نگاهی به شرایط تولید «وِرمی‌کمپوست» در گفتگو با یک تولیدکننده موفق
برای راه‌اندازی یک کسب و کار موفق در هر حوزه‌ای، نخستین مسئله‌ای که مطرح می‌شود، میزان سودآور بودن آن شغل است. میزان سرمایه اولیه، میزان نیاز بازار به محصول تولیدی، طول دوره آموزش، ساز و کارهای اداری و مجوزهای مورد نیاز برای راه‌اندازی کسب و کار، از جمله مهم‌ترین مسائلی است که به دنبال مسئله اصلی مطرح می‌شود.
در این گزارش، به معرفی کسب و کاری می‌پردازیم که سود بالای ۵۰ درصدی دارد، نیازمند مجوز و دوره آموزشی طولانی نیست و با هر سرمایه اولیه‌ای می‌توان آن را آغاز کرد.
ایده تولید
وِرمی‌کمپوست یک کود آلی ارگانیک است. در نتیجه هضم طبیعی غذا در بدن نوعی کرم خاکی به دست می‌آید و دوره رشد گیاه را با داشتن میکروارگانیسم و مواد آلی فعال سرعت می‌بخشد. «مهدی حسین‌پور» ۵۴ ساله پس از گذراندن دوره طولانی خدمت در سپاه پاسداران، از سال ۱۳۹۳ این شغل را برای دوره بازنشستگی خود انتخاب کرد. در این گزارش به معرفی این فعالیت از زبان این نیروی جهادگر عرصه نظامی‌گری و اقتصادی می‌پردازیم.
حسین‌پور فعالیت جدید خود را کنار یکی از دوستانش در تهران می‌آموزد و به دلیل معرفی خراسان شمالی به قطب کشاورزی از سوی رهبر معظم انقلاب تصمیم می‌گیرد به این فعالیت در این منطقه بپردازد تا هم به بازار مصرف محصول خود نزدیک باشد، هم نیاز آن منطقه را به کود ارگانیک تا حدودی تأمین کند و هم در چرخه تولید محصولات کشاورزی سالم نقش‌آفرین باشد.
فرایند تولید
مواد پایه وِرمی‌کمپوست را فضولات گاوی و دامی یا زباله‌های تَر خانگی تشکیل می‌دهد. مرحله اولیه تولید این کود در کارگاه حسین‌پور، انتقال فضولات حیوانی به محل کارگاه و شست‌وشوی آن برای خارج کردن نمک و آلودگی‌های دیگر آن است که حدود سه دوره شست‌وشو در بازه زمانی حدود ده روزه را شامل می‌شود. تحمل بوی فضولات حیوانی و سختی مراحل شست‌وشوی آن سبب شده است بسیاری از فعالان اقتصادی علاقه‌ای به راه‌اندازی این فعالیت نداشته باشند. مرحله بعد، ریختن کرم فوتیدا به کود پاک شده است. طول دوره تبدیل کود دامی به کود ارگانیک یا همان ورمی‌کمپوست بنا به شرایط آب و هوایی و محیط زیست کرم فوتیدا، متغیر بوده و حدود ۲ تا ۳ ماه زمان می‌برد. این کرم قابلیت مصرف بیشتر زباله‌های تر خانگی به استثنای پوست سبزیجات تند مانند سیر و پیاز و پوست مرکباتی از قبیل پرتقال و نارنگی و خرده‌های شیشه و گوشت و چربی‌ها و تبدیل آنها به کود ارگانیک را دارد.
کرم فوتیدا در دوره تولید کود آلی ارگانیک، علاوه بر تبدیل مواد اولیه به ورمی‌کمپوست، تولید مثل نیز می‌کند؛ یعنی در این فعالیت هم کود ارگانیک به دست می‌آید و هم کرم فوتیدا. این کرم به دلیل داشتن مواد پروتئینی بالا، در تولید لوازم آرایشی نیز به کار می‌رود. همچنین خوراک مناسبی برای آبزیان و طیور است.
برنامه‌ای برای آینده
حسین‌پور تولید دو نوع کود دیگر با نام‌های کود مایع یا همان واش‌کمپوست و چای‌کمپوست را برای آینده کاری خود در نظر دارد. واش‌کمپوست از شیرابه کود حیوانی گرفته می‌شود که مواد غنی زیادی داشته و با ترکیب با آب، برای مزارع کشاورزی کاربرد دارد. چای‌کمپوست نیز از فراوری ورمی‌کمپوست به کمک دستگاه‌های مربوط به این کار به دست می‌آید. این کود جایگزین کودهای شیمیایی برای حفاظت از ساقه‌ها و برگ‌های درختان از انواع آفات می‌شود.
مزایا و مضرات
هر چند سموم و کودهای شیمیایی بازدهی کوتاه مدتی در افزایش تولید محصولات باغی و کشاورزی دارند، در بلندمدت سبب فرسایش و قلیایی شدن خاک مزارع و باغ‌ها شده و اثری منفی بر محصول تولیدی دارند، همچنین کیفیت تولید محصول با کود ارگانیک، قابل مقایسه با کود شیمیایی نیست و بنا بر نظر کارشناسان علوم پزشکی محصولات به دست آمده از کودهای شیمیایی آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر سلامتی جسم انسان دارند. با وجود شیوع انواع بیماری‌ها طی دهه‌های گذشته در کشورمان و هم‌زمانی آن با رشد بی‌رویه استفاده از کودهای شیمیایی، به نظر می‌رسد باید اقدامات جدی و برنامه‌ریزی شده‌ای برای کاهش مصرف این کودها در کنار ترویج و توسعه استفاده از کودهای ارگانیک در دستور کار قرار بگیرد. حسین‌پور معتقد است: «هم زمینه تولید فراوان این کودها در کشور فراهم است و هم بازار فروش بسیار خوبی در کشورمان وجود دارد. کشاورزان و باغداران آشنا با منافع این کود، علاقه زیادی به استفاده از آن به جای کودهای شیمیایی نشان می‌دهند. اگر آموزش‌های متمرکز از سوی وزارت جهاد کشاورزی در کشور صورت گیرد، قطعاً تقاضا برای این کود در کشور افزایش خواهد یافت و به تناسب آن تولید و اشتغال در این حوزه نیز به طرز چشمگیری رشد
خواهد کرد. »
موارد مصارف
کود ورمی‌کمپوست مصارف خانگی و کشاورزی متعددی دارد؛ از آن برای پرورش گل‌های خانگی، پرورش سیفی‌جات، تولید انواع محصولات کشاورزی و باغی استفاده می‌شود. حسین‌پور نیز برای پاسخگویی به نیاز مشتری خود، کود تولیدی را در بسته‌بندی‌های مختلف کوچک و بزرگ روانه بازار می‌کند. او می‌گوید هر چند قیمت مواد اولیه و هزینه‌ها افزایش یافته است، می‌توانم بگویم در شرایط فعلی کسب و کار و حتی با هزینه برق با نرخ تجاری در این فعالیت، همچنان تولید ورمی‌کمپوست سود زیادی دارد و از نظر اقتصادی به‌صرفه است.
وی برای یافتن مشتریان خود از تبلیغات تلویزیونی، رادیویی و کاتالوگ‌ها و محصولات تبلیغاتی بهره برده است و در حال حاضر هیچ مشکلی از بابت فروش محصول ندارد و می‌گوید: «تولید من کفاف تقاضای مشتریانم را نمی‌دهد و هر چقدر تولید را افزایش دهم باز هم این نیاز در بازار وجود دارد که بتوانم به راحتی محصولم را بفروشم؛ بنابراین از بابت بازاریابی و فروش محصول هیچ مشکلی
ندارم. »
