همکاری راهبردی

سند ۲۵ ساله ایران و چین، با توجه به جایگاه فعلی چین و افقی که برای ابرقدرت شدن این کشور بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۵ برایش تعریف شده است و همچنین شرایط تحریمی که برای جمهوری اسلامی ایجاد شده است، می‌تواند یک راه برون‌‌رفت از فضای موجود و شروع جهش اقتصادی برای کشور باشد. پیرامون این سند، نکات مهمی وجود دارد که در نوشتار حاضر به اهم آنها اشاره می‌شود:

1-فضاسازی پیرامون سند مذکور، یکی از نکات قابل تأملی است که دیده می‌شود، با توجه به اینکه چین شریک اقتصادی بیش از ۱۰۰ کشور دنیاست؛ از این رو تمرکز صرف رسانه‌های خارجی بر این سند، به خوبی، سیاسی بودن این فضاسازی‌ها را نشان می‌دهد؛ کمااینکه روایت موجود در این زمینه، یک روایت غربی و ناظر به اختلافات غرب و چین، طراحی شده است؛

2-در هیچ یک از روندها و مراحلی که منجر به تدوین پیش‌نویس سند ۲۵ ساله شده، پنهان‌کاری وجود نداشته است. ضمن‌ اینکه انحصاری در سند ۲۵ ساله نیز وجود نداشته است و به هیچ‌ وجه مانع همکاری‌های اقتصادی ایران با سایر کشورها نمی‌شود؛

3-امضای این سند برای کشور چین بسیار مهم است. پازل جهانی چین بدون ایران، قطعاً کامل نخواهد شد؛ از سوی دیگر، چین ایران را بزرگ‌ترین صادر کننده انرژی در جهان می‌داند و بر واردات نفت از ایران تمرکز دارد پکن واردات نفت را از طریق عربستان پیگیری نمی‌کند، به این دلیل است که این کشورها اصطلاحاً زیر بلیت آمریکا هستند، اما ایران از استقلال کامل برخوردار است؛

4-سند مذکور یک پیام بزرگ به غرب و آمریکاست که بدانند گزینه‌های ایران محدود نیست؛ برای همین است که کشورهای اروپایی و آمریکا و دنباله‌روهای منطقه‌ای آن از این سند واهمه دارند؛

5-سند ۲۵ ساله ارتباطی با برجام ندارد؛ برجام باشد یا نباشد تغییری در روند امضای این سند نمی‌تواند ایجاد کند، در صورتی که قطعنامه‌ای هم بنا بر بعضی اقوال اصطلاحاً احیا شود، باز هم مانع تحقق این سند نخواهد بود؛

6-تفاوت نگاه چین با کشورهای غربی، در کسب منافع در روابط دوجانبه این است که چینی‌ها نگاه لحظه‌ای و کوتاه‌مدت برای کسب منفعت ندارند و راهبردی نگاه می‌کنند؛

7-دستاوردهای فراسند نیز از جمله موضوعات قابل توجه در امضای این توافق است. طبیعتاً در صورتی که ایران و چین برای همکاری‌های بلندمدت ۲۵ ساله آماده شوند، این موضوع به بسیاری از بخش‌ها هم تسری خواهد یافت؛ برای نمونه دیگر هیچ نگرانی بابت نقش چین در مجامع بین‌المللی به نفع ایران وجود نخواهد داشت؛ امضای این سند برای رسیدن به اهداف راهبردی جمهوری اسلامی ایران در منطقه از جمله، اخراج آمریکایی‌ها نیز بسیار کمک و آن را محقق می‌کند؛

8-در پاسخ به برخی شبهات که می‌گویند آیا ممکن است این سند نیز به سرنوشت برجام دچار شود، باید گفت، تفاوت سند ۲۵ ساله با برجام این است که سند چون ناظر به انجام تعهدات میدانی نیست؛ از این رو اجرا نشدن آن از سوی طرف مقابل، ما را متوجه خسارتی نمی‌کند، اما در برجام چون یک توافق اجرایی بود و ناظر به انجام تعهدات، از همین‌رو خروج طرف مقابل و عمل نکردن به تعهدات سبب خساراتی به ایران شده است؛ مهم‌ترین مزیت این سند اصل توازن است و به عبارتی ضمانت آن، خود آن است؛

9-کارشناسان دستگاه دیپلماسی و متخصصان حوزه تجارت بین‌الملل معتقد هستند که تأثیرات این سند فقط در حوزه‌های بلند مدت نیست و می‌تواند اثرات قابل ملاحظه بر شرایط اقتصادی امروز کشور هم داشته باشد.