- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه جوان ـ 1396/08/20 ـ شماره 5234 ـ صفحه 6)
واگرايي غربي- شرقي
روابط اتحاديه اروپا و روسيه از سال 2014 بر سر بحران اوكراين، شاهد واگرايي و افزايش شكاف‌ها و اختلافات و اعمال تحريم‌هاي متقابل بوده است. امريكا و اتحاديه اروپا در پي جدايي شبه‌جزيره كريمه از اوكراين و پيوستن به روسيه با طرح اتهام حمايت مسكو از جدايي‌طلبان در شرق اوكراين، تحريم‌هاي ضدروسي را اجرا كردند. از نگاه مسكو، روابط كنوني اتحاديه اروپا و روسيه در وضعيت دشواري قرار دارد و مسئله اصلي مورد اختلاف دو طرف، فشارها و تحريم‌هاي غرب از جمله اتحاديه اروپا عليه روسيه است. اكنون مسئله ادامه تحريم‌ها عليه روسيه و در يك چارچوب كلي‌تر ادامه روابط با روسيه، باعث بروز اختلاف و دودستگي بين كشورهاي اتحاديه اروپا شده است. برخي از اين كشورها كه از ديرباز روابط گسترده تجاري و اقتصادي با روسيه داشته‌اند مانند يونان، مجارستان و قبرس خواهان لغو يا كاهش اين تحريم‌ها هستند، در حالي كه آن دسته از كشورهاي اتحاديه اروپا كه دشمني ديرينه با روسيه داشته‌اند يا اكنون خود را در معرض تهديدات امنيتي ازجانب مسكو مي‌دانند، مانند لهستان و جمهوري‌هاي بالتيك خواهان ادامه تحريم‌ها عليه روسيه هستند. ضمن اينكه كشورهاي اصلي اتحاديه اروپا مانند آلمان، فرانسه، ايتاليا و اسپانيا هرچند در نظام تحريم‌هاي كنوني عليه مسكو مشاركت كرده‌اند، اما در قالب روابط دوجانبه مايل به ادامه همكاري‌ها با روسيه در زمينه تجاري و اقتصادي و انرژي هستند.
روسيه بارها بر تمايل خود براي عادي‌سازي روابط با اتحاديه اروپا تأكيد كرده است. اكنون تأكيد بالاترين مقام اجرايي اتحاديه اروپا بر نقش اساسي و غير قابل كتمان روسيه در امنيت اروپا و در عين حال تصريح وي بر لزوم پرهيز از يكجانبه‌گرايي كه منجر به تبعيت كشورها از يك كشور قدرتمند مي‌شود، نشان‌دهنده نارضايي اتحاديه اروپا از وضعيت كنوني نظام بين‌المللي است كه در آن امريكا به عنوان كشوري كه مدعي است بزرگ‌ترين و قدرتمندترين كشور جهان است، بي‌محابا به نقض توافقات بين‌المللي مانند توافقنامه آب و هوايي پاريس يا توافق هسته‌اي ايران و گروه 1+5 موسوم به برجام مي‌پردازد. در واقع تأكيد آشكار يونكر بر نقش غيرقابل چشم‌پوشي روسيه در حفظ امنيت اروپا ناشي از نگاه واقع‌بينانه وي بر جايگاه و قدرت روسيه در اروپا و لزوم توافق با آن براي حفظ امنيت و ثبات در اروپا است؛ در حالي كه امريكا به عنوان يك قدرت غيراروپايي تلاش مي‌كند كه صرفاً در راستاي اهداف و منافع خود، كشورهاي اروپايي هم‌پيمانش را وادار به تبعيت از خواسته‌هايش از جمله دشمني با روسيه كند كه اين همان يكجانبه‌گرايي مورد انتقاد يونكر است.
افشاگري لاوروف
سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه اخيراً اعلام كرد تحريم‌هاي واشنگتن عليه روسيه با هدف بيرون راندن روسيه از بازارهاي تسليحاتي و انرژي در جهان صورت مي‌گيرد. وي تأكيد كرد كه امريكا به بهانه مقابله با تهديد روسيه، تلاش مي‌كند تا كشورهاي اروپايي را به افزايش بودجه دفاعي خود وادار سازد و هرچه بيشتر جاي پاي خود را در اقتصاد اروپا و صنايع انرژي اروپا مستحكم‌تر سازد تا بدين ترتيب اجراي پروژه‌هاي مشترك روسيه و اروپا را در بخش انرژي تحت‌الشعاع قرار دهد و روسيه را از بازارهاي انرژي بيرون براند. افشاگري وزير خارجه روسيه درباره اهداف واقعي امريكا از اعمال تحريم‌هاي گسترده اخير كه در چارچوب قانون كاتسا صورت گرفته، فقط ديدگاه مسكو نيست، بلكه برخي از شركاي اروپايي واشنگتن مانند آلمان نيز بر اين گمان هستند كه هدف واقعي امريكا از اعمال تحريم‌هاي اخير عليه روسيه در واقع بيرون راندن آن از بازار انرژي اروپا به ويژه در بخش گاز و جايگزين كردن گاز مايع امريكا به جاي آن است. واشنگتن نه فقط به در برگيري روسيه و رويارويي با آن در شرق اروپا پرداخته، بلكه اكنون به روسيه به چشم يكي از بزرگ‌ترين رقباي امريكا در دو عرصه فروش‌هاي تسليحاتي و نيز در بازار انرژي مي‌نگرد. در حال حاضر روسيه بعد از امريكا در مقام دوم صادرات تسليحاتي قرار دارد و در سال 2016 ميلادي 14 ميليارد دلار انواع تسليحات را در نقاط مختلف جهان فروخت. در عين حال اكنون روسيه بزرگ‌ترين صادركننده گاز در سطح جهان شمرده مي‌شود و حدود 30 درصد از گاز مورد نياز اروپا را تأمين مي‌كند.
طبيعتاً براي امريكايي‌ها وجود رقيبي قدرتمند در دو عرصه تسليحات و انرژي قابل تحمل نيست. لذا اكنون با بهانه‌هايي مانند دخالت روسيه در روند انتخابات رياست جمهوري 2016 امريكا، مداخله روسيه در بحران شرق اوكراين و نيز ادامه اشغال شبه‌جزيره كريمه به دامنه تحريم‌ها عليه روسيه افزوده است. تحريم‌هاي امريكا عليه روسيه صرفاً موجب افزايش اختلافات دو سوي اقيانوس اطلس نشده، بلكه اكنون شاهد اختلافات فزاينده در داخل اتحاديه اروپا بين دو دسته از كشورهاي عضو اين نهاد اروپايي بر سرآينده روابط با روسيه هستيم. فرانسيس پرين، كارشناس سياسي فرانسوي معتقد است كه كشورهاي اتحاديه اروپا بايد اختلافات خود را كنار بگذارند و به صراحت به امريكا بگويند اروپا در برابر تحريم‌ها عليه روسيه از جانب امريكا متحد است.
2 نگاه متفاوت
هرچند محور اين اختلاف مسئله روابط اتحاديه اروپا و روسيه در زمينه انرژي است، با اين حال در يك نگاه كلي مي‌توان دريافت كه اكنون دو نگاه مختلف به روسيه در اتحاديه اروپا وجود دارد؛ نگاهي كه معتقد است به رغم اختلافات كنوني با روسيه و اعمال تحريم‌ها عليه آن، واقعيت‌ها درباره اهميت و نقش روسيه در اقتصاد، انرژي و امنيت اروپا، مانع از تعليق يا كاهش كلي روابط با مسكو مي‌شود. مدافعان حفظ روابط با روسيه بر اين گمان هستند كه بايد تا حد ممكن روابط با مسكو به ويژه در زمينه انرژي با توجه به وابستگي اروپا به گاز روسيه حفظ شود. در مقابل شاهد ديدگاه مخالفي هستيم كه تحت تأثير ديدگاه‌ها و رويكرد امريكا و در واقع به نيابت از امريكا خواهان افزايش فشارها به روسيه و محدود كردن روابط با مسكو هستند. در رأس اين كشورها اكنون لهستان و متحدانش در اروپاي شرقي هستند كه با توجه به ادعاي وجود تهديدات امنيتي از جانب روسيه، نه فقط خواهان رويارويي نظامي با آن در عرصه اروپاي شرقي هستند، بلكه معتقدند كه بايد رشته‌هاي وابستگي به روسيه هر چه بيشتر گسسته شود كه البته در رأس آنها، قطع وابستگي در عرصه انرژي خواهد بود.
ش.د9603293
