کشورهای در حال توسعه داووس را فرصتی برای بیان ظرفیت‌های خود به جهانیان می‌دانند اما تجربه چند سال اخیر حضور ایران در مجمع نشان می‌دهد که رهاورد مشهودی از آن نداشته‌ایم.
مجمع جهانی اقتصاد یا داووس همه ساله با حضور سیاستمداران و فعالین بخش‌های مختلف اقتصادی و با هدف نزدیک کردن ملل مختلف در راه پیدا کردن راهبردی برای پیشرفت اقتصاد جهان برگزار می‌شود.
همواره در این مجمع کشورهای در حال توسعه برای بیان ظرفیت‌های سرمایه پذیری و القای قدرت خود به کشورهای پیشرفته حضور پیدا می‌کنند و در همین راستا قراردادهای سرمایه گذاری و پیمان‌های توسعه محور مناسبی منعقد می‌کنند.
با توجه به قرارگیری ایران در شرایط مناسب برای پیشرفت و توسعه اقتصادی و رفع بخشی از محدودیت‌های اقتصادی قبل از برجام، عدم حضور نمایندگان کشورمان در این اجلاس عجیب به نظر می‌رسد اما بررسی دستاوردهای اقتصادی سال‌های گذشته ایران در نشست‌های داووس به ما نشان می‌دهد که شرکت نکردن در چهل هشتمین مجمع اقتصادی جهان فرصتی بود که از دست دادیم و یا صرفه جویی در سفری بی‌هدف و صرفا با دستاوردهای دیپلماتیک بود.
حسن روحانی: درهای اقتصاد ایران روی جهان باز است
سال 92 مصادف با اولین سال حضور دولت تدبیر و امید، حسن روحانی و بیژن زنگنه وزیر نفت به عنوان نمایندگان ایران در این اجلاس شرکت کردند.
روحانی در سخنرانی که در این نشست داشت بارها از استقبال ایران برای ظرفیت‌های اقتصادی بین المللی سخن گفت؛ با این همه سخنرانی و حتی نتیجه حضور رئیس جمهور در این نشست سیاسی بود تا اقتصادی و پس از این مجمع اتفاق محسوسی در روابط اقتصادی کشورهای بزرگ با ایران رخ نداد.
روحانی به دلیل تاکید بسیارش روی باز بودن درهای اقتصاد ایران روی دیگر کشورها، ظن تلاش حضور اقتصاد ایران توسط دولت در سازمان جهانی اقتصاد (WTO) را افزایش داد و به همین دلیل برخی کارشناسان اقتصادی در برابر این مواضع روحانی به مخالفت پرداختند.
این کارشناسان بر این باور بودند که حضور ایران در سازمان جهانی اقتصاد به معنای هضم اقتصاد نوپای ایران در اقتصاد جهانی است و تبعات منفی بسیاری خواهد داشت. در هر صورت این حضور رئیس جمهور در داخل کشور بازتاب مناسبی نداشت و مورد انتقاد کارشناسان اقتصادی قرار گرفت.
حضور در داووس تحت تاثیر برجام
نمایندگان ایران در مجمع چهل و پنجم را مشاور رئیس جمهور یعنی محمد نهاوندیان و وزیر امور خارجه محمد جواد ظریف تشکیل می‌دادند. با توجه به داغ بودن مذاکرات هسته‌ای در این تاریخ، (بهمن سال 93) این حضور هیچ منفعت اقتصادی برای ایران نداشت و تمام برنامه‌ریزی‌ها به سمت اهداف سیاسی معطوف شد.
مجمع چهل و ششم اقتصاد برای ایران یک فرصت استثنایی بود؛ شرایط ویژه‌ای که برجام منعقد شده بود و تمام چشم‌ها به سمت شکوفایی اقتصاد ایران بود، این مجمع هم با ترکیب نمایندگان ایران در مجمع قبلی برگزار شد، ظریف و نهاوندیان تمام تلاش خود را برای گرفتن بیشترین امتیاز از سرمایه‌گذاران دیگر کشورها کردند. شروع مذاکرات حضور فرانسوی‌ها در صنعت اتومبیل‌سازی ایران و ورود هواپیما جدید به ناوگان هوایی ایران در این مجمع صورت گرفت.
فارغ از اینکه این اقدامات مناسب است و یا نه بیشترین تحرک اقتصادی ایران در داووس در همین مجمع صورت گرفت.
مجمع چهل و هفتم تنها با حضور ظریف به عنوان نماینده ایران برگزار شد، این مجمع هم برای ایران امتیازات اقتصادی مشهودی نداشت.
بنا بر این گزارش ایران در سال‌های اخیر به اصلی‌ترین هدف مجمع جهانی اقتصاد یعنی جذب سرمایه گذاری نرسیده است، شاید به همین دلیل دولتمردان عطای این سفر پر خرج را به لقایش بخشیده‌اند.
ایران در حال حاضر یکی از کشورهای مستعد توسعه پذیر منطقه است اما نگاه سرمایه گذاران در داووس بیش از آنکه اقتصادی باشد، سیاسی است.
رهاورد ایران در سال‌های حضورش در این مجمع نه تنها سرمایه گذاری و یا انتقال دانش نبوده است بلکه منجرب به خروج ثروت‌های ملی برای واردات کالاهای مصرفی شده است.
تغییرات اقلیمی و اقتصاد
اهداف مجمع امسال داووس عبارتند از: حفاظت از اقتصاد جهانی در برابر سقوطی دیگر، ایجاد تعادل میان همکاری‌های جهانی و سیاست‌های حمایت‌گرایانه برای جلوگیری از سقوط اقتصاد جهانی و محیط زیست.
پر واضح است زمانی که دو گزاره محیط زیست و اقتصاد کنار یک دیگر قرار می‌گیرند مفهومی به نام حرکت به سمت صنایعی با تولید کمتر دی اکسید کربن به ذهن‌ها متبادر می‌شود که در توافقنامه پاریس بر آن تاکید شده است.
بر اساس توافقنامه پاریس کشورهای مختلف باید بکوشند تا از میزان تولید دی‌اکسید کربن خود بکاهند؛ اصلی‌ترین صنایعی که به عنوان تولید کننده دی اکسید کربن شناخته می‌شوند نفت و ذغال هستند، بطور کلی سوخت‌های فسیلی چه در استخراج و چه در فرآوری مقدار زیادی دی اکسید کربن تولید می‌کنند به همین دلیل توافقنامه پاریس می‌کوشد چنین صنایعی را در تمام جهان کاهش دهد.
در حال حاضر آمریکا از این توافقنامه بین المللی خروج کرده است و کشورهایی مانند عربستان و روسیه که از تولید کنندگان سوخت‌های فسیلی هستند به صورت ضمنی و بدون تعهد آن را پذیرفته‌اند.
مجمع جهانی اقتصاد امسال به این دلیل برای ایران اهمیت دارد که کشور ما هم یک از عمده تولید کنندگان دی اکسید کربن است و تصمیمات محدود ساز این مجمع میتواند اقتصاد ایران را که بخش عمده‌ای از آن وابسته به سوخت‌های فسیلی است تحت تاثیر قرار دهد.
اقتصاد درون‌گرا و یا تجارت آزاد
یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های اجلاس داووس از زمانی که رنگ و بوی اقتصادی گرفت، اجرای تمام و کمال تجارت آزاد در تمام دنیا بوده است. در حال حاضر آمریکا با سیاست‌های رئیس جمهور جدیدش یعنی ترامپ از این قاعده خارج شده است.
در ماه‌ها اخیر اغلب محصولات وارداتی به آمریکا با تعرفه بالا گمرکی این کشور مواجه شده‌اند که همین موضوع باعث اعتراض دیگر کشورهای پایبند به تجارت آزاد شده است.
مسئولان اجلاس داووس بر این باورند که ادامه این روند میتواند مفهوم جهانی شدن را از بین ببرد و دنیا را با بحران اقتصادی رو به رو کند.
همان گونه که از عنوان این مجمع یعنی "آینده مشترک در جهان از هم گسیخته" مشخص است، داووس به دنبال مقابله با روند درون‌گرای اقتصادهایی مانند آمریکا است. با توجه به سیاست‌های اقتصادی ایران بر مبنای اقتصاد مقاومتی و ایجاد بسترهای درون‌گرا اقتصاد این نشست در جهت مخالف سیاست‌های اقتصادی کشورمان است.
