(روزنامه جوان ـ 1396/11/04 ـ شماره 5294 ـ صفحه 15)
به گزارش «جوان»، در شرایطی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا تا اردیبهشت 1397 برای اصلاح برجام به کشورهای اروپایی و کنگره زمان داده، فرانسه، انگلیس و آلمان بازی جدیدی را برای کسب رضایت دونالد ترامپ و در عین حال حفظ توافق هستهای آغاز کردهاند. ركس تیلرسون، وزیر امور خارجه امریکا در تلاش برای اقناع رهبران لندن و پاریس برای اتخاذ مواضع سختتر در برابر برجام و تحت فشار گذاشتن ایران برای توقف برنامه موشکی و كاهش نقش منطقهای این كشور راهی اروپا شده است. سفری كه به گفته تیلرسون پیشرفتهایی داشته و اروپاییها موافقت خود را با خواستههای واشنگتن ابراز كردهاند. وزیر خارجه امریکا دوشنبه شب بعد از دیدار با ترزا می، نخستوزیر انگلیس و بوریس جانسون، وزیر خارجه این کشور گفت كه با آنها برای تشکیل کارگروهی متشکل از کارشناسان برای اصلاح معایب برجام به توافق رسیده است. به گزارش شبكه ایبیسی نیوز، تیلرسون بعد از گفتوگو با جانسون گفت:« من فکر میکنم دیدگاه مشترکی میان سه کشور اروپایی وجود دارد مبنی بر اینکه برخی از حیطههای توافق هستهای یا برخی از حیطههای رفتارهای ایران وجود دارند که بایستی به آنها پرداخت». وزیر خارجه امریکا به طور خاص از بابت برنامه موشکی ایران ابراز نگرانی کرد و گفت:« قرار است این کارگروه در اوایل هفته آینده برای بحث در مورد چگونگی اصلاح نواقص برجام از طریق دستیابی به یک توافق مکمل دیدار کند».
تیلرسون همچنین از اعزام تیمهای دیپلماتیک به اروپا برای متقاعد کردن مقامات این قاره به همراهی با واشنگتن خبر داد و گفت كه این تیمها در خصوص برنامههای امریکا برای برجام و نحوه مقابله با فعالیتهای منطقهای ایران، با اروپاییها مذاکره خواهند کرد. وزیر امور خارجه امریکا به این مسئله نیز اعتراف كرد كه بعید است واشنگتن بتواند در بازه زمانی تعیین شده ترامپ (چهار ماه) توافق هستهای با ایران را اصلاح کند. بوریس جانسون هم در این دیدار با اعلام همسویی انگلیس با سیاستهای واشنگتن مدعی شد:«لندن به همکاری جمعی با شریکانش برای مهار رفتارهای مخرب ایران و ایجاد تفاوتهای شگرف در این زمینه متعهد است.»وی تأكید كرد:«اهمیت دارد که ما این کار را به موازات اجرای برجام انجام دهیم و به بنیانهای توافق هستهای ایران لطمه نزنیم.» اظهارت تیلرسون برای اصلاح برجام تلویحاً از سوی مقام ارشد اتحادیه اروپا نیز تأیید شده است. فدریكا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه شب در پاسخ به سؤال خبرنگار روزنامه «والاستریتژورنال» درباره تشكیل كارگروهی برای اصلاح مفاد برجام، طفره رفت و به بهانه اینكه این خبرنگار، دو سؤال پرسیده است، از پاسخ دادن به وی خودداری كرد.
سكوت موگرینی نشان میدهد كه كشورهای اروپایی تلویحاً به خواستههای واشنگتن تن دادهاند، چراكه در صورت صحت نداشتن این مسئله موگرینی آن را تكذیب و از بهانهتراشی خودداری میكرد. خبر تشکیل کارگروه برای اصلاح نواقص برجام نشان میدهد که کشورهای اروپایی در همراهی خود با امریکا جدی به نظر میرسند و صرفاً به اظهارنظر بسنده نمیکنند. مقامات اروپایی در روزهای اخیر گفته بودند كه تلاش میكنند دونالد ترامپ را برای حفظ برجام متقاعد كنند، اما به نظر میرسد، فشارهای واشنگتن و ترس از خروج احتمالی امریکا از توافق هستهای ایران و 1+5، اتحادیه اروپا را به همسویی با سیاستهای ترامپ واداشته است. كشورهای اروپایی در حالی مدعی هستند كه به تعهدات خود در برجام پایبند هستند كه در دو سال گذشته از زمان اجرای برجام، نه تنها در برابر نقض عهد امریکا اقدام تقابلجویانهای در پیش نگرفتهاند بلکه همصدا با ترامپ مدعی شدند که ایران قطعنامه 2231 را نقض کرده است. اتفاقات روزهای اخیر هم تازهترین گام رو به جلو و عملیاتی کشورهای اروپایی برای همسو شدن با سیاستهای واشنگتن است که پس از دیدار رکس تیلرسون با مقامات انگلیس رقم خورده است. ترامپ دو هفته پیش طبق تعهدات امریکا در برجام تعلیق تحریمهای هستهای علیه ایران را تمدید کرد، اما گفت كه ممکن است آخرین بار باشد این کار را میکند. او كشورهای اروپایی را تهدید کرد چنانچه برای «اصلاح نواقص فاجعه بار برجام» اقدام نکنند، امریکا از آن خارج خواهد شد. رسانههای غربی در روزهای اخیر گزارش داده بودند كه اتحادیه اروپا برای جلب رضایت ترامپ، سعی دارد فشارها علیه برنامه موشكی ایران را تشدید كند تا بتواند به توافقاتی بر سر این مسئله، خارج از چارچوب برجام دست پیدا كند.
به گزارش روزنامه «تایمز آو اسرائیل»، مایک پنس، معاون رئیسجمهور امریکا که به تلآویو سفر کرده است، روز سهشنبه هشدار داد که اگر بندهای غروب در توافق هستهای با ایران به طور کامل برداشته نشوند، واشنگتن از این توافق خارج خواهد شد. پنس در ادامه از کشورهای اروپایی طرف توافق هستهای خواست تا با تغییر این توافق موافقت کنند. وی همچنین با تکرار ادعاهای بیاساس و خصمانه واشنگتن علیه کشورمان گفت که امریکا برای مقابله با ایران در کنار اسرائیل خواهد ایستاد. اظهارات مقامات امریکایی درحالی است كه مقامات ایران همواره تأکید کردهاند که بازبینی در برجام غیرممکن است و هرگونه اصلاح آن نقض این توافق محسوب میشود.
تبعیت فرانسه از آمریکا
هرچند مقامات فرانسه بارها گفتهاند كه به تعهدات خود در برجام پایبند هستند، اما یک منبع آگاه دیپلماتیک روسیه به روزنامه ایزوستیا گفته است كه در صورت خروج امریکا از برجام، فرانسه نیز به سرعت از این اقدام پیروی خواهد کرد؛ چیزی كه دو منبع فرانسوی نیز آن را تأیید کرده و گفتهاند كه این کشور مواضع ترامپ را در خصوص برجام پیگیری میکند. این منابع گفتهاند كه نه تنها فرانسه، بلکه سایر کشورهای اروپایی نیز ممکن است در روندی دومینووار از برجام خارج شوند. وزارت خارجه فرانسه در پاسخ به پرسش روزنامه روسی در خصوص تأیید این خبر اظهار داشته است:«این کشور همچنان پیگیر مواضعی است که دولت امریکا در این خصوص خواهد داشت و مواضع خود را با شرکای اروپایی خود هماهنگ خواهد کرد. با وجود این، در حال حاضر، نظر فرانسه تغییر نکرده است و توافق باید باقی بماند.» انگلیس و فرانسه، كشورهایی هستند كه دونالد ترامپ تلاش میكند آنها را با خود همسو كند. اگرچه این كشورها بارها پایبندی خود را به تعهدات برجامی مورد تأکید قرار دادهاند، ولی در حوزههای دیگری چون برنامه موشکی ایران با واشنگتن مواضع همسوتری دارند و مدعی هستند كه برنامه موشكی باید محدود شود. این در حالی است كه مقامات ایران گفتهاند که برنامه موشکی تنها جنبه دفاعی داشته و قابل مذاکره نیست و برخلاف تصور مقامات اروپا و امریکا، ناقض قطعنامه شورای امنیت نیست.
هشدار مجدد روسیه
روسیه كه نسبت به هرگونه تغییر در مفاد برجام، مخالف است، بار دیگر نسبت به توافقات پنهانی امریکا و اروپا علیه برجام هشدار داد. سرگئی ریابكوف، معاون وزیر خارجه روسیه روز سهشنبه اعلام کرد که اقدام امریکا و سه کشور اروپایی برای تشکیل کارگروهی درباره بررسی برجام به اتفاقات مثبتی نمیانجامد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیك، ریابکوف گفت:«اقدامات واشنگتن و سه کشور اروپایی در تعهد ما به اجرای برجام تأثیر نمیگذارد.» وی افزود:«بر این باوریم که هرگونه تفاهم و توافقی که بدون مشارکت ایران و سایر شرکتکنندگان در برجام به دست آید، بر موضع خود برای اجرای کامل این توافق بدون هرگونه تغییر ایستادگی خواهیم کرد». ریابکوف با بیان اینکه روسیه انتظار نتایج مثبت از این گونه تصمیمات و توافقها ندارد، گفت:«بدیهی است که این وضعیت را زیر نظر خواهیم داشت و این بازیهای امریکا و متحدان اروپایی آن، بر موضع ما در مورد برجام و اهمیت شرایط تأمین اجرای آن در شکل کنونی تأثیری نخواهد گذاشت». سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز هفته گذشته نسبت به مصالحه اتحادیه اروپا با واشنگتن برای تغییر برجام هشدار داده بود. روسها معتقدند كه تغییر برجام امنیت منطقه و جهان را به خطر میاندازد.
ش.د9604668