تابوت مک کین برای ترامپ چه پیامی دارد؟

رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه با بلومبرگ مدعی شده ایران از زمان ریاست جمهوری او به شدت تضعیف شده است. دونالد ترامپ در این مصاحبه که روز پنج شنبه (8 شهریور) در دفتر کار او در کاخ سفید انجام شد، گفت: «وقتی من به اینجا آمدم، سوال این بود که آنها (جمهوری اسلامی ایران) چه زمانی بر کل خاورمیانه مسلط خواهند شد، الان مسئله این است که آیا آنها اصلا دوام خواهند آورد.»

ترامپ گفت این تغییر «تفاوت بزرگی است که تنها در یک سال و نیم ایجاد شده است.»

درباره چرایی و سنجش این ادعای ترامپ چند نکته قابل تامل است. نخست آنکه دولت ترامپ با دشواری های جدی و فوری در سیاست داخلی مواجه است. مسائل و پرونده هایی که ابرهای تیره استیضاح و حتی برکناری را بر سر ترامپ تشکیل داده است. این موضوع چنان جدی است که ترامپ و تیمش، مخالفان را تهدید کرده اند اگر مسئله استیضاح پیگیری شود، به سقوط بازارهای آمریکا می انجامد.

دولت ترامپ با مجموعه ای از پرونده های لاینحل و رسوایی های داخلی و خارجی مواجه است. در نیویورک، «مایکل کوهن»، وکیل سابق و کارچاق‌کن ترامپ که زمانی صندوقچه اسرار او محسوب می‌شد به ارتکاب دست‌کم 8 فقره جرم از جمله تخلفات مالی برای ستاد انتخاباتی ترامپ اعتراف کرد و مستقیماً او را در پرونده پرداخت حق‌السکوت به زنانی که با آنها معاشقه‌های نامشروع داشته شریک جرم کرد.

کوهن اعتراف کرد که پرداخت پول به «استورمی دنیلز»، بازیگر فیلم‌های مستهجن و «کارن مک‌دوگال»، مدل نشریه «پلی‌بوی» به‌دستور دونالد ترامپ انجام شده است. او همچنین تأکید کرد پرداخت حق‌السکوت به استورمی دنیلز و کارن مک‌دوگال را با هدف "تأثیر گذاشتن بر نتیجه انتخابات (سال 2016)" انجام داده است.

در «الکساندریا»، ایالت ویرجینیا، «پائول مانافورت»، رئیس سابق ستاد انتخاباتی ترامپ در هشت فقره از اتهامات مالیاتی و بانکی خود مجرم شناخته شد و حالا جز در صورت صدور عفو از سوی ترامپ ممکن است مجبور شود مابقی عمرش را پشت میله‌های زندان بگذراند.

این افشاگری‌ها باعث شده که «استیو بانون» که زمانی استراتژیست ارشد ترامپ بوده در گفت‌وگو با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در ماه نوامبر را یک «همه‌پرسی برای استیضاح یا عدم استیضاح ترامپ» توصیف کند. فعلاً سنا و مجلس نمایندگان در اختیار اکثریت حزب جمهوریخواه است اما تغییر احتمالی این ترکیب در انتخابات پیش رو، استیضاح ترامپ را خطری بالفعل برای کاخ سفید مبدل می کند.

در کنار این مسائل داخلی، سیاست خارجی دولت ترامپ هم با مسائل و شکست های جدی مواجه است. پرونده کره شمالی عملاً به بن بست رسیده و ادعاهای ترامپ مبنی بر حل قضیه، توخالی از آب درآمده است. ماجرای مداخله روسیه در انتخابات 2016 آمریکا هم همچنان در جریان است و بر روابط واشنگتن و مسکو تاثیر گذاشته است. جنگ تجاری ترامپ علیه چین، اتحادیه اروپا و حتی کانادا، بر انتقادات علیه وی افزوده است. در چنین شرایطی ترامپ نیاز مبرمی به نمایش اقتدار در دیپلماسی دارد و چه بهانه و دستاویزی بهتر از ایران!

ترامپ در این وضعیت آشفته که از طرف های مختلف تحت فشار و هجمه قرار دارد، می خواهد سیاست های خود را موفق و قدر نشان دهد. اما ارزیابی سیاستمداران آمریکایی ها چنین نیست. باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در جلسه استماع اخیر با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور در این مورد گفت: «دولت به ما می گوید نگران نباشید، صبور باشید ما دارای راهبرد هستیم. اما از جایگاه ما به نظر می رسد چنین راهبردی وجود ندارد و مقامات کاخ سفید هر روز که از خواب بیدار می شوند تصمیم هایی می گیرند و آنها را اجرا می کنند و برنامه از پیش تعیین شده ای وجود ندارد.»

نکته دیگری که درباره اظهارات ترامپ باید مورد توجه قرار گیرد، نیاز شدید وی به مذاکره با ایران است. این اظهارات در واقع نوعی زمینه چینی و دعوت به مذاکره است. با این پیام که اگر با ما مذاکره نکنید با خطر فروپاشی مواجه خواهید بود. صرف نشستن نماینده ایران و آمریکا پشت میز مذاکره، فارغ از هر نتیجه و تفاهمی، برای کاخ سفید یک دستاورد و پیروزی محسوب می شود. دولت ترامپ با این قول از برجام خارج شد که ایران دیر یا زود مجبور به آمدن پای میز مذاکره خواهد شد. البته منظور آنها از میز مذاکره، در واقع میز محاکمه است که ایران باید روی صندلی متهم نشسته و ضمن اعتراف به تقصیرات خود، برای جبران آنها امتیازات لازم را به کدخدا بدهد تا شاید مورد عفو و لطف قرار گیرد!

البته این اولین بار نیست که ترامپ چنین بلوف هایی درباره ایران می زند. اردیبهشت ماه و چند روز پیش از خروج از برجام، رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه با برنامه «فاکس اند فرندز» مدعی شد که دولت وی ایران را تحت کنترل خود در آورده است، در حالی که اوباما نتوانسته بود این کار را انجام دهد! وی ادعا کرد: «آنها (ایرانی‌ها) عادت داشتند که فریاد "مرگ بر آمریکا" سر دهند. آنها الان این را شعار را سر نمی‌دهند. آنها علیه او (اوباما) این فریاد را سر می دادند، اما نه علیه من.»

نگاهی به زندگی ترامپ نشان می دهد وی عادت دارد در هر شرایطی خود را مقتدر، مسلط و پیروز نشان دهد. شاید ریشه این روحیه در تجارب تجاری و نمایشی وی نهفته باشد. واقعیت های دیپلماسی به رئیس جمهور آمریکا خواهد آموخت که صحنه بین الملل، شرکت ساختمان سازی و برنامه تلویزیونی نیست. جان مک کین یکی از سیاستمداران مشهور آمریکایی بود که آرزوی براندازی جمهوری اسلامی را در سر داشت. چند روز پیش مک کین بر اثر سرطان مغز فوت کرد. روز شنبه (10 شهریور) این سناتور جنگ طلب آمریکایی با آرزوهایش به خاک سپرده می شود. اگرچه شخصیت و سیاست های ترامپ چنان منفور است که حتی مک کین اجازه شرکت ترامپ در مراسم خاکسپاری خود را به وی نداده است، اما رئیس جمهور آمریکا می تواند از مرگ این سیاستمدار کهنه کار و هم حزبی خود، عبرت بگیرد.