سردرگمی استراتژی آمریکا در سوریه

(روزنامه جمهوري اسلامي – 1396/04/13 – شماره 10910 – صفحه 11)

"در حالی که نیروهای تحت حمایت آمریکا برای بازپس‌گیری موصل در عراق و رقه در سوریه تلاش می‌کنند، فرماندهان آمریکایی چنین تبلیغ می‌کنند که به زودی خواهند توانست شبه‌نظامیان داعشی را پس از سه سال مبارزه در خلافت خودخوانده خود، درهم بشکنند."

به گزارش ایسنا، روزنامه لس‌آنجلس تایمز در تحلیلی نوشته است: «اما کاخ سفید هم‌چنان باید استراتژی برای گام بعدی خود جهت بازیابی ثبات در مناطق بازپس‌گرفته شده را تعریف کند؛ تصمیماتی کلیدی که باید برای مناطق امن، بازسازی، حکومت‌های در حال تولد، کاهش تنش‌های قومی و تعهد نیروهای آمریکایی اتخاذ شوند.

علاوه بر این دولت دونالد ترامپ هنوز سیاستی برای چگونگی رفتار با نیروهای ایران و روسیه تعیین نکرده است؛ دو قدرت خارجی که بیشترین پیشروی را در این جنگ تلخ داشته‌اند و اکنون امیدوارند بتوانند نفوذ خود را افزایش دهند.

ایران به ویژه تلاش دارد تا امنیت مناطقی را که با عبور از مرز غربی این کشور از عراق و سوریه عبور کرده و به لبنان و حزب‌الله می‌رسد، تامین کند.

مایکل یافه، از سفرای پیشین وزارت دفاع آمریکا در خاورمیانه و معاون مرکز خاورمیانه و آفریقا در موسسه صلح آمریکا در این باره می‌گوید: در حال حاضر همه گروه‌های درگیر در سوریه به دنبال نابودی داعش هستند بدون اینکه از قوانین این مسیر آگاه باشند و این موقعیتی خطرناک است.

خطر تقابل گسترده‌تر طی هفته‌های اخیر به ویژه با ساقط شدن جنگنده سوری توسط نیروهای آمریکایی برای اولین بار طی این جنگ شش ساله به خوبی روشن شده است؛ اقدامی که احتمال هرگونه واکنش خشمگینانه را از سوی روسیه که از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه حمایت می‌کند، افزایش داد.

جنگنده‌های آمریکایی هم‌چنین دو پهپاد ساخت ایران را از بین بردند با وجود اینکه هنوز مشخص نیست که چه کسانی آنها را به پرواز درآورده بودند. پنتاگون ادعا می‌کند تمامی این حملات اقداماتی دفاعی است چرا که این هواپیماها یا به نیروهای آمریکایی یا نیروهای تحت حمایت آن نزدیک شده یا آن‌ها را مورد هدف قرار می‌داده‌اند.

ایلان گلدنبرگ، یکی از اعضای ارشد پیشین وزارت خارجه آمریکا که اکنون ریاست برنامه خاورمیانه را در مرکز امنیت جدید آمریکایی برعهده دارد نیز در این باره معتقد است: مسئله‌ای که من درباره آن نگرانم سناریویی بسیار پیچیده است. وقتی شما حمله به جنگنده‌های طرف مقابل را آغاز می‌کنید این تنش‌ها به سرعت افزایش می‌یابند.

این درگیری‌ها در شرق سوریه، جایی که نیروهای سوری با نیروهای ویژه آمریکایی و نیروهای مخالفان سوری در اطراف رود فرات مقابل هم قرار گرفته‌اند، رخ داده‌اند.

هم‌زمان گروه داعش هم‌چنان کنترل مناطق دور دست سوریه را در دست دارد و مقامات آمریکایی نگرانند که این شبه‌نظامیان بتوانند بار دیگر در این متاطق خود را بازیابند و برای حملات آتی برنامه‌ریزی کنند. این در حالی است که بسیاری از فرماندهان این گروه و عوامل آن در استان دیرالزور پناه گرفته‌اند.

پیش از این دونالد ترامپ، در دوران کمپین‌های انتخاباتی وعده داده بود که در ماه اول حضور در کاخ سفید استراتژی خود را برای شکست داعش ارائه دهد. او بعدتر به عنوان رئیس‌جمهور متعهد شد تا پس از یک ماه کنفرانسی خبری برای گفت‌وگو درباره این استراتژی برگزار کند.

با این حال او هنوز به هیچ یک از وعده‌های خود عمل نکرده است اما در حال حاضر مباحث گسترده‌ای میان پنتاگون، وزارت خارجه و کاخ سفید برای تعیین استراتژی در این خصوص در جریان است. دست کم به صورت علنی جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا و هربرت مک‌مستر، مشاور امنیت ملی دولت این کشور اولویت‌های مختلفی را در این موضوع مطرح کرده‌اند.

پنتاگون مدعی است، تنها هدفش شکست داعش بوده و هیچ قصدی برای درگیری با ایران ندارد. ماتیس پیش از سفر به اروپا برای شرکت در نشست سران ناتو به خبرنگاران گفته بود: ما از کشیده شدن به درگیری‌های جنگ سوریه خودداری می‌کنیم.

ماتیس هم‌چنین خاطرنشان کرد، برنامه‌ریزی نظامی و عملیاتی در شرق سوریه بسیار پیچیده و دشوار شده است چرا که نیروهای روسی، ایرانی و سوری بسیار به نیروهای آمریکایی و شبه‌نظامیان تحت حمایت آن نزدیک شده‌اند.

وی افزود: باید در این شرایط بسیار با دقت عمل کرد و در نظر گرفت هرچه این نیروها نزدیک‌تر شوند شرایط از آنچه هست پیچیده‌تر خواهد شد.

دو روز پس از آن مک‌مستر رویکرد متفاوتی را به نمایش گذاشت. وی مبارزه علیه داعش را بخشی از کمپین بزرگتری دانست که هدف آن مسدود کردن شکل‌گیری "گروه‌های تروریستی فراملی" است.

وی هم‌چنین در تکرار مواضع خصمانه آمریکا ادعا کرد، ایران در منطقه نیرویی "نفاق‌افکن" است و استراتژی آمریکا در دوران پس از داعش به ویژه بر منزوی کردن تهران متمرکز است تا از نفوذ آن در منطقه جلوگیری کند.

مک‌مستر در ادامه حمایت ایران از حوثی‌ها در یمن و شیعیان در عراق و هم‌چنین حزب‌الله در لبنان را به عنوان جزئیات محدودی از "پشت پرده بدطینتی" تهران یاد کرد.

وی بدون اشاره به نقش مخرب آمریکا مدعی شد، ایران با حمایت از این گروه‌ها به شعله‌ور شدن درگیری‌های فرقه‌ای کمک می‌کند تا جهان عرب را ضعیف کند.

در آن سو روسیه برای حفظ اسد، به عنوان متحدی کلیدی‌اش در منطقه و تنها پایگاه دریایی خارجی‌اش که در سواحل سوریه قرار دارد مبارزه می‌کند.

در این میان یکی از مقامات آمریکایی که در جریان اختلافات میان قوای مختلف این کشور بر سر استراتژی در قبال سوریه است، می‌گوید، کاخ سفید بسیار مشتاق است تا از هلی‌کوپترهای بلک هاوک خود برای مسدود کردن راه‌ ایران و کنترل آن استفاده کند، درحالی که پنتاگون و وزارت خارجه این کشور تلاش دارند تا از تقابل مستقیم با تهران خودداری کنند.

در همین حال برخی دیپلمات‌ها و مقامات پنتاگون هشدار می‌دهند، درگیری با ایران در سوریه بیهوده و فاجعه‌آمیز خواهد بود. آن‌ها هم‌چنین نسبت به انجام اقدامات متقابل در عراق هشدار می‌دهند؛ جایی که نیروهای آمریکایی اعم از دیپلمات‌ها و سربازان برای مقابله با نفوذ ایران در تعاملی حساس با رهبران محلی شیعه قرار دارند.

رابرت فورد، سفیر واشنگتن در سوریه که این کشور را در سال 1393 ترک کرد در پاسخ به این سوال که آیا شرق سوریه جایی است که دولت ترامپ قصد دارد حدود ایران را آن‌جا تعیین کند؟ گفته است: سوال این است که دولت ترامپ چگونه می‌خواهد در شرق سوریه با ایران روبه‌رو شود و آیا این نقطه محل مناسبی است؟

هنوز مشخص نیست که آیا آمریکا در نهایت با حکومت سوریه چگونه برخورد خواهد کرد. برخلاف اوباما، ترامپ از رهبر‌ سوریه نخواسته تا قدرت را به تیم انتقالی واگذار کند یا اقدامات سیاسی مهمی برای جذب احزاب مختلف به مذاکرات نکرده است.

فورد درباره این شرایط توضیح می‌دهد: هیچ نشانه‌ای از چگونگی تلاش‌ اینها برای حل صلح‌آمیز مسئله سوریه و یا دستیابی به آتش‌بسی گسترده و پایدار در این کشور وجود ندارد.

بر خلاف عراق، وزارت خارجه آمریکا هیچ کشوری را به عنوان شریک خود در سوریه ندارد تا به آن برای خنثی‌سازی مین‌ها، برقراری برق و سایر اقدامات جهت بهبود اوضاع این کشور پس از جنگ، کمک کند.

مقامات فعلی و پیشین آمریکا می‌گویند، برای استقرار صلح در میان رهبران اقوام مختلف سوری به یک استراتژی نیاز است تا بتواند اصلاحات را پیش‌ ببرد و ایدئولوژی‌های افراطی را متوقف سازد؛ حتی اگر این استراتژی تنها به بازگشایی ادارات پلیس، مدارس و بیمارستان‌ها منجر شود.

درک شولت، یکی از اعضای سابق پنتاگون درباره آینده سوریه می‌گوید: سوریه به وجود خود به عنوان یک کشور بر روی نقشه ادامه می‌دهد. اما بسیار دشوار است تا تصور کرد این کشور باز هم از سوی دمشق کنترل شود.

نگرانی‌ها درباره گام بعدی هم‌زمان با آزادسازی موصل رو به افزایش است چرا که تقریبا بر همه روشن است که این جنگ با آزادسازی موصل و حتی رقه پایان نمی‌یابد بلکه زمان آن فرا می‌رسد که آمریکا تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد به نبرد مسلحانه و حفاظت از نیروهای نیابتی خود ادامه دهد یا خیر.

بر خلاف عراق، چالش عمیق آمریکا در حقیقت همین سوریه است که نیروهای آمریکایی از سوی دولت دمشق به آن دعوت نشدند و هیچ پایگاهی در آن ندارند. با این حال پنتاگون صدها تن از نیروهای ویژه خود را برای حمایت از کردهای سوریه و ائتلاف آن‌ها با اعراب در این کشور مستقر کرده است.

این روزنامه مدعی است اگر ارتش آمریکا از سوریه خارج شود، این اقدام می‌تواند چراغ سبزی برای اسد و ایران جهت حمله مجدد به نیروهای تحت حمایت واشنگتن باشد؛ اتفاقی که می‌تواند استراتژی وحشتناک انگاشته شود.»

http://jomhourieslami.net/?newsid=139454

ش.د9602210