افزایش مشارکت در گرو افزایش امید است

انتخابات سال 1400 به دلیل وضعیت موجود در جامعه که به صراحت می‌توان گفت وضعیت چندان جالب و چشمگیری نیست، یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین انتخابات به‌شمار می آید؛ همین امر سبب شده است انتخابات برای هر دو جناح سخت شود. هشت سال عملکرد روحانی سبب شد ورود اصلاح‌طلبان در انتخابات سال آینده سخت شود؛ البته این به آن معنا نیست که اصولگرایان راه آسانی را در پیش دارند؛ اما در شرایط کنونی و پیش از نقش جریان‌های سیاسی سؤال درباره میزان مشارکت در انتخابات 1400 است. برای بررسی انتخابات پیش رو و یافتن پاسخ این قبیل پرسش‌ها در این رابطه با ناصر ایمانی، تحلیلگر مسائل داخلی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

  فضای انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 را چطور ارزیابی می‌کنید؟

فضای جامعه به دلیل نارضایتی مردم از عملکرد دولت و نهادهای دیگر و همچنین واگرایی‌هایی که بین مردم وجود دارد، فضای خیلی مطلوبی برای انتخابات ترسیم نمی‌شود. به هر حال هر چه به سمت انتخابات پیش برویم، قاعدتاً شور و شوق انتخاباتی بیشتر خواهد شد؛ اما تصور نمی‌کنم به حد متوسط انتخابات‌های ریاست‌جمهوری سالیان گذشته از نظر میزان مشارکت برسیم، ولی قطعاً مشارکت به نظر من بالاتر از مشارکت اسفند ماه 1398 خواهد بود.

اشاره کردید نسبت به دوره‌های قبل انتخابات ریاست‌جمهوری مشارکت بالا نیست، در این چند ماه باقی مانده چه اقداماتی می‌توان انجام داد که این میزان مشارکت را افزایش داد؟

هرچقدر بتوان مردم را نسبت به آینده زندگی خود و آینده کشور امیدوارتر کرد، مردم با گرمی بیشتری در انتخابات شرکت خواهند کرد. نکته بعدی هم مسئله رقابت در انتخابات برای افزایش مشارکت است؛ یعنی اگر قدری فضای رقابتی بین دو یا سه نفر از کاندیداها صورت گیرد، مردم قدری شور و شوق بیشتری برای شرکت در انتخابات دارند و میزان مشارکت بالا می‌رود. نکته دیگر در مورد میزان مشارکت این است که مردم احساس کنند کاندیداها صادقانه با آنها صحبت کنند که نکته بسیار مهم است و می‌توان گفت بسیار تأثیر دارد.

آرایش سیاسی بین دو جناح را چطور می‌بینید؟

در حال حاضر فضا و افکار عمومی مردم برای اصلاح‌طلبان نامناسب‌تر از اصولگرایان است و این به معنای این نیست که شرایط عمومی برای اصولگرایان مساعد است، ولی برای اصلاح‌طلبان نامساعدتر است. به خاطر اینکه دولتی که در اختیار اصلاح‌طلبان در هشت سال گذشته بوده، مسئله نافرجامی برجام و همینطور مسئله عملکرد شوراهای شهری این امر را رقم زده است. اصلاح‌طلبان از نظر افکار عمومی وضعیت خوبی ندارند؛ البته این را بیان کنم که بخشی از مردم که از اصلاح‌طلبان هم نارضایتی دارند، اگر قرار باشد بین اصلاح‌طلب و اصولگرا انتخاب کنند، به هر حال سمت اصلاح‌طلبان می‌روند. برخی دیگر از جامعه هم در هر شرایطی به اصولگرایان رأی خواهند داد. قدری فضا از این جهت بین مردم این چنین است.

ولی تصور می‌کنم اصلاح‌طلبان برای این دوره از انتخابات مهندسی کاندیدا مشکلات زیادی دارند. مشکل اول این است که اتفاق نظر بین اصلاح‌طلبان سخت شده و به طیف‌های مختلفی تقسیم شده‌اند و آن وحدت و یکپارچگی میان آنها از بین رفته است. تلاش‌های زیادی برای گذاشتن شورای نهاد اجماع‌ساز می‌کنند، ولی واقعیت این است که اختلاف نظرهای زیادی بین آنها وجود دارد و بنابراین رسیدن به یک کاندیدای مشترک برای آنها سخت شده است. از طرف دیگر برخی از آنها اعلام می‌کنند کاندیدای اجاره‌ای را نمی‌پذیرند؛ این به معنای آن است که آقای روحانی هم برای آنها کاندیدای اجاره‌ای بود. سال 1392 و 1396 بیان می‌شد که آقای روحانی کاندیدای اجاره‌ای نیست و اصلاح‌طلبان این مطلب را قبول نمی‌کردند، الان عنوان می‌کنند نمی‌خواهند کاندیدای اجاره‌ای را قبول کنند و کاندیدا باید حتماً اصلاح‌طلب باشد. از سوی دیگر از کاندیداهایی که اصلاح‌طلب هستند و می‌خواهند نامزد شوند، معلوم نیست کدام یک این امکان را دارند که برای حضور در انتخابات تأیید شوند و آن کسانی که تأیید می‌شوند، چقدر توانایی و کارآمدی دارند که باز هم اصلاح‌طلبان را به چاله‌ای دیگر همانند چاله آقای روحانی نیندازند. همچنین معلوم نیست چه کاندیدای اجاره‌ای با فرض اینکه برخی از اصلاح‌طلبان به سمت کاندیدای اجاره‌ای بروند، حاضر است حمایت اصلاح‌طلبان را بپذیرد! بنابراین شرایط سختی در انتخابات است و بزرگ‌ترین مشکل افکار عمومی مردم است که خیلی با اصلاح‌طلبان مساعد نیست. اصولگرایان هم مشکلات دیگری دارند که از جنس مشکلات اصلاح‌طلبان نیست؛ بزرگ‌ترین مسئله اصولگرایان این است که روی نامزدی اتفاق نظر کنند که فرد بسیار کارآمدی باشد تا بتواند کشور را در این شرایط خیلی سخت از نظر وضعیت اقتصادی، سیاست خارجی، سیاست داخلی و... عبور دهد. این فرد باید توانایی‌های زیادی داشته باشد و بتواند کشور را از این شرایط عبور دهد.

امکان دارد اصولگرایان نتوانند به کاندیدای واحد برسند؟

امکان این امر ضعیف است. احتمال زیادی وجود دارد که بتوانند به کاندیدای واحدی برسند؛ البته بستگی به نوع کاندیداها دارد.