- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه اطلاعات - 1396/07/30 - شماره 26848 - صفحه 12)
سخنراني دونالد ترامپ در مورد ايران اگرچه به مانند ديگر سخنراني‌هاي وي پرهياهو، اما فحواي اين سخنان در بردارنده يک پيام مهم بود و آن پايان هياهوي برجامي ترامپ است. ترامپ از قبل از انتخابات رياست جمهوري، روي مساله برجام تمرکز کرده بود و يکي از سياست‌هاي اصلي خود را پايان برجام اعلام کرده بود.
عليرضا سلطاني در خبرآنلاين نوشت: ترامپ پس از به قدرت رسيدن و در طول بيش از 9 ماه گذشته نيز، تمام تلاش خود را براي خروج از برجام و بايگاني کردن آن به کار بست که آخرين آن، تحرکات سياسي و رسانه‌اي دو ماه اخير بود. ترامپ در ماه‌هاي اخير تلاش کرد با برپا کردن هياهو و جوسازي ، شرايط سياسي بين‌المللي به خصوص واکنش متحدان اروپايي، سازمان‌هاي بين‌المللي و همچنين ايران را در مقوله برجام، مورد سنجش قرار داده و ميزان همراهي آنها را بررسي کند اما واکنش‌ها بر خلاف نظر ترامپ، بسيار شديد و تند بود. هرقدر ترامپ مواضع تندتري عليه برجام اتخاذ کرد، حمايت از برجام از سوي منابع تاثيرگذار و تعيين کننده به ويژه اتحاديه اروپايي و قدرت‌هاي اروپايي بيشتر شد. در آمريکا نيز عليرغم لابي فعال و گسترده اسرائيلي و عربي، تلاش‌هاي ترامپ حمايتي را حتي در سطح نهادهاي تصميم‌گير مانند کنگره در پي نداشت و کنگره جمهوريخواه آمريکا نيز نتوانست راهي براي اقدام مستقيم ترامپ در مساله برجام ايجاد کند.
واقعيت اين است که پايه‌هاي برجام آنقدر سفت و محکم گذاشته شده و تضمين‌هاي بين المللي مانند قطعنامه‌هاي شوراي امنيت و مهمتر از آن اراده بين المللي بر آن قرار دارد که فرد قدرتمندي مانند رئيس‌جمهوري آمريکا نيز در مقابل آن مجبور به کرنش است و اين يک پيروزي بزرگ براي ايران محسوب مي شود. سخنان ترامپ نشان از عجز و ناتواني وي در مقابل برجام دارد. شايد همين مساله باعث شد که اولا ترامپ موضوع برجام را در نهايت از سر خود باز و به کنگره محول کند که البته نبايد اميد چنداني نيز به کنگره داشته باشد. ثانيا، ترامپ تلاش کرد ناکامي خود در مساله برجام را با طرح موضوعاتي ديگر از جمله تحريم سپاه جبران کند، مساله‌اي که البته تازگي ندارد.
استفاده از واژه‌اي مجعول به جاي خليج فارس که چنين رفتاري در ادبيات روساي جمهوري آمريکا بي‌سابقه است نيز نشان از اوج عصبانيت ترامپ در ناکامي در مساله برجام داشت. به هرحال سخنان ترامپ از يک سو و واکنش جهاني به اين سخنان نشان داد که برجام به مرحله تثبيت رسيده است و عملا قدرت مانور آمريکا در مقابل آن پايين است. اين پيام روشني به دنيا دارد که از اين پس مي توانند با اطمينان بيشتري با ايران همکاري کنند.
نقش اروپا در حفظ برجام
مسلم متين در خبرآنلاين نوشته است، سخنان ترامپ آنچنان حاوي نکته جديدي نبود که تصور کنيم ايران و ديگر شرکاي توافق اتمي اين کشور در موقعيت غافلگير کننده‌اي قرار گرفتند. در واقع اگر اين فرض کاملا محتمل را در نظر بگيريم که ازنوامبر سال گذشته تاکنون (در بدترين حالت سلبي) ايراني‌ها منتظر روزي مثل جمعه 13اکتبر بودند، پس منطقا و علي‌القاعده نبايد اين روز جنجالي براي آنها روز متفاوتي بوده باشد،آنها کاملا آماده بودند. چندان ربطي به ايران ندارد!، قريب به يکسال است با سخناني تند و اتخاذ مواضعي نامتعارف فضاي ملتهب جامعه جهاني را به آشوب کشانده است.
موضوع ايران براي رييس‌جمهوري ترامپ صرفا يک بهانه براي شلوغ کاريست، اما بهانه‌اي خطر ناک. در حالي که تعهد تهران به توافق هسته‌اي نه تنها به تاييد همه طرف‌هاي ذينفع رسيده، بلکه اين اميد مي‌رفت که اين توافق به الگويي براي حل ساير بحران‌هاي بين المللي تبديل شود، اما آيا واقعا در موقعيت نا اميد کننده‌اي قرار گرفته‌ايم؟ لزوما نه! وبه صرف مواضع اخير رئيس جمهوري ترامپ نمي‌توان در حد نهايي نا اميد بود. البته شايد بتوان گفت نگراني‌هاي قابل تاملي وجود دارند، اگر اروپا به تعهدات حقوقي، تاريخي واخلاقي خود در قبال ايران پشت کند! در تحليل نهايي اين را هنوز و دقيقا نمي‌دانيم و هرچه در اين زمينه گفته شود گمانه‌زني صرف است.
اما تا آنجا که به امروز و تحولات داخلي مربوط ميشود، صداي رهبران حزب جمهوريخواه نيز عليه ترامپ درآمده، بدون آنکه به نقش خود در شکل گيري وضعيت کنوني اشاره کنند. سناتور جمهوريخواه "باب کورکر" رئيس کميته روابط خارجي مجلس سنا از تنسي و متحد ديروز رييس جمهوري، در مصاحبه با نيويورک تايمز رئيس جمهوري ترامپ را مورد حملات لفظي بي‌سابقه‌اي قرار داد. او در اين مصاحبه هشدار داد، ترامپ ممکن است کشور را در مسير جنگ جهاني سوم قرار دهد.او متوجه تاثير حرف‌هاي خود بر جهان و به ويژه بر مناطقي که در موردشان صحبت مي کند نيست. در مقابل و طبق معمول، رئيس‌جمهوري بلافاصله آقاي کروکر را در صفحه توئيتري خود به دليل آنچه او «توافق وحشتناک با ايران!» خواند، مورد حمله قرار داد.
ديپلمات يک کشور اروپايي که دولت متبوعش از حاميان توافق با ايران است، با نگراني مي گويد: اين به اصطلاح بگو مگو‌هاي مکرر ظاهرا به يک تفريح خطرناک کلامي در واشنگتن تبديل شده است. او بدون اعلام هويتش تاکيد مي کند: ترامپ فرد قابل پيش بيني نيست. به همين دليل از نگاه دولت متبوعش اينکه ترامپ دست به اقدام غيرمعمولي بزند موجب نگراني جدي است.
با نگاهي متفاوت، موضوع توافق اتمي ايران، اساسا تابع دو نظريه معکوس است.يکي ذهني و البته تاحدي تاثير گذار و ديگري کاربردي و استراتژيک اما نيازمند مراقبت. نخست، کاخ سفيد وشخص رئيس جهموري به صورت ذهني تصور فکر مي کنند به صرف مخالفت ايالات متحده ،به خودي خود شرايط تحريمي و ديپلماتيکي ايران قابل بازگشت به دوران 12 سال قبل ازتوافق ژوئيه 2015 است.دوم، به موضع مشترک استراتژيک ايران و ساير شرکاي بين المللي و اروپايي توافق اتمي،آژانس وين و در نهايت بسياري سياستمداران و مقامات ارشد در واشنگتن مربوط مي شود که در دفاع از اين توافق، موضع نسبتا متحد و يکساني دارند. اين اشتراک نظر که نمي تواند صرفا به دليل منافع اقتصادي مدافعان آن باشد، بي هيچ زحمتي ايران را از کنج تنهايي خارج و در موقعيت ديپلماتيکي برتري قرار داده که در صورت حفظ موقعيت و ديدگاه‌هاي مشترک ايران و اروپا، مواضع اخير رئيس‌جمهوري ترامپ به خودي خود تغييري در موقعيت کاربردي برجام وهمکاري طرف‌هاي توافق هسته‌اي ايجاد نخواهد کرد.
گرچه کار سختي است اما اين موضوعي است که فکر مي‌کنم تهران بايد از موضع اروپايي به طور جدي به آن توجه کند.اينکه بيش از تهران اين پايتخت‌هاي قدرت‌هاي جهاني و اروپايي هستند که در صف حاميان توافق قرار گرفته‌اند، نکته قابل تاملي است که در کمال تعجب منتقدان برجام به آن توجه نمي کنند.اما در نهايت چه اتفاقي خواهد افتاد؟ در چنين موضوع مهمي نمي توان چون يک پيشگوي بخارستي ظاهر شد و سخن گفت، اما همانطور که چندي پيش در مطلبي به نقل از يک مقام ديپلماتيک ارشد فرانسوي در سازمان ملل نوشتم در نهايت ترامپ موضوع را به کنگره ارجاع و واگذار خواهد کرد. اين مقام ديپلماتيک مي‌گويد فکر مي‌کنم ترامپ تصميم را به کنگره واگذار کند. آنگاه کنگره به صورت خودکار 60 روز فرصت خواهد داشت تا درباره تمديد يا عدم تمديد لغو تحريم‌هاي ايران تصميم بگيرد.
اگر گفته اين ديپلمات درست باشد با توجه به سخنان سفير بريتانيا در تهران و نيزسفير اتحاديه اروپا و سفير فرانسه در واشنگتن که گفته اند رايزني‌هاي فشرده‌اي با اعضاي کنگره براي حفظ برجام صورت گرفته است اين احتمال که از اين به بعد موضوع توافق اتمي و موضوع تحريم‌ها در کريدورهاي کنگره مديريت شود تا کاخ سفيد (معادله معکوس) افزايش خواهد يافت. اما توافق هسته‌اي ايران دچار هر سرنوشتي شود، آقاي کروکر و ديگر رهبران حزب جمهوريخواه نمي‌توانند از تبعات و عواقب گيرافتادن در بن بستي که همه در داخل و خارج گرفتار آن شده‌اند، خودرا تبرئه کنند. زماني در حمايت ازآقاي ترامپ سر از پا نمي شناختند، اما امروز طلبکارمنتقد نتايج انتخاب و عواقب تصميمات خود شده‌اند. سناتورکروکر فکر نمي کنيد خيلي دير دست به اقدام زده‌ايد!
از طرفي، «حميدرضا آصفي»، سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه و سفير اسبق ايران در امارات متحده عربي و فرانسه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري تسنيم، در خصوص استانداردهاي موجود درباره برجام به دنبال بدرفتاري آمريکا با اين توافق چندجانبه، با اشاره به اينکه ترامپ اقدام کلينتون را بزک‌نکرده انجام ميدهد، بيان داشت: برجام توافقي بود که در فضاها و با رويکردهاي مختلف بعد از 13 سال مذاکره حاصل شد.
وي با توجه به مخالفت‌‌هاي ترامپ با سياست‌هاي اوباما گفت: برجام به هر حال به دست آمده است و به‌موجب ضرورتي بود که مقام معظم رهبري اجازه دادند نرمش قهرمانانه صورت بگيرد. ترامپ در دوره تبليغات انتخاباتي همه سياست‌هاي اوباما از جمله طرح سلامت، مسئله کوبا و برجام را زير سؤال مي‌‌برد. طبيعي بود ترامپ بعد از روي کار آمدن اين مسائل را به چالش بکشد. اگرچه از همه اين موارد نيز خارج نشد؛ يعني به تمام سخنان انتخاباتي خود عمل نکرد .
سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه با بيان اينکه برجام توافقي بود که جمهوري اسلامي ايران با توجه به شرايط موجود انجام داد، افزود: اگرچه از خود برجام به‌دلايل بسياري از جمله بدرفتاري آمريکا نتوانستيم به‌‌اندازه انتظار منتفع شويم، اين توافق يک فضاي متفاوت بين‌المللي را براي ايران به وجود آورده است. اگر کسي فکر کند برجام تمام مشکلات را حل مي‌کند، ساده‌انگاري بوده است؛ اما ترامپ به همين توافق حداقلي نيز راضي نبود، لذا اين بداخلاقي را انجام ميدهد .
وي با تأکيد بر اينکه اظهارات اخير ترامپ بحث جديدي نبود، اشاره داشت: بنده از اين سخنان شوکه نشدم. در چندين مقاله اخير پيش‌بيني کرده بودم که ترامپ از برجام خارج نخواهد شد و برجام را پاره نخواهد کرد، بلکه ايران را از برجام بيرون خواهد راند که هزينه را کشورمان بدهد؛ اما خود ترامپ عملاً از برجام خارج ميشود. ترامپ اصلاً ديوانه نيست. اوباما با خنده، متانت و دستکش مخملي سعي داشت امتياز بگيرد؛ اما ترامپ با ديوانه‌بازي امتياز مي‌گيرد. هر دو يک هدف را با روش‌هاي مختلف دنبال مي‌کنند.سفير اسبق ايران در فرانسه در پاسخ به اين پرسش که «چه استانداردهايي درباره برجام قابل استخراج است؟» بيان داشت: کاري که ترامپ انجام ميدهد، يک اقدام بزک نکرده‌‌اي است که کلينتون بيست سال پيش انجام داد. کلينتون اعلام مي‌‌کرد مشکلات آمريکا با ايران در چهار حوزه تسليحات کشتار جمعي، صلح خاورميانه (مسئله فلسطين)، حقوق بشر و مسئله تروريسم است. سلاح‌هاي کشتار جمعي در مسئله هسته‌اي خلاصه شد و ترامپ نيز با ادبيات خود به اين سه مسئله اشاره کرد. اين همان مطلبي است که کلينتون اعلام کرده بود.
وي با اشاره به اينکه حزب دموکرات و جمهوريخواه با يکديگر تفاوت چنداني ندارند، افزود: اکنون ترامپ با سياست‌هاي غلط خود اروپا را به‌سمت ايران سوق داده است و اين مسئله به‌نفع ايران است. اظهارات اخير او مبني بر خروج آمريکا از يونسکو، اروپايي‌ها را دچار مشکل کرده است. اين اقدامات باعث شده که اعتبار ترامپ از بين برود و اين امر براي جمهوري اسلامي موضوع خوبي است.آصفي با تأکيد بر اينکه موضوع ترامپ صرفاً برجام نيست، اشاره داشت: رئيس‌جمهوري آمريکا قصد دارد برجام را تحت فشار قرار دهد. از آنجايي که اروپا خواستار بقاي برجام در کلّيت خود است، ناچار ميشود در حوزه‌هاي ديگر همراه ترامپ شود. ترامپ سعي دارد يک موضوع فرعي را مطرح کند تا در موضوعات ديگر نيز با ايران وارد مذاکره شود و امتياز بگيرد.
وي با توجه به فروخته شدن اعتبار آمريکا گفت: ترامپ عبارت ديگري براي خليج فارس را به کار برد، در حالي که مي‌داند اينجا خليج فارس است، اين امر ضمن اينکه موجب شد ترامپ اعتبار آمريکا و خود را به‌ارزاني بفروشد، وحدتي بين مردم کشورمان ايجاد کرد. رئيس‌جمهوري آمريکا قرارداد 500 ميليارد دلاري با سعودي‌ها منعقد و به‌دنبال آن نام خليج فارس را تحريف کرد. بايد وحدت و انسجام ملي را مستحکم کنيم و در ميدان آمريکا بازي نکنيم. تمرکز سياست خارجي نبايد فقط بر برجام باشد. بايد با اروپا تعامل داشته باشيم؛ اما همه تخم‌مرغ‌ها را در اين سبد نگذاريم؛ چراکه معلوم نيست آنها تا کجا همراه باشند.
سفير اسبق ايران در فرانسه با اشاره به اينکه روابط خارجي کشورمان بايد گسترده‌تر و متوازن‌‌تر شود، تأکيد کرد: بايد توان داخلي را افزايش داد، همان‌گونه که توان هسته‌اي ايران باعث شد آمريکايي‌ها حقانيت کشورمان را به‌رسميت بشناسند، تنها با افزايش توان داخلي مي‌توانيم حق خود را از آمريکا بگيريم. ادامه دارد...
ش.د9603242
