دیپلماسی ماندگار زنگـنه

(روزنامه بهار – 1396/05/24 – شماره 254 – صفحه 4)

پیشنهاد روحانی برای مدیریت وزارت نفت دولت دوازدهم «بیژن نامدار زنگنه» است. معرفی دوباره مهندس بیژن زنگنه به عنوان گزینه پیشنهادی به مجلس برای وزارت نفت دولت دوازدهم، باز هم دلواپسان را بر آن داشت تا با هیاهوی رسانه‌ای درصدد تخریب شیخ‌الوزرای دولت روحانی باشند، ‌هر چند به اعتقاد کارشناسان این حجم گسترده از تبلیغات منفی نشان از موفقیت زنگنه در پیاده‌سازی سیاست‌های نفتی دارد که دست بسیاری از رانت‌خواران را در چهار سال گذشته از دامن وزارت نفت کوتاه کرده است.

وی نه تنها همراه روحانی در دولت یازدهم بوده بلکه به دلیل دوره‌های متعدد وزارتش در دولت‌های سازندگی و اصلاحات به شیخ‌الوزرا معروف است. زنگنه به عنوان یکی از موفق‌ترین وزرای دولت یازدهم شناخته می‌شود. وی توانست پس از سال ها، قراردادهای جدید نفتی را موسوم به «ای. پی. سی» با وجود مخالفت‌های گسترده برخی از جریان‌های مسموم به تصویب برساند.

با تصویب این قراردادها، اوایل ماه گذشته قرارداد4. ٨ میلیارد دلاری توسعه فاز ١١پارس جنوبی با شرکت قدرتمند فرانسوی «توتال» به امضا رسید که در دوران برجام پس از قراردادهای خرید هواپیما، بزرگترین قرارداد اقتصادی کشورمان محسوب می‌شود. از دیگر اقدامات موفق زنگنه در وزارت نفت، دیپلماسی وی در اجلاس اوپک بود که توانست ایران را از طرح «فریز نفتی» معاف کند تا بتوانیم تولید نفت خود را به قبل از دوران تحریم برسانیم.

شاهرگ حیاتی اقتصاد

وزارت نفت، شاهرگ حیاتی اقتصادی و سیاسی کشور که سال‌ها مورد بی‌مهری و بی‌توجه مسئولان قرار گرفته بود، در دولت یازدهم یکی از بزرگترین نقاط قوت دولت با تمامی چالش‌های ایجاد شده، بود.

دولت یازدهم در حالی وزارت نفت را تحویل گرفت که جدا از چالش‌های متعدد مالی، پروژه‌های ناتمام با کوله باری از مشکلاتی چون: کاهش سقف تولید، حجم بی‌رویه استخدام‌های بدون هدف و بی‌توجه به رده‌های مدیریتی و جوانگراییِ بی‌رویه و غیرمدبرانه در این حوزه‌ها و گاه تصدی برخی پست‌ها توسط افراد با سابقه و بی‌توجهی به ضرورتِ پرورش مدیران جوان در طول زمان، ارثیه‌ای تأسف‌بار را بر وزارت نفت در دولت یازدهم تحمیل کرده بود. آنچه با اصول درست در دنیای نفت متناقض بود، حضور و تسلط کامل بروکراسی دولتی-فرمایشیِ افراطی در شرکت‌های نفتی ایرانی بود. در صورتی که در شرکت‌های NOC دنیا حتی با 100 درصد سهام دولتی، عموما کارمندان دولتی نیستند. حال با این مازاد نیروی دولتی و بودجه‌ای که حتی برای اتمام پروژه‌های ناتمام نیز کفایت نمی‌کند، سرمایه گذاری هم وجود نداشته‌است. چگونگی پاسخ به تقاضای بهبود معیشت پرسنل نفتی، سؤالی است که باید از منتقدان پرسید.

دستاوردهای دولت روحانی

در حالی که وزارت نفت افزایش سهم تولید و اتمام پروژه‌های مشترک را در اولویت خود قرار داده بود، نگاه خود را از حوزه منابع انسانی برنداشته و در طرح‌هایی، توسعه و ارتقا منابع انسانی را پیگیری کرد. در این سال‌ها فعالیت‌های وزارت نفت در این حوزه شامل: آموزش هدفمند پرسنل به‌ویژه در علوم بین رشته‌ای، پرورش نیروهای پروژه‌ای و اعطای مدارک حرفه‌ای، اعتماد به جوانان و شروع واگذاری مسئولیت‌ها به مدیرانِ کارآمد و‌تربیت‌یافته‌ی جوان‌تر، انتصاب بانوان توانمند در سمت‌های مدیریتی و. . . بوده است.

از سوی دیگر تشکیل شورای توسعه سرمایه انسانی و مدیریت با تاکید بر‌تربیت مدیران جوان و متعاقبا تشکیل مرکز توسعه مدیران صنعت نفت با دو طرح ضربتی مدیران پروژه، شناسایی استعدادهای مدیریتی (66 نفر تا کنون) بر اساس آزمون‌های ساخت یافته در سه بخش نگرش، توانمندی‌های دانش و مهارت در حوزه‌های تخصصی و مدیریتی، و البته با نگرش عدالت محور و ایجاد فرصت برای تمامی افراد جهت حضور در مراحل آزمون، به کمال صورت پذیرفت. به‌علاوه درباره گرایش‌های متناسب دانش مدیریت و دانش‌های میان رشته‌ای مانند حقوقی، قراردادی، مالی و مهارت‌های بین فردی مانند سیستماتیک کردنِ روش‌های مذاکره و سخنرانی، ایجاد مهارت و تجربه در افراد شناسایی شده با روش‌های مانتورینگ و مشارکت جوانان در مذاکرات مهم، فعالیت‌هایی در نوع خود بی‌نظیر انجام شد.

ادامه مسیر در کجا و چگونه

با به سرانجام رسیدن گام نخست، مطالبات نیروی انسانی از وزارت نفت که همواره بیشترین جذب استعداد‌های کشوری را از میان تمامی صنایع و بخش‌های دیگر داشته است، متفاوت و در سطحی بالاتر خواهد بود. ایجاد پارادایم شایسته سالاری و جوانگرایی به جای سابقه و ارشدیت مهمترین این بخش‌هاست. دولت یازدهم این را به تجربه دریافته، هر جا به نیروی جوان شایسته خود اعتماد کرده حاصل، موفقیت بوده است. در این مسیر نیز توقع می‌رود فعالیت‌های سال‌های قبلی با جدیت پیگیری و طرح‌های جدید جهت ایجاد سیستم‌های بروز دنیا جهت جذب، حفظ و ارتقا نیروی انسانی آغاز شود.

از جمله این مطالبات در رده‌های مدیریتی می‌توان به ایجاد شرایط مناسب جهت ارتقا افراد دارای گواهینامه صلاحیت شغلی، حمایت از مدیران جوان با استفاده از تدوام آموزش‌های متناسب و حضور مشاوران صاحب تجربه جهت همراهی و ایجاد بلوغ، امکان دسترسی به دانش روز دنیا، ایجاد سیستم جانشین پروری جهت تداوم روند مداوم ارتقا و یادگیری مهارت‌های متناسب، تداوم حضور جوانان در مذاکرات بین‌المللی و ارتقا مهارت‌های مهم بین فردی از این طریق، اشاره کرد.

حمایت قاطع نمایندگان مجلس

پیش از این 210 نفر از نمایندگان مجلس با انتشار نامه‌ای در حمایت از عملکرد فعلی بیژن نامدار زنگنه و تداوم وزارت ایشان در کابینه دولت دوازدهم دفاع کرده بودند. در همین رابطه، عضو فراکسیون امید مجلس و رئیس مجمع نمایندگان بوشهر با بیان اینکه وزرای معرفی شده به مجلس از تجربه خوبی برخوردار هستند، گفت: به طور کلی مجمع نمایندگان استان بوشهر حمایت خود را از وزیر نفت اعلام کرده‌اند و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک شاهد تحول در این بخش باشیم.

حجت‌الاسلام عبدالحمید خدری در مورد معرفی مجدد بیژن زنگنه به عنوان وزیر پیشنهادی نفت به مجلس نیز بیان کرد: به نظر می‌رسد در وزارت نفت جایگزینی به جای زنگنه نداشتیم زیرا وی در موضوعاتی مانند سرمایه گذاری خارجی و توتال تحول زیادی را در صنعت نفت ایجاد کرده است. حجت‌الاسلام سید مصطفی ذوالقدر، دیگر عضو فراکسیون امید در خصوص امضای نمایندگان در حمایت از وزیر نفت نیز گفت: ١٩٠ نفر از نمایندگان مجلس در حمایت از وزیر نفت نامه‌ای امضا کردند که زنگنه بماند و این نامه تأثیر مثبتی داشت که زنگنه در لیست جدید وزرا حضور داشته باشد.

فشارهای تبلیغاتی نشان موفقیت است

یکی از مدیران حوزه انرژی با ابراز امیدواری از اینکه همه گروه‌های فکری کشور در جهت منافع ملی به تسریع در اجرای برنامه‌های این وزارتخانه و توسعه کشور کمک کنند، گفت: با توجه به اینکه بیشترین کمپین‌ها و فشارهای تبلیغاتی مخالفان سیاسی دولت بر محور فعالیت‌های وزارت نفت متمرکز شده این امر نشان‌دهنده موفق بودن این وزارتخانه است.

علی شهروئی با اشاره به دستاوردهای وزارت نفت در دولت یازدهم اظهار داشت: دولت یازدهم در چند عرصه دستاوردهای نسبتاً خوبی داشت که می‌توانست و می‌تواند مورد اقبال جامعه قرار گیرد که یکی از این عرصه‌ها مجموعه اقدامات وزارت نفت در چهار سال گذشته است. وی افزود: اعضای ستاد نفت و انرژی دکتر روحانی جلسات کارشناسی با حضور نمایندگان بخش‌های دولتی و خصوصی درباره عملکرد وزارت نفت و رویکردهای آن برگزار کردند که عملکرد وزارت نفت در چهار سال گذشته، رویکرد و استراتژی‌های این وزارتخانه و تطبیق آن با اسناد بالادستی نظام و همچنین توانایی‌های شخص ‌ زنگنه از جمله موارد بررسی شده در این جلسات بوده است.

همسو با خواست اکثریت مردم

شهروئی تصریح کرد: وزارت نفت در دولت یازدهم از منظر کارشناسی و با توجه به همه محدودیت‌های موجود، عملکرد خوبی داشته است. چرا که عملکرد زنگنه دقیقا همسو با خواست اکثریت مردم بوده است. بنا بر این ما همواره در حمایت از ایشان قاطعیم. وی همچنین گفت: البته نه تنها وزارت نفت بلکه عملکرد هیچ ارگان و وزارتخانه‌ای هیچگاه بدون کاستی و نقص نبوده است. اصولاً همه عملکردها و تصمیم‌ها نسبی هستند. بنا بر این باید ارزیابی هایمان از مجموعه اقدامات وزارتخانه ‌ زنگنه نیز متناسب با داشته‌ها و شرایط وزارتخانه و فضای جامعه و امکانات بین المللی کشور باشد. با توجه به این موضوع از نظر بنده وزارت نفت دولت یازدهم اگرچه کاستی هایی داشته اما با توجه به مشکلاتی که در شروع کار در سال 92 و ادامه تحریم‌ها تا پایان سال 94 داشت، عملکرد خوبی داشته است.

بازتاب جهانی

زنگنه، از جمله چهره‌های اقتصادی شناخته شده ایران در سطح بین المللی است و معرفی دوباره وی به مجلس از سوی دکتر حسن روحانی، رئیس جمهور به عنوان گزینه پیشنهادی وزیر نفت دولت دوازدهم، توجه رسانه‌های معتبر دنیا را در پی داشت.

خبرگزاری رویترز در گزارش خود درباره انتخاب دوباره زنگنه، یادآور شد که وی در میان همتایان خود در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) احترام و اعتبار قابل توجه‌ای دارد. این خبرگزاری همچنین افزایش خیره‌کننده تولید نفت خام ایران پس از پایان تحریم‌ها و امضای قرارداد تاریخی توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی به عنوان نخستین قرارداد از الگوی جدید قراردادهای نفتی با کنسرسیومی ایران-فرانسوی- چینی به رهبری شرکت توتال فرانسه را از مهمترین دستاوردهای وزیر نفت دولت یازدهم برشمرد. شبکه خبری بلومبرگ نیز ضمن اشاره به دستاوردهای فوق، عملکرد مهندس زنگنه در مستثنی کردن جمهوری اسلامی ایران از توافق جهانی کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک را از جمله موفقیت‌های وی در دوران وزارت نفت دولت یازدهم برشمرد. این شبکه همچنین رویکرد مهندس زنگنه را در جذب سرمایه‌های خارجی در دوران وزارت نفت خود در دولت‌های هفتم و هشتم و ادامه این روند در دولت یازدهم را ستود.

رابین میلز، رئیس مؤسسه کارشناسی قمر انرژی، در مصاحبه با بلومبرگ گفت: رویکرد صریح و بی حاشیه زنگنه برای گشایش درهای صنعت نفت ایران به روی سرمایه گذاری خارجی در دهه ۱۹۹۰ میلادی کلیدی بود و ۲۰ سال بعد نیز در قرارداد تاریخی با کنسرسیومی به رهبری توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، وی نقش موثری بر شتاب بخشیدن به امضای این قرارداد داشت. وی یادآور شد که قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، توافقی بزرگ است که می‌تواند درها را برای امضای قراردادهای توسعه میدان‌های نفت و گاز با دیگر شرکت‌های بین‌اللملی بگشاید.

نشریه معتبر آپ‌ستریم آنلاین نیز در گزارشی آورده است که معرفی دوباره زنگنه سبب شد شایعات درباره بازنشستگی او پس از چهار سال دشوار و سرشار از تلاش برای اصلاح سازکارهای سرمایه گذاری خارجی در ایران، پایان یابد. پایگاه خبری انرژی وویس، روزنامه گالف نیوز، خبرگزاری‌ترند آذربایجان و دیگر رسانه‌های بین المللی نیز معرفی دوباره مهندس زنگنه را در قالب انتشار خبر، گزارش و یادداشت مورد توجه قرار دادند.

نگاه مثبت فعالان صنعت نفت

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و بازرگانی تهران، با بیان اینکه نظر سازندگان و فعالان صنعت نفت به عملکرد وزیر پیشنهادی نفت مثبت است، گفت: حضور زنگنه به عنوان وزیر نفت در دولت دوازدهم می‌تواند روند توسعه صنعت نفت را شتاب دهد. «رضا پدیدار» بیان داشت: نظر سازندگان و فعالان صنعت نفت به وزارت زنگنه مثبت است. زنگنه در مسیر سنگلاخی که در ابتدای دولت یازدهم وجود داشت، به تعامل با بخش خصوصی پرداخت. پدیدار با اشاره به اینکه زنگنه در دولت یازدهم اقدام به مشارکت دادن بخش خصوصی در فعالیت‌های مختلف صنعت نفت کرد، افزود: از جمله این اقدام‌ها حضور سازندگان صنعت نفت در شورای سیاست گذاری قراردادهای جدید نفتی بود که مشارکت و نظرات خود را اعلام کردند.

وی به اجرای طرح بومی‌سازی تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت اشاره کرد و یادآور شد: زمانی که طرح مشارکت در بومی‌سازی تجهیزات را ارائه کردیم، زنگنه استقبال کرد.

زنگنه اقدام به مشارکت دادن شرکت‌های ایرانی در اجرای قراردادهای جدید نفتی کرد، به طوری که سازندگان و پیمانکاران در این قراردادها با شرکت‌های بین الملل شراکت می‌کنند. پدیدار با بیان اینکه اقدام دیگر زنگنه، اجرای طرح بومی‌سازی 10 گروه کالایی پرمصرف و استراتژیک صنعت نفت بود، گفت: پیش از این، در تامین این تجهیزات و کالاها وابسته به خارج از کشور بودیم. سازندگان داخلی از طرح تولید 10 گروه کالایی صنعت نفت استقبال و تلاش کردند از طریق مشارکت با شرکت‌های بین المللی، علاوه بر جذب منابع مالی، فناوری‌های جدید را نیز به داخل کشور منتقل کنند.

پدیدار با تاکید بر اینکه حضور زنگنه به عنوان وزیر نفت در دولت دوازدهم می‌تواند روند توسعه صنعت نفت را شتاب دهد، گفت: ظرفیت جذب 20 میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش‌های صنعت نفت در سال جاری وجود دارد. وی در پایان تاکید کرد: «حتی اگر زنگنه نخواهد، باید وی را به زور نگاه دارند.» زنگنه با 65 سال سن سابقه یک دوره تصدی وزارت جهاد سازندگی، 2 دوره وزارت نیرو و سه دوره وزارت نفت را در کارنامه کاری خود دارد. زنگنه به مدت 15 سال عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام (90-1375) بوده است و در حال حاضرعضو هیات علمی انستیتومهندسی نفت پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران است. وی 6 دوره عضو شورای عالی کانون مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران و عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران از 1391 تا 1393 و عضو شورایعالی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور (1394- 1392) بوده است. زنگنه که از سال 1364 تا 1396 در دولت‌های مختلف به عنوان وزیر حضور داشته لقب «شیخ الوزرا» را نیز دارد.

http://www.pishkhaan.net/news/35540

ش.د9602228