ترامپ به جنجاليترين نامزد انتخابات امريكا در چند دهه اخير تبديل شود. نامزد حزب جمهوريخواه، در مسائل اجتماعي نيز به مجازات و تنبيه افراد اعتقاد دارد كه طيف وسيعي را شامل اخراج جمعي مهاجران غير قانوني و مجازات زنان خاطي در مسئله سقط جنين، در بر ميگيرد. ترامپ به ويژه مورد انتقاد زنان و جريانهاي ليبرالي در امريكا قرار دارد. در واقع دورنماي تصدي پست رياست جمهوري توسط دونالد ترامپ و پيامدهاي اين امر چنان هراس انگيز به نظر ميرسد كه هيلاري كلينتون نامزد دموكراتها براي انتخابات رياست جمهوري چندي قبل در اظهاراتي بيسابقه، ترامپ را خطرناكترين نامزد انتخابات رياست جمهوري در تاريخ امريكا خواند. به گفته وي، ترامپ خويشتنداري نداشته و هيچ دركي نيز از تاريخ و محدوديتهايي كه هر رئيسجمهوري بايد بر خود اعمال كند، ندارد. مشاوران ارشد انتخاباتي كلينتون معتقدند يك راه براي شكست دادن ترامپ در انتخابات نوامبر 2016اين است كه نه تنها موجب بياعتمادي رأي دهندگان به وي شوند، بلكه اينگونه نشان دهند كه رأي دادن به وي در واقع رأي دادن براي به خطر انداختن امريكاست. هدف مخالفان ترامپ اين است كه رأي دهندگان متقاعد شوند كه نامزد جمهوريخواهان براي اين سمت آمادگي ندارد و نامناسب است. در همين راستا هيلاري كلينتون در مناظره خود با ترامپ تلاش كرد ضمن بيان نقطه ضعفهاي آشكار وي مانند نداشتن سابقه فعاليت و مناصب سياسي، وي را به ندادن ماليات و رفتارهاي نژادپرستانه متهم كند. با اين حال بررسي عملكرد ترامپ در انتخابات مقدماتي رياست جمهوري نشان ميدهد كه وي نه فقط درك واقعگرايانهاي از دغدغههاي امريكاييها و دادن شعارهايي دارد كه براي آنها جذابيت دارد كه اين مسئله به ويژه در نحوه برخورد با مهاجران و مسلمانان، نمود پيدا كرده، بلكه در موارد مقتضي و مواجه شدن با مخالفتهاي گسترده، به سرعت موضع خود را تغيير ميدهد. ضمن اينكه ميتوان پيشبيني كرد با وجود ارائه ديدگاههاي تند، افراطي و نامتعارف در مورد مسائل سياست داخلي و خارجي و نيز مسائل نظامي و امنيتي و موضوعات اقتصادي از سوي ترامپ، اگر وي به رياست جمهوري برسد، با توجه به نگرش عملگرايانهاش، مواضعي متفاوت با رويكردهاي كنوني خود اتخاذ خواهد كرد.
فضاي متفاوت
انتخابات رياست جمهوري امريكا برخلاف انتخاباتهاي قبلي در فضاي متفاوتي برگزار ميشود. جدا از جدالهاي سياسي بين دو نامزد انتخاباتي، وقوع برخوردهاي خشونتآميز در گردهمايي انتخاباتي نيز چهره خشني از روند انتقال قدرت را در اين كشور به نمايش گذاشته است. اين موارد نشان ميدهد جامعه امريكا، از جمله سياستمداران و فعالان حوزه سياست و اجتماع، به شدت خشمگين هستند و خشم خود را از طريق حملات بيسابقه كلامي يا اقدامات خرابكارانه آشكار ميكنند. در واقع اين خشم با توجه به فعل و انفعالات و تحولات سياسي و اجتماعي امريكا در چند دهه اخير انباشته شده و اكنون در جريان انتخابات رياست جمهوري جاري، خود را آشكار ساخته است. بهرغم رضايت نسبي مردم امريكا از وضعيت زندگي خود در سده اخير، دوران خوش قرن بيستم براي امريكاييها در اولين سال قرن بيست و يكم پايان يافت. در 11 سپتامبر سال 2001 امريكا مورد حملات بيسابقهاي قرار گرفت و با فروريختن برجهاي دوقلوي مركز تجارت جهاني نيويورك و نيز حمله به پنتاگون، احساس امنيت و آسيب ناپذيري مردم امريكا هم فروريخت و هراس و احساس تهديد درمورد آينده جاي خوشي و لذتطلبي را گرفت. با بر هم خوردن مناسبات سياسي، امنيتي و اقتصادي حاكم بر امريكا، مسئله نژادپرستي نيز با توجه به خشونت غيرقابل توجيه پليس عليه رنگين پوستان و نيز افزايش اسلامهراسي و حملات به مسلمانان و مراكز اسلامي در اين كشور دوباره البته با شدت بيشتري مطرح شده است. در واقع امريكا بعد از چند دهه مداراي نژادي و ادعاي برخورد برابر با رنگين پوستان بار ديگر به دوران پر تنش و خشن مبارزات جنبش حقوق مدني بازگشت. در حال حاضر جامعه امريكا درگير سه جنبش اعتراضي است. گروهي از مردم امريكا دولت باراك اوباما رئيسجمهوري اين كشور را با توجه به اجراي طرحهايي مانند «اوباما كر» به تلاش براي برقراري نظام اقتصادي و اجتماعي شبه سوسياليستي متهم ميكنند. اينها در قالب جنبش تي پارتي در جامعه و كنگره امريكا فعاليت ميكنند. همزمان، جنبش ديگري يعني جنبش تسخير والاستريت در امريكا در سال 2012 به وجود آمد و بهسرعت گسترش پيدا كرد كه هدف خود را مبارزه با نابرابريهاي اقتصادي و اقدامات سرمايهداران بزرگ براي دو قطبي كردن جامعه امريكا قرار داده است. در كنار اين دو جنبش كه ماهيتي سياسي و اقتصادي دارند، جنبش اجتماعي جديد رنگين پوستان موسوم به «جان سياهپوستان ارزش دارد»به دنبال تغيير فضاي نژادپرستانه است. اين جنبش اعتراضي در تلاش است تغييرات بنيادين در ساختارهاي امنيتي و قضايي امريكا ايجاد كند به گونهاي كه همه نژادها و مذاهب فعلي در امريكا از حقوق برابر برخوردار شوند.
جمعبندي
با توجه به شرايط كنوني كه جامعه امريكا بهشدت از وضعيت كنوني ناراضي است، مبارزات انتخابات رياست جمهوري جريان دارد، ترامپ به عنوان نامزد شورشي موفق شد با ارائه شعاراصلي خود يعني «امريكا را دوباره شكوهمند سازيم» حمايت شمار زيادي از مردم ناراضي در جامعه امريكا به ويژه در ميان طرفداران حزب جمهوريخواه را به سوي خود جلب كند و در انتخابات مقدماتي به پيروزي برسد. اكنون ترامپ با تداوم شعارها و وعدههاي خود موجب جلب توجه شمار بيشتري از شهروندان امريكايي شده كه اميد دارند ترامپ به گونهاي معجزهآسا مشكلات اقتصادي و اجتماعي امريكا را حل كند و اين كشور را به دوران خوش گذشته بازگرداند. به ويژه اينكه ترامپ اعلام كرده است انتخابات نوامبر 2016، آخرين فرصت براي نجات امريكاست. از اينرو چندان عجيب نمينمايد كه مردم آسيبديده از بحرانهاي اقتصادي و اجتماعي امريكا براي نجات خود و كشورشان به راهكارهايي بيسابقه از جمله اقدامات خشونتآميز نيز متوسل شوند. حتي نامزد نظام مستقر يعني هيلاري كلينتون نامزد دموكراتها نيز اين انتخابات را آخرين شانس براي نجات دموكراسي در امريكا خوانده است. هواداران وي نيز براي آنچه نجات دموكراسي در امريكا خوانده شده است، از به كار بردن خشونت عليه رقبا ابايي نخواهند داشت. شايد با توجه به اين موارد بتوان گفت كه خشم تلنبار شده مردم امريكا كه از جمله در جريان رقابتها و گردهمايي انتخاباتي تا حدي خود را به صورت درگيريها بين هواداران و مخالفان نامزدهاي انتخاباتي نشان داد ميتواند انتخابات نوامبر 2016 را به يكي از بيسابقهترين انتخابات اين كشور به لحاظ خشونت زباني و فيزيكي تبديل كند. در عين حال ميتوان گفت كه انتخابات رياست جمهوري كنوني، شكافهاي دروني امريكا را آشكارتر كرده است. با توجه به اينكه برخي از اين شكافها، نظير شكاف ميان تودهها با نخبگان و شكاف ميان نظام مستقر و حاميان دگرگوني و تغيير، به راحتي برطرف نخواهد شد، اين انتخابات از اهميت بيشتري برخوردار است. ميتوان پيشبيني كرد انتخابات رياست جمهوري كنوني نهتنها يك انتخابات براي برگزيدن رئيسجمهور آينده امريكا بلكه به معناي اقدامي سرنوشتساز توسط مردم اين كشور براي انتخاب مسير آينده اين كشور بين دو نامزد كه يكي حافظ نظم مستقر و ديگري خواهان تغيير اين نظم است خواهد بود.
ش.د9504509