چرا بورس رشد می‌کند؟

افزایش نرخ ارز: وقتی نرخ ارز بالا می‌رود، بازار بورس تا حد مشخصی با افزایش نرخ ارز، خود را تعدیل می‌کند. باید توجه داشت که این تعدیل تا اندازه‌ای صورت می‌گیرد. اما علت تأثیر ارز در بازار بورس چیست؟ به دلیل اینکه بخش قابل توجهی از شرکت‌های فهرست‌شده در بورس اوراق بهادار تهران صادرکننده هستند، وقتی نرخ ارز بالا می‌رود، درآمدهای فروش این شرکت‌ها بدون اینکه کاری انجام دهند و فقط به دلیل اینکه دلار بالا رفته است، افزایش پیدا می‌کند و به سوددهی قابل توجهی دست پیدا می‌کنند؛ بنابراین سهام‌شان هم افزیش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، وقتی قیمت ارز افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند، دارایی‌های کل شرکت‌های بورسی نیز به همان اندازه افزایش می‌یابد و خودش را تعدیل می‌کند. در این میان بعضی از  شرکت‌ها دارایی‌های‌شان کاملاً ارزی است که خیلی سریع خودشان را تعدیل می‌کنند و بعضی دیگر تولید داخل هستند که بخشی از آنها تعدیل می‌شود. بنابراین وقتی قیمت ارز بالا می‌رود، به این دو دلیل با افزایش شاخص بورس مواجه هستیم.

افزایش تورم: اگر تورم در کشور افزایش پیدا کند، چون شرکت‌های فهرست‌شده در بورس اوراق بهادار فروشنده هستند، این تورم شامل آنها نیز خواهد شد و محصولات‌شان را بالا خواهد برد؛ بنابراین به نسبت تورم، سهام بعضی شرکت‌ها هم افزایش پیدا می‌کند؛ درنتیجه کل شاخص بورس نیز در اثر تورم افزایش پیدا خواهد کرد. بدیهی است علت اصلی افزایش شاخص بورس اوراق بهادار در سال 1398 همین دو مورد بود که تقریباً می‌تواند بیش از 80 درصد از علت افزایش شاخص را توضیح بدهد.

رشد اقتصاد کشور: وقتی اقصاد کشور رشد کند، یعنی بنگاه‌ها در حال تولید بیشتری هستند، بیشتر سود می‌کنند و ارزش‌افزوده بیشتری تولید می‌کنند؛ بنابراین سهم سودی که شرکت‌ها به دست آورده‌اند، نسبت به سال گذشته افزایش پیدا می‌کند و درنتیجه نرخ رشد اقتصادی کشور، شاخص بازار بورس را بالا می‌برد؛ البته باید توجه داشت نرخ رشد اقتصادی ما اساساً مثبت نیست و تأثیر قابل توجهی بر رشد شاخص بورس طی سال گذشته نداشته است.

تحولات سیاسی، تغییر قوانین بورس، مجامع، تحولات بازار جهانی و خیلی مسائل دیگر نیز در تحلیل‌های مختلف به عنوان عوامل مؤثر در بازار بورس شمرده می‌شوند؛ اما باید توجه داشت بخش قابل توجهی از این عوامل آثار کوتاه‌مدتی دارند و در این میان مواردی مثل رکود در بازار جهانی که به نوعی از عوامل بلندمدت دانسته می‌شود، در زمره عوامل مستقل بر تحولات بورس حساب نمی‌شود.