بحران‌سازی با رسانه!

رسانه‌ها نقش مهمی در تشکیل تصور ذهنی افراد در مواجهه با یک بحران دارند و می‌توانند با تصویر غیرواقعی، یک حادثه کوچک را در حد یک بحران بالا ببرند و در مقابل یک بحران بزرگ را هم به یک حادثه تقلیل دهند. حالا در شرایطی جهان به مقابله با ویروس کویید 19 یا همان کرونا رفته است که تصویر نشان داده شده از این ویروس، آن را به اندازه یک طاعون فراگیر هولناک نشان می‌دهد؛ اما سؤال اینجاست که مسئولیت اجتماعی رسانه‌ها برای ایجاد امید و آرامش در جامعه کجا رفته است؟

سازمان بهداشت جهانی برای مقابله با کرونا سه توصیه مهم را به مردم جهان ارائه کرده است: دست‌های‌تان را مرتب بشویید، از دست دادن و روبوسی با دیگران خودداری کنید و از همه مهم‌تر، دچار اضطراب و استرس نشوید. توصیه اول و دوم، توصیه‌های عمومی برای پیشگیری از همه بیماری‌هاست، اما توصیه سوم که بیشتر جنبه درونی و روانی دارد، شاید از دو توصیه دیگر هم مهم‌تر باشد. اضطراب می‌تواند فرد را به سمت بیماری سوق دهد و با تضعیف سیستم دفاعی بدن، زمینه را برای بروز بیماری در او فراهم کند. آگاهی نداشتن مردم موجب ترس و وحشت آنها می‌شود و این رسانه‌ها هستند که باید اطلاعات درست را به مردم منتقل کنند و واقعیت این است که میزان تلفات کرونا ویروس در تمام کشورهای دنیا کمتر از 3 درصد مبتلایان بوده است و در ایران هم چنین نسبتی برقرار است. این در شرایطی است که بیماری آنفولانزای موسوم به H1N1 یا آنفولانزای نوع 2 به مراتب تلفات بیشتری از کرونا داشتند، ولی هرگز موجب واهمه جهانی نشدند.  رسانه‌ها ابتدا با تصویری هولناک از غش کردن ناگهانی افراد در چین و کسانی که به طور فجیعی دچار مرگ ناگهانی می‌شوند، آن را از عواقب ابتلا به کروناویروس معرفی کردند. این تصویر وحشتناک، مردم دنیا را در ابتدا با شوک بزرگی از یک بیماری بزرگ روبه‌رو کرد. با سرایت بیماری به سایر کشورها، این تصویر ذهنی هم به همراه بیماری گسترش یافت و ترس عمومی سبب شد مقابله با این بیماری دشوارتر شود. نکته قابل توجه، اما سوءاستفاده سیاسی حتی اقتصادی از این بیماری است. قرنطینه اقتصادی کشورهای درگیر این بیماری از سوی قدرت‌های بزرگ، به ابزاری برای فشار به این کشورها بدل شده است و از سوی دیگر نیز امپراطوری رسانه‌های غربی با دروغ‌گویی، رشد این بیماری را مرتبط با عبادات دینی معرفی کردند و از این فرصت، برای دین‌زدایی و انزجار مخاطبان از دین، سوءاستفاده می‌کنند. این در حالی است که در همه تعالیم دینی اسلام، رعایت بهداشت و حفظ جان، از اولویت‌های هر مسلمان معرفی شده است.  در نهایت، توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در مراسم روز درخت‌کاری امسال همان چیزی است که خط درست حرکت رسانه‌ها و مردم را به خوبی نشان می‌دهد. همانطور که ایشان فرمودند: «مسئله یک مسئله‌ گذراست، یک چیز فوق‌العاده نیست... یک قضیه‌ای است پیش آمده، یک مدّتی است‌ـ مدّتی که ان‌شاءاللّه خیلی طولانی نخواهد بود‌ـ این برای کشور وجود خواهد داشت، بعد هم رخت برمی‌بندد و می‌رود. تجربیاتی که ما در این زمینه به دست می‌آوریم، می‌تواند یک دستاورد باشد. اگر این دستاوردها را داشته باشیم، بلا برای ما تبدیل می‌شود به نعمت، تهدید تبدیل می‌شود به فرصت.»