وقتی اینترنت قطع شد!

اعلام سیاست بنزینی دولت و سهمیه‌بندی آن اگرچه موجب شورش اشرار علیه امنیت ملی شد و هزینه‌‌ها و خسارت‌های زیادی به کشورمان تحمیل کرد؛ اما این بحران به مثابه یک نقطه عطف موجب شد تا مسئولان و کاربران فضای مجازی کشور برای نخستین بار به صورت کاملاً ملموس با ظرفیت‌های شبکه ملی اطلاعات آشنا شده و کاستی‌ها و قابلیت‌های آن را در یک فضای کاملاً عملیاتی احصا کنند.

ماجرا از جایی شروع شد که دشمنان با پی بردن به حساسیت بالای افکار عمومی نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت، به ویژه در زمینه بنزین، درصدد بهره‌گیری از بستر فضای رسانه‌ای غیر رسمی و به طور خاص فضای مجازی در جهت تهییج افکار عمومی علیه امنیت ملی کشورمان برآمدند؛ به گونه‌ای که در ساعات اولیه انتشار خبر شروع طرح افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین، خبر و تحلیل‌های تحریک آمیز مرتبط با این تحول اقتصادی در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت.

فردای شروع طرح سهمیه‌بندی نهادهای مسئول در راستای ممانعت از تبدیل شدن فضای مجازی کشور به بستری تهدیدآفرین علیه امنیت ملی دسترسی کاربران به فضای مجازی را محدود کردند؛ به گونه‌ای که در اغلب نقاط کشور امکان دسترسی به شبکه‌های اجتماعی خارجی به طور کامل قطع شد.

این اقدام هر چند از نظر بسیاری از کاربران فضای مجازی کشور نامطلوب و نادرست ارزیابی شد؛ اما در عمل سبب شد تا مهم‌ترین ابزار تبلیغی‌ـ رسانه‌ای اغتشاشگران و حامیان خارج‌نشین آنها از مدار خارج شده و اعضا و هواداران داخلی آنها امکان استفاده از VPN های خارجی و بهره‌گیری از دیگر روش‌های برقراری ارتباط امن رمزنگاری را نداشته باشند و ارتباطات آنها به تماس‌های تلفنی و پیامکی و شبکه‌های اجتماعی و داخلی ایران محدود شود که این تدبیر خود به شکل قابل توجهی روند شناسایی و مهار اغتشاشگران را سرعت بخشید.

از سوی دیگر، در راستای ممانعت از تداوم آسیب دیدن کسب‌وکارهای مجازی کشور و همچنین در جهت بهره‌مندسازی کاربران فضای مجازی کشورمان از منابع ارتباطی و خبری مطمئن، نهادهای مسئول دستور ارائه دسترسی کاربران به شبکه ملی اطلاعات را صادر کردند که در پی آن امکان دسترسی عمومی به سرویس‌های پر مخاطب داخلی، از جمله خدمات بانکی، ویدئویی، تاکسی اینترنتی و صدها خدمات اینترنتی محبوب دیگر مهیا شد.

در واقع، با شروع سرویس‌دهی شبکه ملی اطلاعات، کاربران قادر شدند به بخش عمده‌ای از خدمات مجازی سرویس‌دهندگان مستقر در داخل کشور دسترسی پیدا کنند که این مهم موجب برطرف شدن بخش عمده‌ای از نیازهای عمومی کاربران شد؛ اما در این بین نیازمندی‌های محسوس فراوانی نیز به چشم کاربران آمد که رفع آنها بیش از پیش موجبات اقبال کاربران به شبکه ملی اطلاعات را فراهم خواهد کرد.

برای نمونه در شرایطی که به هر دلیلی امکان اتصال کاربران به موتورهای جست‌وجوگر قدرتمند بین‌المللی از جمله «Google» وجود ندارد؛ این جست‌وجوگرهای داخلی هستند که باید نیاز کاربران پر تعداد کشورمان را به بهترین نحو رفع کنند. خوشبختانه، در سالیان گذشته با حمایت‌های صورت گرفته از دانشمندان حوزه فناوری اطلاعات کشور شاهد تولید و عرضه جست‌وجوگرهای گوناگونی بوده‌ایم که از جمله آنها می‌توان به موتور جست‌وجوگر «پارسی‌جو» اشاره کرد که در حوادث پس از سهمیه‌بندی بنزین تا حدودی پاسخگوی جست‌وجوهای کاربران بود، اما بدون شک باید ظرفیت‌های آن را منطبق با نیاز روز افزایش داد تا تجربه کاربری مطلوبی را به کاربران منتقل کند و خاطره پیکان سواری را در ذهن مخاطب ایجاد نکند!

در پایان با توجه به در پیش رو بودن ایام طرح بودجه سال آینده، بد نیست مسئولان کشور با درس گرفتن از حوادث اخیر بیش از پیش نسبت به توسعه ظرفیت‌های شبکه ملی اطلاعات اقدام کنند و رقم مطلوبی را به توسعه ظرفیت‌های این شبکه ملی اختصاص دهند تا در رخدادهای طبیعی یا سیاسی آینده، کاربران هیچ‌گونه خللی در فعالیت‌های مجازی خود احساس نکنند.