چین؛ بزرگ‌ترین کارگزار داده در جهان

«جو بایدن» در حالی در روز پانزدهم نوامبر از نشست مشترک تصویری با شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین بیرون آمد که معتقد بود رابطه بین پکن و واشنگتن نه جنگ، بلکه «رقابتی مستقیم و ساده» است؛ بااین‌حال به‌نظر می‌رسد این رقابت از بسیاری جهات در حال پیشروی به سمت پیروزی چین، به‌خصوص در حوزه داده است.

«داده‌» آن‌طور که کارشناسان فضای سایبری اعلام می‌کنند، نفت قرن بیست‌ویکم است. داده منبعی ضروری است که الگوریتم‌های هوش مصنوعی را تغذیه می‌کند و به همراه خود توان اقتصادی و قدرت ملی به‌همراه دارد. این داده‌ها می‌تواند اطلاعات مربوط به سلامت یک کشور یا عادت‌های برخط مردم و همچنین چرخه توزیع کالاها و رویه‌های تجاری و اقتصادی کشورها را به نمایش گذاشته یا حتی شامل چندین ترابایت تصاویری باشد که از طریق تلفن‌ها، پهپادها یا حتی اتومبیل‌های خودران ضبط و پخش می‌شود. رقابت بر سر تأثیرگذاری جهانی در قرن بیست‌ویکم به حفاظت از اطلاعات در جهت تأمین منافع ملی کشورها در حوزه فناوری، برتری‌های نظامی و همچنین دستاوردهای اقتصادی نیاز دارد. در تمام این مسائل به‌نظر می‌رسد چین با برنامه‌ریزی دقیقی که از سال‌ها پیش انجام داده، در حال پشت سر جا گذاشتن جوامع غربی و به ویژه آمریکاست. در عین‌حال، چین به ‌دنبال حفاظت از داده‌های خود نیز هست و در قوانین و آیین‌نامه‌های اجرایی که به تازگی در این کشور به تصویب رسیده، شی‌جین‌ پینگ، رئیس‌جمهور چین قانون حفاظت از داده‌ها را تصویب کرده و در عین‌حال پکن را به یکی از بزرگ‌ترین کارگزاران داده در جهان تبدیل کرده ‌است. این اقدام البته از طریق دیوار بزرگی صورت می‌گیرد که پکن به دور اطلاعات خود کشیده‌ است تا دنیا نتواند به اطلاعات تولید شده از سوی چینی‌ها دست پیدا کند. در عین‌حال، چین با ایجاد قوانین منظم و دقیق به منظور فعالیت پلتفرم‌های آمریکایی در این کشور به‌دنبال حفاظت از داده‌های مردم کشورش است.

آنطور که روزنامه «نیویورک تایمز» گزارش داده است، شی جین پینگ در عین ‌حال می‌داند که حتی اگر دسترسی به اطلاعات و داده‌های کشورهای خارجی میسر نباشد، بستن دسترسی این کشورها به اطلاعات چین که در واقع اطلاعات مرتبط با الگوهای رفتاری در حدود 4/1 میلیارد نفر از آدم‌های روی کره‌ زمین است، می‌تواند دست برتر را در حوزه اطلاعاتی در اختیار این کشور قرار دهد. باوجود اینکه دولت بایدن به‌صورت عمومی در مورد اهمیت داده‌ها در رقابت ایالات‌متحده با چین سخن گفته ‌است؛ اما به‌نظر می‌رسد راهبرد ملموسی در خصوص نوع رقابت با پکن در این خصوص نداشته باشد.

اقدامات چین می‌تواند از یک پیش‌بینی ساده در خصوص بازارهای بورس آمریکا شروع ‌شده و به دسترسی به داده‌های غول‌های بزرگ فناوری اطلاعات این کشور و استفاده از آنها در جهت ضربه زدن به منافع ایالات‌متحده طبقه‌بندی شود.

در سال 2013، یعنی کمی بعد از آنکه شی جین پینگ ریاست‌جمهوری چین را در دست گرفت، بیان کرد: «اقیانوس بزرگ داده، مانند منابع نفتی در طول دوران صنعتی شدن، حاوی قدرت تولید امنیت و همچنین فرصت‌های زیادی است. هر کس که تکنولوژی‌های مرتبط با داده‌های بزرگ را کنترل کند، می‌تواند منابع توسعه را کنترل کرده و دست برتر را داشته باشد.» از آن زمان به بعد پکن در تلاش است چارچوبی فراهم کند که براساس آن اطمینان یابد داده‌ها را می‌تواند با حجم زیاد ذخیره کرده و آن را در خدمت منافع ملی خود گیرد.

دولت چین از سال 2017، مشغول تهیه قوانین و آیین‌نامه‌هایی بود که دسترسی حزب کمونیست چین را به داده‌های شرکت‌های اطلاعاتی و ارتباطی میسر می‌کرد. این شرکت‌ها یا در داخل چین بوده‌اند یا شرکت‌هایی، مانند هوآوی در خارج از مرزهای این کشور بودند که تمام داده‌های‌شان باید در اختیار دولت قرار می‌گرفت و در حال‌حاضر نیز پکن در حال تهیه قوانینی مانند امنیت اطلاعات یا قانون حفاظت از اطلاعات شخصی در این کشور است که در ماه‌های سپتامبر و نوامبر به تصویب رسید و نه‌تنها دسترسی دولت این کشور به اطلاعات شخصی کاربران در فضای مجازی را میسر می‌کرد؛ بلکه کنترل شدیدی نیز بر آن اعمال می‌کرد. این مسئله می‌تواند شرکت‌های خارجی را که در چین فعالیت می‌کنند، به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد.