دیپلماسی فعال دفاعی

صاحب‌نظران مطالعات و تحولات بین‌الملل، برای دیپلماسی دفاعی در کنار دیپلماسی سیاسی اهمیت ویژه‌ای قائلند. اولویت دیپلماسی دفاعی توجه و تمرکز بر عنصر پیشگیری است که درصدد است شرایط را به گونه‌ای رقم بزند تا یک واحد سیاسی پیش از هر گونه برخورد، بتواند اهداف خود را به بهترین شکل تأمین کرده و قدرت خود را حفظ و تقویت کند. در یک جمله می‌توان گفت، دیپلماسی دفاعی به دنبال تبدیل قدرت بالقوه به بالفعل برای دفاع از منافع ملی و تمامیت ارضی یک کشور است. از سال 1396 و پس از انتصاب سردار سرلشکر باقری به ریاست ستاد کل نیروهای مسلح، رویکرد تعامل با کشورهایی که اهداف و منافع مشترکی با جمهوری اسلامی ایران داشتند، در دستور کار قرار گرفت و در قالب سفرها و دیدارهای متعدد با سران و فرماندهان نیروهای مسلح این کشورها دنبال شد؛ سفر‌هایی که به موازات افزایش توان دفاعی و به‌روزرسانی سامانه‌ها و تجهیزات دفاعی کشور، به منظور توسعه همکاری‌ها و مناسبات دفاعی، همکاری‌های مشترک مرزی، مبارزه با تروریسم، مبارزه با قاچاق به‌ویژه قاچاق مواد مخدر و همچنین بررسی تحولات منطقه و جهان صورت گرفت. سفر رئیس ستادکل نیروهای مسلح به مسکو پس از رایزنی‌های چند روز قبل با مقامات سیاسی و نظامی پاکستان از یک‌سو نشان‌دهنده حسن نیت و اراده جمهوری اسلامی ایران برای همگرایی با همسایگان به منظور تحقق امنیت پایدار در منطقه است و از سوی دیگر پیام روشن و صریحی است برای کسانی که با جاه‌طلبی‌های کورکورانه خود ثبات و امنیت منطقه را هدف گرفته‌اند. این سفر در وضعیت کنونی حائز اهمیت فراوانی است؛ چرا که با توجه به تحرکات مشکوک صهیونیست‌ها با چراغ سبز برخی دولت‌های منطقه‌ای، همراهی و همگرایی دولت‌های منطقه در حوزه‌های گوناگون ضرورتی دو چندان پیدا می‌کند. تحولات سیاسی و نظامی در افغانستان پس از خروج نیروهای آمریکایی از این کشور و شرایط حاکم بر همسایگان شمال غربی ایران بیان‌کننده این است که آمریکا و رژیم صهیونیستی با طرح و نقشه قبلی به دنبال گرفتارسازی منطقه با بحران‌های سیاسی و امنیتی هستند. سفر سرلشکر باقری به روسیه و مذاکره با مقامات این کشور گام مؤثری برای مقابله با توطئه‌هایی است که برای بحران‌سازی در منطقه در حال شکل‌گیری است. چنین تعاملاتی در کنار اراده مشترک طرفین بر مقابله با هرگونه اقدامی که ثبات منطقه را به خطر بیندازد، مؤثر و مفید خواهد بود. در کنار این موضوع، تداوم ارتباطات و تعاملات بین دو کشور در حوزه‌های دفاعی و تقویت هم‌افزایی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های متقابل به تقویت بنیه دفاعی دو کشور کمک شایانی خواهد کرد. حضور ناوگان دریای کشورمان در رژه نیروی دریایی روسیه در سن‌پترزبورگ مؤید وجود زمینه‌های همکاری بیشتری است. بنابراین، برنامه‌ریزی برای تقویت این همکاری‌ها در قالب رزمایش‌های مشترک با حضور روسیه و حتی دیگر کشورها می‌تواند به همگرایی منطقه‌ای کمک بیشتری کند. نتیجه اینکه بر اساس اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و رویکرد دولت سیزدهم در عرصه دیپلماسی مبنی بر تکیه بر همسایگان و کشورهای همسو و دارای منافع مشترک، در کنار دیپلماسی فعال دفاعی و روشنگری رسانه‌ای درباره تحولات منطقه، توطئه‌های غربی و عبری برای ایجاد درگیری‌های قومی و ضربه زدن به منافع ملی جمهوری اسلامی محکوم به شکست بوده و راه به جایی نخواهد برد.