مبارزان دوران انقلاب
«حمید حاجی عبدالوهاب» اولین مسئول آموزش سپاه در وصف او میگوید: «از مبارزین قبل از انقلاب بود. در زندان رژیم شاهنشاهی با هم بودیم. در زندان هم خودش را از جریانات نفاق و سایر جریانات انحرافی جدا کرده بود. در همانجا هم برای تبیین مسائل اسلامی تلاش زیادی میکرد.»
محمدحسین صفارهرندی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مسئول اسبق دفتر سیاسی سپاه هم درباره سردار حاجیمحمدزاده میگوید: «زندگیاش کارنامه انقلاب است. غیرتورزی روی دین خدا داشت و دفاع از حق را به هر قیمتی انجام میداد، سوابق درخشان در دوران مبارزه و در زندان داشت، یعنی در جایی که محل آمد و شد انواع تفکرات و نگاههای مبارز بود.»
نقش ویژه در تأسیس سپاه
سردار یوسف فروتن اولین معاون روابط عمومی سپاه و عضو شورای فرماندهی و از مؤسسان سپاه درباره نقش اولین معاون سیاسی سپاه در تشکیل این نهاد انقلابی میگوید: «ایشان در مورد اساسنامه سپاه اصرار داشت در خصوص یک کلمه، یعنی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باید کامل باشد. مجلسیها و آقای هاشمی اصرار داشتند که ایران هم به آن اضافه شود، خیلی اصرار کردند، ما شاید کنار میآمدیم، ولی او تلاش کرد حتماً اسلام باشد. چون اسلام فقط برای ایران نبود و سپاه هم متعلق به همه اسلام بود و بالاخره با تلاش او این تصویب شد. من مسئول روابط عمومی سپاه بودم؛ برای آرم سپاه هم روی این عنوان تأکید داشت. نهایتاً مجلس عنوان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تصویب کرد.»
بصیر و روشن ضمیر
دکتر جواد منصوری اولین فرمانده سپاه هم درباره شخصیت سردار حاجیمحمدزاده تصریح میکند: «قبل از انقلاب در زندان با او آشنا شدم. بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با هم در پادگان جمشیدیه هسته اولیه سپاه را به اتفاق دوستان تأسیس کردیم. احساس مسئولیت شدید، جدیت و پیگیری و دلسوزی شدید، اخلاص و ارادت فوقالعاده خاص او به حضرت ولی عصر(عج) برایم خیلی جالب بود، هر لحظه حس میکرد در حضور ایشان است.» وی درباره نقش آقای حاجیمحمدزاده در تأسیس سپاه اضافه میکند: «یکی از افراد موفق در انقلاب بود، در سال اول بعد از انقلاب تقریباً سپاه را در سراسر کشور با تیمی که داشتند در شهرها و استانها شکل دادند و بعد دفتر سیاسی را تشکیل داد که خدمات فوقالعادهای داشت خیلیها نمیدانند که این چه خدماتی بوده است.»
سردار علی محمد نائینی، رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس هم درباره این شخصیت مهم انقلاب میگوید: «او خوش سابقه و مستحکم در راه انقلاب اسلامی بود و سوابق بسیار روشن و درخشان در طول مبارزه و بعد از پیروزی در جهت استقرار انقلاب و تثبیت سپاه داشت و در دفاع مقدس هم نقش ویژه داشت. مسلط به قرآن و نهجالبلاغه بود و متأثر از این آموزهها حرف میزد و عمل میکرد. »
گردآورنده گنجینه تاریخ دفاع مقدس
دکتر محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده سپاه در دوران دفاع مقدس درباره تلاش مرحوم حاجیمحمدزاده در ضبط و ثبت تاریخ پرافتخار دفاع هشت ساله ملت ایران میگوید: «تأسیس دفتر سیاسی در سپاه برای نیروهای انقلابی ضرورت بود. ایشان به این کار دست زد. در همان اوایل که فرمانده سپاه بودم، به تاریخ مستند جنگ نیاز داشتیم برای اینکه در آینده جنگ را تحریف نکنند. لذا به ایشان گفتم دفتر ثبت رویدادهای جنگ را تأسیس کنند و با سایر اعضای دفتر آمدند و راویان جنگ را در کنار فرماندهان هماهنگ کردند و هر فرمانده یک نفر راوی داشت و رویدادهای روزانه و صحبتها و گفتوگوها را ضبط میکرد. همه اسناد دقیق دفاع مقدس سپاه در این دفتر جمعآوری شد.»
او در دهه ۶۰ دفتر سیاسی سپاه را به معتبرترین تشکیلات تحلیل سیاسی کشور تبدیل کرد و با انتشار منظم بولتن «رویدادها و تحلیلها» زمینه بصیرتافزایی فرماندهان، کارکنان سپاه و بسیجیان را فراهم کرد. دفتر سیاسی سپاه در سال ۱۳۵۸ متکی بر اعتبار و نفوذ آقای محمدزاده شکل گرفت. با گسترش و تداوم حیات دفتر سیاسی و به موازات آن، تولید گفتمان سیاسی بر پایه آموزههای فرهنگیـ دینی، با تأثیر از انقلاب اسلامی، نقش بنیانگذاران دفتر سیاسی در مجموعه سپاه و کشور، رو به توسعه و تعمیق نهاد. در آن زمان، محمدزاده چهره و نماد دفتر سیاسی در نزد دیگران بود و در تأسیس شالودههای فکری دفتر و تعمیق آن، نقش اساسی داشت. با جذب نیرو و انتشار بولتن «رویدادها و تحلیلها» روند جدید دفتر سیاسی آغاز شد و نقش و جایگاه این دفتر را بیشتر روشن و مشخص کرد.
سردار شیرازی، رئیس دفتر نظامی فرمانده کل قوا در این باره اضافه میکند: «من مسئول دفتر سیاسی نیروی زمینی سپاه در زمان شهید میثمی بودم. ایشان یکی از عناصر اصلی و مؤثر در تشکیل سپاه بود، هدفگذاریها و خط مشی او در صحنه تأثیر بسیاری داشت. او یکی از بازوان مهم سپاه بود. دفتر سیاسی یکی از تشکیلات مؤثر در سپاه بود و یکی از بازوان اصلی سپاه و حامیان اصلی نظام به شمار میآید. دفتر سیاسی اشراف بسیار بالا بر امور انقلاب داشت و حتی مسئولان دولتی هم بنا به این اعتبار به دفتر سیاسی میآمدند و گزارش میدادند و در شورای تحلیل قوی این دفتر شرکت میکردند. بسیاری از مسئولان سیاسی کشور را به خاطر دارم که در این شورا آمدند و گزارش دادند.
سردار حسین علایی، از فرماندهان سابق سپاه هم میگوید: «مرحوم حاجیمحمدزاده از اولینها و السابقون سپاه است و از روزهای اول در سپاه و عضو شورای عالی سپاه بود. چند کار مهم را در اوایل تأسیس سپاه انجام داد. دفتر سیاسی سپاه یکی از اینها بود. این دفتر در دوران جنگ کارهای مهمی انجام داد. سپاه امروز یکی از غنیترین، دقیقترین و درستترین اسناد جنگ را در اختیار دارد و راویانی که به تمامی میدانهای جنگ اعزام شدند خودشان تبدیل شدند به یک سرمایه عظیم برای روایت درست آن دوران و به همین خاطر مجموعه راویان امروز جزء سرمایههای مهم سپاه هستند.»
دشمن منافقین
سردار فروتن درباره سردار حاجیمحمدزاده که از مغضوبان بنیصدر بود میگوید: «از اولین روزهای سپاه زحمات بسیاری کشید. میتوانم بگویم یکی از پایههای اولیه سپاه بود؛ مدافع واقعی ولایت. با بنیصدر خیلی اختلاف داشت. بنیصدر هم تأکید کرده بود که من، آقا محسن و ایشان را از سپاه اخراج کنند. از نگاه بنیصدر کاملاً آگاه بود و خیلی زحمت میکشید و حقایق را همیشه بدون رودربایستی میگفت.»
اما محمدزاده فقط سیاسی نبود، یک مشاور نظامی مورد اطمینان هم بود. دکتر محسن رضایی هم در این باره اضافه میکند: «آقای محمدزاده از پیشکسوتان سپاه و از افراد نقشدار در تأسیس سپاه بود. یک انقلابی مجاهد در راه امام و انقلاب بود و از همان دوران ستمشاهی و در دوران استبداد وارد انقلاب شد و مبارزات انقلابی داشت. در دوران دفاع مقدس محرم من بودند. بسیاری از مسائل محرمانه و سری را با ایشان به عنوان مشاور امین مشورت میگرفتم.»
صفار هرندی در این باره میگوید: «برخیها زندگیشان برای غیر خودشان یک کارنامه است. او در کنار عضویت در شورای اولیه سپاه و تشکیل دفتر سیاسی خطدهنده به نسل انقلابی پس از پیروزی انقلاب بود. پرتوافشانی بصیرتی هم نه تنها برای سپاه، بلکه برای همه نیروهای انقلابی و نسلی بود که میگفتند خط امامی داشت. نسلی را تربیت کرد که نسل خط امام بود.»
دکتر محسن رضایی اضافه میکند: «در تببین نظرات امام خیلی انسان دلسوز و وفاداری بود و تا آخرین لحظه توان و وقت زیادی برای دفاع از ولایت فقیه و ارزشها گذاشت.»
تا آخرین روز؛ در صف اول انقلاب
سردار یدالله جوانی، معاون سیاسی سپاه میگوید: «مرحوم محمدزاده بسیار ساده زیست، متقی و صاحب فضیلت بود. اولین متولی دفتر سیاسی سپاه در میان پیشکسوتان سیاسی فردی منحصربهفرد، به ویژه در عرصه صحیفه خوانی و تبلیغ و ترویج اندیشه حضرت امام بود. در هر مراسمی از او درخواست میکردیم صحبت کند و او با استناد به صحیفه امام سخن میگفت.»
سردار محمدرضا نقدی هم درباره وی میگوید: «این برادر مجاهد از عناصر بصیر و ولایتمداری بود که از روز اول در عرصه انقلاب مسیر را درست تشخیص داد. هم خودش بصیر بود و هم بصیرت بخش و روشنگر خیلیها. در دوره امام راحل امتحان خوبی با امام پس دادند و اطاعت از امام خامنهای در دوره بعد از امام راحل هم این امتحان را پس دادند. بعضیها مردود شدند یا ضعیف بودند. در همه دورهها ذرهای در ولایتمداری او سستی ندیدیم و ایستادگی داشت و پایکار ولایت و منافقشناس بود انحراف را زود تشخیص میداد که از خصوصیات مردان پاک دل است.» سردار فروتن تأکید میکند: «یک هفته قبل از اربعین تلفنی صحبت کردیم. اصلاً نمیتوانست صحبت کند؛ اما تمام توانش را گذاشت که به من بگوید «انقلاب را ول نکنید. نکند انقلاب را ول کنید، نکند آقا را ول کنید...»
مصداق شناخت راه حق
سرلشکر ایزدی در وصف سردار سرافراز انقلاب اسلامی میگوید: «نهاد مقدس سپاه که امروز یک شجره طیبه باروری است، این عزیز نقش ارزشمندی در شکلگیری داشت. در اول سپاه در آن شرایط خاص ایشان با بصیرت و روشنبینی کمک کرد این مجموعه شکلی قوی پیدا کند. در دفاع مقدس نیز ابتکار ضبط خاطرات را داشت که یادگاری بسیار ارزشمندی است از ایشان. انشاءالله سالهای آینده همه بهره خواهند برد. قبل از انقلاب یار انقلاب بود و بعد از انقلاب در سپاه و صحنههای مختلف تلاش کرد.»
نظر جمعی از انقلابیون
سردار علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه: «در این دو سه ماه در بستر بیماری که ملاقاتشان کردم، باید بگویم مردی که در روزگاری که با صلابت و خیلی محکم در کوران انقلاب و جنگ دیدم اصلاً دیگر آن مرد نبود. از نظر جسمی نحیف، اما از نظر أراده، اعتقاد و باور اصلاً تغییری نداشت. مدام تأکید و تشویق به حرکت در مسیر انقلاب میکرد.»
سردار احمد وحیدی، رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی: «یکی از نمادهایش احساس مسئولیت شدید بود در خط مستقیم سپاه و روحیه انقلابیگری نقش بسیاری داشت و با راه انداختن دفتر سیاسی سپاه سعی کرد تحلیلهای انقلابی را در راستای خط امام در سپاه تقویت کند. یک شخصیت وابسته به انقلاب و عاشق انقلاب بود.»
سعدالله زارعی رئيس مؤسسه اندیشهسازان نور: «مرور زندگی سردار محمدزاده بیانکننده این است که او همیشه فردی دغدغهمند نسبت به تفکر در حوزه انقلاب اسلامی بوده است. قبل از انقلاب مشغله اصلیاش گفتوگو با گروهکها و افراد دارای انحراف بود. بعد از انقلاب باز هم خط هدایت را در ارتباط زندانیان گروهکی انجام داد و در زندان ساعتها با زندانیان گفتوگو میکرده و در سپاه هم مسئول هدایت سیاسی سپاه شده و در قالب دفتر سیاسی قدیم و تا آخرین روزهای حیاتش مهمترین کاری که انجام میداد، توجیه سیاسی نیروهای انقلاب بر مبنای خط امام بود. این خط را تا آخر با جدیت دنبال کرد.»
حجتالاسلام روحالله حسینیان، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی و همسایه مرحوم: «او از ابرار و نیکان انقلاب بود. از سالیان متمادی در دفتر سیاسی با او ارتباط داشتم و بعد هم همسایه شدیم. بسیار متواضع بود. بر مبانی امام مسلط بود و هر بحثی و هر جدلی اتفاق میافتاد از امام کد میآورد. زمانی که هنوز از پیروزی انقلاب خیلی نگذشته بود، میگفت هر موقع روحانیت در انقلاب از ذی طلبگی دور شوند و به سمت اشرافیت بروند، انقلاب خود به خود راهش منحرف میشود. این نشان از بصیرت و آیندهبینی او داشت.»
سردار علیرضا افشار رئیس هیئت عالی اندیشهورزی سپاه: «از روزی که از جهاد وارد سپاه شدم، آقای محمدزاده را یاد دارم. در امور سیاسی همت عالی داشت. در ثبت اسناد دفاع مقدس هم خیلی خوب عمل کرد و مقالاتش در کیهان را دنبال میکردم. خیلی ضد استکبار، ضد تجمل و ثروتاندوزی بود. ارادت خاصی به امام(ره) و آقا داشت. خستگیناپذیر بود.»
و اما در آخر
محمدجواد منصوری میگوید: «زندگی سادهای داشت. خیلی خوب. سعادتمند بود، دنیا زده نشد. اصلاً اهل زد و بند و پول درآوردن و شهرت نبود. حتی حاضر نشد خاطراتش را مطرح کند؛ در حالی که خاطرات بسیار زیاد و نابی داشت. من معتقدم محمدزاده یکی از شهدای بزرگ انقلاب اسلامی است؛ چرا که عمرش را در مجاهدت گذاشت.»
پیام تسلیت نماینده ولیفقیه در سپاه
اناللّه اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم بان لهم الجنه
بیت محترم و معزز مرحوم ابراهیم حاجیمحمدزاده(ره)
سلامعلیکم بما صبرتم فنعم عقبیالدار؛ بیگمان وداع با عالم ملک و تشرف به عالم ملکوت بر هر انسانی در مسیر الیاللّه مرتبه عروج و تقرب به حق تعالی است و فراق او به لحاظ انس با دنیا برای نزدیکان سخت و گران میباشد، ولی در مقایسه با مصیبتهای اهل بیت(علیهمالسلام) قابل تحمل است و انسان را به مقام رجوع راضیه مرضیه هدایت مینماید. ضایعه درگذشت سردار سرافراز اسلام مرحوم مغفور «سردار ابراهیم حاجی محمدزاده(ره)» اولین مسئول دفتر سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی موجب تأثر و تألم فراوان گردید. آن مرحوم فرهیخته حیات کوتاه، اما پربرکت خویش را وقف انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی نمود و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در شکلگیری دفتر سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و در ترویج فرهنگ غنی اسلام ناب محمدی(صلیاللّه علیه و آله) و اندیشههای حضرت امام خمینی(ره) نقش بسزایی را ایفا نمود.آن بزرگوار انسانی وارسته، خوش خلق و پاسدار راستین حریم ولایت بود و با دلی آکنده از عشق به اهل بیت عصمت و طهارت(علیهمالسلام) و جلب مغفرت خداوند،جان به جان آفرین تسلیم و در جوار رحمت حق آرمید.
اینجانب ضمن اظهار همدردی فقدان این عنصر خدوم و بنده مخلص خداوند را به خانواده محترم، بستگان و آحاد همرزمان تسلیت عرض نموده، از درگاه ذاتاقدس ربوبی برای آن مرحوم غفران و رضوان الهی و محشور شدن با شهیدان و صالحین و برای مصیبتدیدگان و بازماندگان صبر جمیل و اجر جزیل توأم با عزت و سعادت مسئلت مینمایم.
عبداللّه حاجیصادقی
نماینده ولیفقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی