صبح صادق >>  نگاه >> یادداشت مخاطبین
تاریخ انتشار : ۲۰ مرداد ۱۳۹۸ - ۱۳:۰۲  ، 
کد خبر : ۳۱۶۵۳۸

کاپیتالیسم‭ ‬جهانی

پایگاه بصیرت / ‬‭ ‬امین‭ ‬علمی‭
‭ «‬کاپیتالیسم‮» ‬‭ ‬یک‭ ‬نظام‭ ‬اقتصادی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬پایه‌های‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬دست‭ ‬مالکان‭ ‬خصوصی‭ ‬قرار‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬بهره‌مندی‭ ‬اقتصادی‭ ‬در‭ ‬بازارهای‭ ‬رقابتی‭ ‬استفاده‭ ‬می‌شود‭. ‬در‭ ‬این‭ ‬نظام‭ ‬سرمایه‌های‭ ‬اقتصادی‭ ‬شامل‭ ‬زمین، ‭ ‬کارخانه، ‭ ‬نیروی‌‭ ‬انسانی‭ ‬و‭... ‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬مقابل‭ ‬کمونیسم، ‭ ‬لنینیسم‭ ‬و‭ ‬استالینیسم‭ ‬قرار‭ ‬دارد.‬ «‬کاپیتالیسم‮» ‬‭ ‬با‭ ‬انقلاب‭ ‬صنعتی‭ ‬در‭ ‬اروپای‭ ‬غربی‭ ‬و‭ ‬آمریکا‭ ‬ایجاد‭ ‬شد، ‭ ‬سپس‭ ‬به‭ ‬دیگر‭ ‬کشورها‭ ‬نفوذ‭ ‬کرد‭. ‬
‮ «‬آدام‭ ‬اسمیت‮» ‬‭ ‬نظریه‌پرداز‭ ‬اسکاتلندی‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬‮ «‬پدر‭ ‬علم‭ ‬اقتصاد‭ ‬نوین‮» ‬‭ ‬معروف‭ ‬است، ‭ ‬از‭ ‬کاپیتالیسم‭ ‬دفاع‭ ‬می‌کند‭ ‬و‭ ‬بر‭ ‬بازار‭ ‬آزاد، ‭ ‬تولید، ‭ ‬قیمت‌گذاری‭ ‬و‭ ‬تخصیص‭ ‬منابع‭ ‬تأکید‭ ‬دارد‭. ‬افزون‭ ‬بر‭ ‬وی، ‭ ‬دیگر‭ ‬سیاست‌مداران‭ ‬و‭ ‬نظریه‌پردازان‭ ‬هم‭ ‬بر‭ ‬سرمایه‌داری‭ ‬و‭ ‬رشد‭ ‬اقتصادی‭ ‬و‭ ‬سطح‭ ‬رفاه‭ ‬مردم‭ ‬تأکید‭ ‬دارند‭. ‬
باید‭ ‬دانست، ‭ ‬روند‭ ‬افول‭ ‬کاپیتالیسم‭ ‬در‭ ‬جهان‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬ادعای‭ ‬آنها‭ ‬مبتنی‭ ‬بر‭ ‬ایجاد‭ ‬رفاه‭ ‬اجتماعی‭ ‬از‭ ‬ابتدا‭ ‬غلط‭ ‬بوده‭ ‬است؛ ‭ ‬به‭ ‬همین‭ ‬دلیل‭ ‬شاهد‭ ‬بحران‭ ‬در‭ ‬نظام‭ ‬کاپیتالیستی‭ ‬هستیم‭ ‬و‭ ‬تب‭ ‬ضدکاپیتالیستی‭ ‬در‭ ‬اروپا، ‭ ‬از‭ ‬جمله‭ ‬کشورهای‭ ‬پرتغال، ‭ ‬یونان، ‭ ‬اسپانیا‭ ‬و‭... ‬همه‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬بر‭ ‬گرفته‭ ‬است‭. ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬معترضان‭ ‬کنونی‭ ‬کاپیتالیسم‭ ‬همچون‭ ‬ایتالیا‭ ‬و‭ ‬اسپانیا، ‭ ‬جوانان‌شان، ‭ ‬کارگران‌شان‭ ‬و‭ ‬شاغلان‌شان‭ ‬افرادی‭ ‬با‭ ‬دستمزدهای‭ ‬کم‭ ‬در‭ ‬اروپا‭ ‬هستند‭. ‬
باید‭ ‬گفت، ‭ ‬کاپیتالیسم‭ ‬قدرت‭ ‬اصلاح‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬ندارد‭ ‬و‭ ‬تغییرات‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬بسیار‭ ‬جزئی‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬را‭ ‬اعتراضات‭ ‬فراوان‭ ‬اقتصادی‭ ‬و‭ ‬سیاسی‭ ‬در‭ ‬کشورهای‭ ‬مختلف‭ ‬اروپایی‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد؛ ‭ ‬لذا‭ ‬تا‭ ‬شکست‭ ‬این‭ ‬غول‭ ‬اقتصادی، ‭ ‬زمان‭ ‬زیادی‭ ‬نمانده‭ ‬باشد‭. ‬
حقیقت‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬بحران‭ ‬مالی‭ ‬غرب‭ ‬به‭ ‬‌ویژه‭ ‬در‭ ‬دولت‭ ‬ایالات‭ ‬متحده‭ ‬آمریکا‭ ‬و‭ ‬اعتراضات‭ ‬وسیع‭ ‬مردمی‭ ‬ضد‭ ‬نظام‭ ‬سرمایه‌داری، ‭ ‬سبب‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬بیشتر‭ ‬کارشناسان‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬مسئله‭ ‬بپردازند‭ ‬که‭ ‬آیا‭ ‬عمر‭ ‬کاپیتالیسم‭ ‬و‭ ‬سرمایه‌داری‭ ‬به‭ ‬پایان‭ ‬رسیده‭ ‬یا‭ ‬خیر‭ ‬و‭ ‬پاسخ‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬مثبت‭ ‬است‭. ‬
در‭ ‬حال‭ ‬حاضر، ‭ ‬آمریکا‭ ‬با‭ ‬داشتن‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬۲۲‭ ‬تریلیون‭ ‬دلار‭ ‬بدهی، ‭ ‬بزرگ‌ترین‭ ‬بدهکار‭ ‬جهان‭ ‬به‭ ‬شمار‭ ‬می‌رود‭ ‬و‭ ‬نظام‭ ‬ورشکسته‭ ‬اقتصادی‭ ‬این‭ ‬کشور، ‭ ‬تنها‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬هیبت‭ ‬پوشالی‭ ‬شبیه‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬
باید‭ ‬گفت، ‭ ‬در‭ ‬هیچ‭ ‬اقتصادی، ‭ ‬کشورها‭ ‬آزادی‭ ‬کامل‭ ‬و‭ ‬صد‭ ‬درصدی‭ ‬وجود‭ ‬ندارد؛ ‭ ‬بلکه‭ ‬حتماً‭ ‬انواعی‭ ‬از‭ ‬کنترل‌ها‭ ‬و‭ ‬هدایت‌گری‌ها‭ ‬صورت‭ ‬می‌گیرد‭. ‬اینکه‭ ‬برخی‭ ‬تصور‭ ‬می‌کنند‭ ‬با‭ ‬آزادسازی‭ ‬کامل‭ ‬اقتصاد‭ ‬می‌توانند‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬وضعیت‭ ‬مرفه‭ ‬و‭ ‬مناسب‭ ‬برسند، ‭ ‬حقیقت‭ ‬ندارد‭. ‬اقتصادهای‭ ‬بزرگی، ‭ ‬مانند‭ ‬آمریکا‭ ‬و‭ ‬کشورهای‭ ‬اروپای‭ ‬غربی‭ ‬در‭ ‬حالی‭ ‬اصرار‭ ‬می‌کنند‭ ‬که‭ ‬کشورهای‭ ‬دنیا‭ ‬نظام‭ ‬اقتصاد‭ ‬آزاد‭ ‬و‭ ‬اقتصاد‭ ‬بازار‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬‌صورت‭ ‬کامل‭ ‬اجرا‭ ‬کنند‭ ‬‌که‭ ‬خودشان‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬را‭ ‬نمی‌کنند‭. ‬هدف‭ ‬آنها‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬اصرار‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬رخنه‌هایی‭ ‬برای‭ ‬ورود‭ ‬به‭ ‬اقتصاد‭ ‬کشورهای‭ ‬ضعیف‌تر‭ ‬پیدا‭ ‬کرده، ‭ ‬بازار‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬قبضه‭ ‬کنند‭ ‬و‭ ‬منابع‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اختیار‭ ‬بگیرند‭. ‬در‭ ‬اقتصاد‭ ‬ما‭ ‬نیز‭ ‬طبیعتاً‭ ‬به‭ ‬همین‭ ‬صورت‭ ‬است‭. ‬اینکه‭ ‬تیم‭ ‬اقتصادی‭ ‬یک‭ ‬دولت‭ ‬بر‭ ‬آزادسازی‭ ‬اصرار‭ ‬دارند‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬برخی‭ ‬از‭ ‬وزرای‭ ‬آن‭ ‬از‭ ‬تریبون‌های‭ ‬رسمی‭ ‬مطرح‭ ‬می‌کنند‭ ‬که‭ ‬باید‭ ‬آزادسازی‭ ‬اقتصادی‭ ‬و‭ ‬لیبرالیسم‭ ‬اقتصادی‭ ‬اجرا‭ ‬شود، ‭ ‬ناشی‭ ‬از‭ ‬وابستگی‭ ‬به‭ ‬مکتب‭ ‬لیبرالیستی‭ ‬در‭ ‬تفکر‭ ‬این‭ ‬افراد‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬دسته‭ ‬از‭ ‬افراد‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬همه‭ ‬اشکالات‭ ‬اساسی‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬نظام‭ ‬اقتصاد‭ ‬آزاد‭ ‬وارد‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬عمل‭ ‬همه‭ ‬نیز‭ ‬شاهد‭ ‬بوده‌اند‭ ‬و‭ ‬هیچ‌‭ ‬یک‭ ‬از‭ ‬کشورها‭ ‬چنین‭ ‬سیستمی‭ ‬را‭ ‬اجرا‭ ‬نکرده‌اند، ‭ ‬باز‭ ‬هم‭ ‬تلاش‭ ‬می‌کنند‭ ‬نظام‭ ‬اقتصادی‭ ‬کشور‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬سمت‭ ‬پیش‭ ‬ببرند‭. ‬
امیدواریم‭ ‬کارشناسان‭ ‬و‭ ‬مسئولان‭ ‬اقتصادی‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬گذشته‭ ‬به‭ ‬دکترین‭ ‬اقتصادی‭ ‬اسلامی‭ ‬روی‭ ‬بیاورند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬جای‭ ‬کاپیتالیسم‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سیاست‌گذاری‌ها‭ ‬وارد‭ ‬کنند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬همین‭ ‬منظور‭ ‬به‭ ‬برنامه‌ریزی‌های‭ ‬کارشناسانه، ‭ ‬تخصصی‭ ‬و‭ ‬درازمدت‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬کشور‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬اجرایی‭ ‬و‭ ‬عملیاتی‭ ‬رو‭ ‬بیاورند‭. ‬
نظرات بینندگان
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات