نشستی برای هیچ

دور جدید مذاکرات دو روزه صلح افغانستان در دوحه، پایتخت قطر، بعد از نشست خبری رؤسای دو گروه، در 27 تیرماه بدون هیچ نتیجه روشنی پایان یافت. نمایندگان دولت افغانستان و طالبان پس از دو روز رایزنی، در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند به توافق رسیده‌اند تا در کوتاه‌ترین فرصت راه حلی عادلانه و پایدار برای پایان منازعه افغانستان جست‌وجو کنند تا روند مذاکرات صلح تسریع شود. همچنین دو طرف متعهد شدند برای رسیدن به چنین توافقی، مذاکرات در سطح مقام‌های ارشد دو طرف ادامه پیدا کند.در واقع می‌توان گفت، تنها نتیجه مذاکرات دولت افغانستان به سرپرستی «عبدالله عبدالله» رئیس شورای مصالحه و «ملاعبدالغنی برادر» معاون رئیس دفتر سیاسی طالبان تأکید بر ادامه مذاکرات صلح بود.

جامعه جهانی و مردم افغانستان انتظار داشتند نتیجه این مذاکرات آتش‌بسی چند روزه برای روزهای عید باشد، اما دو طرف در بیانیه خود هیچ اشاره‌ای این به نکته نداشتند. افزون بر این، انتظار می‌رفت در بیانیه پایانی دو طرف، به موضوع مهمی همچون نقشه راه آینده سیاسی افغانستان اشاره شود؛ اما در این بیاینه صرفاً به ادامه مذاکرات و جلوگیری از تلفات غیرنظامیان، عدم آسیب‌رسانی به زیرساخت‌های افغانستان و کمک‌های انسانی و بشردوستانه به ویژه برای مقابله با کویید19 اشاره شد. در این نشست طرفین قصد داشتند تا حد امکان از هرگونه افشای اطلاعات مذاکرات جلوگیری کنند. نشست مقدماتی در روز نخست با حضور خبرنگاران آغاز شد، اما در نشست‌های بعدی به جز تیم‌های مذاکره‌کننده و نماینده ویژه قطر کسی حضور نداشت. عوامل بسیار زیادی بر فرسایشی شدن و بی‌نتیجه بودن مذاکرات صلح افغانستان تأثیرگذارند که با گذشت زمان به ابعاد بیشتری از آن می‌توان پی برد؛ اما فعلاً در ظاهر مهم‌ترین عامل در به بن‌بست کشاندن این مذاکرات را می‌توان شروط سخت طالبان دانست. طالبان اعلام کرده، برای آتش‌بسی سه ماهه آماده است؛ اما برای اجرای آن دولت مرکزی باید هفت هزار زندانی طالب را که در زندان‌های دولت مرکزی هستند، آزاد کرده و رهبران طالبان باید از فهرست سیاه سازمان ملل خارج شوند. مشکلی که در اینجا به چشم می‌خورد، اعتماد نکردن دولت و جامعه مدنی در افغانستان به طالبان است. آنان از این نکته هراس دارند که با قبول شرایط طالبان وضعیت جنگی در منطقه بیشتر از قبل از به نفع طالبان پیش برود؛ از همین رو هیئت مذاکره‌کننده افغانستانی در مورد بسیاری از درخواست‌های طالبان با سوءظن نگاه می‌کند. برخی از حامیان دولت اعتقاد دارند آزادی پنج هزار طالب با فشار آمریکا در توافق بین دولت آمریکا و طالبان مقدمات برتری نظامی و سقوط و شهرهای این کشور به دست طالبان را فراهم کرده است.به هرحال پیچیدگی وضعیت و درگیری نظامی، دخالت کشورهای خارجی، اختلافات داخلی دولت افغانستان و اختلاف نظر اساسی دولت و طالبان پیرامون نظام سیاسی آینده، قانون اساسی و بحث آزادی‌های مدنی به ویژه برای بانوان سبب شده است که آینده روشنی پیرامون هرگونه مذاکرات صلح در این کشور پیش‌بینی نشود. با توجه به وضعیت موجود هر دو طرف سعی دارند با اتکا به پیروزی‌های میدانی دست برتر را در مذاکرات داشته باشند که همین موجب نامعلوم شدن نتیجه و فرسایشی شدن روند مذاکرات خواهد شد.