نگرش خودروسازان تغییر کند

توسعه یافتگی و به روز بودن در هر صنعتی آرزوی کشورهای مختلف است که جزئی از کشورهای در حال توسعه خطاب می‌شوند. ایران نیز به منزله یکی از کشورهای در حال توسعه تلاش می‌کند در صنایع مختلف پیشتاز باشد و بتواند علاوه بر بازارهای داخلی، بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی را نیز به تصرف خود درآورد؛ اما این خواسته به دلایلی تا کنون محقق نشده است. شاید اولین شرط لازم برای توسعه صنعت خودروی ایران را بتوان به این موضوع منوط کرد که خودروساز ایرانی باید به ساخت خودروی استاندارد و منطبق با نوآوری‌های روز معتقد باشد.

تلاش بیشتر برای رسیدن به استانداردهای روز نیازمند دقت و همت کافی در ساخت‌وساز است. متأسفانه این موضوع در صنعت خودروسازی ایران دیده نمی‌شود. به جرئت می‌توان گفت، خودروساز ما قطعه را سرهم‌بندی می‌کند. با اینکه قطعه‌ساز می‌تواند قطعه با کیفیت تولید کرده وخودروساز آن را به درستی اجرا و عملیاتی کند؛ قطعاً صنعت خودروی کشور دچار تحولات اساسی می‌شود.

اهمال‌کاری و بزن بروهای بی‌جواب که متأسفانه هیچ ارگان دولتی، صنایع را به دلیل بی‌دقتی‌ها و بی‌توجهی به منطبق نبودن با فناوری‌های روز جهان توبیخ نکرده است. این موضوع باعث عقب ماندن ما از توسعه صنعت خودروسازی کشور شده است. در حالی که در صنعت مونتاژ رشد 70 درصدی قابل قبولی داشته‌ایم؛ اما در صنعت تولید داخلی و اجرای بی‌خطای آن دچار اشکالات عدیده‌ای هستیم، موضوعی که منجر به از دست رفتن توسعه در بخش صنعت خودروسازی کشور شده است.

محدودیت‌های بازار، وارد نکردن خودرو و کاهش میزان تولید، بازار را به گونه‌ای پرورش داده که خودرو به جای مصرف به کالای سرمایه‌ای در ایران تبدیل شده است. تولید نکردن خودروی با کیفیت را می‌توان به نوعی بی‌اعتمادی خودروساز به خود و بی‌اعتنایی به مصرف‌کننده نامید.

این وضعیت متأسفانه نه تنها در صنعت خودرو، بلکه در صنعت تولید لوازم خانگی نیز مصداق عینی دارد. با اینکه تولیدکننده باید براساس الگوهای روز حرکت کند؛ اما به دلیل بودن یک بازار 85 میلیونی برای خود دست از هر گونه ابتکار عمل، خلاقیت و تمرکز بر افزایش کیفیت کشیده است.

بودن بازار 85 میلیونی برای صنعت‌گر ایرانی توجیه خوبی برای ارتقا ندادن کیفیت کالای خود شده است. در حالی که عامل اصلی ارتقای تولید کشورهای پیشرو در صنعت خودرو تنها نگاه به بازار داخلی نبوده است. توسعه صادرات رمز توسعه صنعت خودروسازی به شمار می‌رود؛ موضوعی که به شدت انگیزه خودروساز را برای ارتقای کیفیت کار خود بالا می‌برد.

برخی از خودروسازان جهانی مانند «فورد» بدون داشتن الگو با تکیه بر ظرفیت استعدادهای درونی خود و نگاه به بازارهای جهانی کار خود را توسعه دادند. در حالی که خودروسازان ژاپنی و کره‌ای با الگوگیری از سازندگان بزرگی مانند بنز ضمن تولید مشترک در اولین گام، با کپی‌برداری از این الگوها با دید جهانی کار خود را کلید زدند که امروز برای خود توسعه‌یافته‌ترین صنایع خودروی جهان به شمار می‌روند.

نسل سوم خودروسازانی، مانند کشورمان اگر خواهان رسیدن به الگوهایی مانند ژاپن و کره است، می‌تواند با تولید مشترک با خودروسازانی ماند پژو، کیا و هیوندا که از قبل کلید خورده کار خود را در اولین گام توسعه دهد.

این موضوع می‌تواند یک شروع خوب برای توسعه صنعت خودروی کشور به شمار می‌رود. اگر این موضوع به درستی مدیریت شود، دید خودروساز خارج علاوه بر تأمین نیازهای کشور، مبحث صادراتی نیز باشد، قطعاً می‌توان به آینده خودروسازی ایران امیدوار بود.

بازار با ثبات، نرخ ارز با ثبات نیز موضوعات مهمی است که دولت باید آن را برای توسعه صنعت خودروسازی کشور ایجاد کند. تأمین نیازهای مالی قطعه‌سازان و کاهش هزینه‌های تولید موضوع مهمی است که در صورت تحقق آن ضمن افزایش تیراژ، می‌تواند منجر به توسعه تولید با کیفیت خودروی ایرانی شود.

تا زمانی که بازار خودروی ایران بقای خود را بر ممنوعیت واردات می‌بیند تا بتواند کالای خود را با نرخ‌های مصوب آزاد توجیه کرده و صف خرید داشته باشد، چاره‌ای جز افتخار به فروش در نصف روز ندارد؛ در حالی که مردم به چشم سرمایه‌گذاری به خرید خودرو نگاه می‌کنند، نه مصرف.

اگر خودروساز ما در شرایط غیر رقابتی نتواند توسعه خود را کلید بزند، شکی وجود ندارد که در شرایط غیر رقابتی قادر به افزایش کیفیت و کمیت تولید خود نیست. به این دلیل که عمده مشکل اصلی فعلی خودروساز ایرانی هزینه بالای تولید است که با ثبات بازار توام می‌شود.

اگر دولت و حاکمیت زمینه‌های لازم مثل ایجاد ثبات در کلان اقتصاد و نرخ ارز را فراهم کنند، واردات خودرو آغاز شود، قطعاً خودروساز ما چاره‌ای به جز توسعه دادن و تغییر رویکردها و کارکردهای خود ندارد.

فراهم‌سازی شرایط تولید هر گونه بهانه و توجیه را از خودروساز می‌گیرد؛ لذا فرصت و فضایی برای دست و پا زدن‌های غیر واقعی ندارد. در این صورت یا توسعه می‌یابد یا از دور خارج می‌شود. اگر به ماندن خود می‌اندیشد، باید بسیاری از روش‌های غیر صحیح مدیریتی خود را اصلاح کند تا در زمره خودروسازان پیش‌رو و موفق دنیا قرار بگیرد.