بازی خطرناک!

هفته گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه فعالیت یکی از خدمات شرکت آپارات با نام «آپارات‌گیم» که محلی برای پخش زنده و استریم به وسیله گیمرهاست، با مشکل مواجه شده است و بنابر درخواست مسئولان مربوط، این خدمات باید متوقف شود. بسترهای گیم‌استرینگ و پخش زنده‌ بازی محلی برای افراد علاقه‌مند به بازی‌هاست که به یک شبکه اجتماعی از نوجوانان و جوانانی تبدیل شده‌ است که در کنار هم بازی می‌کنند، بازی‌شان را دیگران مشاهده می‌کنند و علاوه بر آن با هم آشنا شده و گفت‌و‌گو می‌کنند.
محمدجواد شکوری‌مقدم، مدیرعامل هلدینگ صبا ایده (مالک آپارات) 15 شهریور با انتشار ویدئویی از تعطیلی آپارات گیم تا روز جمعه ۱۸ شهریور خبر داد. او در این ویدئو ضمن انتقاد از هجمه‌های صدا و سیما به حوزه گیم استریمینگ و آپارات گیم، از بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای یا شورای عالی فضای مجازی به عنوان تنظیم‌گران جایگزین این حوزه نام برد.
پس از اظهارات مطرح شده از سوی مدیرعامل صبا ایده، سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌ و تصویر فراگیر (ساترا) در پاسخ به گفته‌های محمدجواد شکوری‌مقدم، اعلام کرد خدمات آپارات‌گیم به دلیل پخش زنده بازی‌های دیجیتال و با توجه به تصریح قانون مبنی بر انحصار پخش زنده از سوی سازمان صدا و سیما، اصولاً بدون اخذ مجوز از ساترا تشکیل شده است و ساترا بر اجرای تکالیف قانونی خود در چارچوب مقررات و آیین‌نامه‌های محتوایی ابلاغی تأکید دارد و توسعه فضای مجازی سالم، مفید و ایمن (یکی از مصوبات شورای عالی فضای مجازی) را یکی از مأموریت‌های اصلی خود می‌داند؛ از این‌رو با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و دیگر نهادهای مرتبط از پلتفرم‌های بازی‌های دیجیتال حمایت خواهد کرد.
آپارات ادعا می‌کند صداوسیما به دلیل انحصار و به منظور ایجاد خدمات پخش ‌زنده خود به دنبال خارج کردن دیگران، مانند آپارات‌گیم از میدان است و صداوسیما هم چنین ادعایی را تکذیب می‌کند و آپارات را ملزم به رعایت قوانین می‌کند؛ اما قوانینی که صدا و سیما می‌گوید چیست؟
اولین قانونی که آپارات رعایت نکرده ‌است، دریافت نکردن مجوز است! خدمات آپارات‌گیم بدون مجوز در حال ارائه به مخاطبان خود است. با وجود این، ساترا در نقش متولی ارائه مجوز به چنین کسب‌وکارهایی تا به حال تلاشی برای توقف این خدمات نکرده بود. یکی از بلاهایی که به راحتی بر سر کسب‌وکارهای دیجیتال می‌آید، رها کردن کاربران فعلی و عوض‌کردن زمین بازی و جذب کاربران جدید است. نکته‌ای که ساترا هم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید اینکه یک بخش خصوصی به هر دلیلی بعد از جذب تعدادی از کاربران، بدون توجه به تمایل کاربران و حقوق ایشان، تصمیم بگیرد زمین بازی خود را عوض کند، نشان‌دهنده نداشتن مسئولیت‌پذیری و پایبند نبودن به اخلاق حرفه‌ای است که این امر، به هیچ‌وجه مورد قبول ساترا به منزله حامی حقوق کاربران نیست.
اما این دغدغه اصلی ساترا نیست، اگر تا به حال به خدمات آپارات‌گیم و پخش ‌زنده بازی‌ها در آن نگاهی انداخته باشید، حتماً متوجه نامناسب بودن فضای آن برای کودکان و نوجوانان خود شده‌اید. کلمات نامناسب، پوشش‌های نامناسب و رفتار و اخلاقیاتی که هیچ پدر و مادری خواهان تأثیرگذاری آن بر روی فرزندان خود نیست، در این بستر موج می‌زند. شاید برخی‌ها ادعا کنند این همان واقعیت جامعه و دورهمی‌های نوجوانان امروزی است، اما باید توجه کرد که چنین امکاناتی به راحتی تقویت‌کننده تأثیرگذاری افراد نامناسب بر کودکان و نوجوانانی می‌شود که شاید در صورت نبودن یا درست بودن آپارات‌گیم و خدمات مشابه، هیچ وقت تحت تأثیر چنین افرادی قرار نمی‌گرفتند. غالب کودکان، نوجوانان و جوانان این کشور در فرهنگی که این روزها کف خدمات پخش ‌زنده و این گونه اجتماع‌ها (community) ریخته‌ شده است، نمی‌گنجند و چنین خدماتی فقط سبب می‌شود گستره تأثیرگذاری افراد ناباب بر فرزندان‌مان بیشتر شود. تا دیروز اگر نگران تأثیرگذاری هم‌بازی‌های بد او در کوچه خود بودیم، امروزه باید نگران تأثیرگذاری افرادی باشیم که در شهر دیگر یا حتی کشور دیگر حضور دارند! چنین خدماتی فقط تسهیل‌کننده انحطاط فرهنگی در فرزندان‌مان است؛ اما آیا می‌شود آن را حذف کرد؟
اصولاً با فناوری نمی‌توان مقابله کرد و راه درست، اندیشه کردن برای مقابله با تأثیرهای سوء آن است. به همین دلیل ساترا به احترام کاربران زیست‌بوم بازی‌های دیجیتال که بدون اطلاع از غیر قانونی بودن این سرویس پخش زنده، عضو آن شده‌اند، هزینه کرده‌اند و در این زمینه فعال هستند، نه تنها برای تعطیلی این سرویس، به آپارات نامه‌ای ابلاغ نکرده است؛ بلکه به ‌منظور پایداری آن بارها تذکرات سودمندی برای سالم‌سازی محیط مذکور و رعایت استانداردهای محتوایی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و نظام اسرا(نظام رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای)، ارائه کرده است. درواقع ساترا حتی بدون مجوز بودن این خدمات را هم ندید گرفته است و تلاش داشته است این نکته را به مالکان آپارات‌گیم گوشزد کند که خدمات آنها باید سالم‌سازی و نظارت بیشتری بر روی آنها اعمال شود.
وقتی خدمات‌دهنده‌ای در این حجم به بازار می‌آید، باید برای سالم‌سازی محیط خود برنامه داشته باشد. اینکه نمی‌شود تنها بهانه است! به یاد بیاورید که مدتی قبل پایگاه اینترنتی «دیوار» مملو از آگهی‌های کلاهبرداری و جعلی شده بود و در نهایت مسئولان این پایگاه پذیرفتند که باید برای سالم‌سازی محیط خود بیشتر تلاش کنند و وقتی بستری به وجود می‌آورند، اول از همه برای رعایت قانون و مهم‌تر از آن چارچوب‌های فرهنگی فکر کرده باشند. به حتم هیچ پدر و مادری دوست ندارد فرزندش در آپارات با لحن و خلق‌خوی لاتی و... آشنا شود! انتظار این است که شرکتی با ادعای دانش‌بنیان بودن بتواند سالم‌سازی محتوای زیست‌بوم بازی‌های دیجیتال را در کنار ایجاد نشاط اجتماعی، حفظ امنیت روانی خانواده‌ها و کودکان و نوجوانان در اولویت قرار داده و به صورت پایدار برای ساماندهی و سالم‌سازی کسب و کار خود تدبیر کند.
نکته جالب دیگر این است که شرکتی ادعای انحصار را می‌کند که خود نتیجه انحصار است! با فیلتر شدن یوتیوب در کشور به دلیل مسائل فرهنگی، آپارات با قول رعایت چارچوب‌های فرهنگی کشور توانایی تبدیل شدن به یک غول فناوری در ایران را داشته است و امروزه هم قولی که به خاطر آن به اینجا رسیده ‌است، در نظر نمی‌گیرد هم انحصار را بد می‌داند! اگر بخواهیم چارچوب‌های فرهنگی و اخلاقی خود را نادیده بگیریم، اصولاً چه نیازی به آپارات است؟ یوتیوب خدمات‌دهنده‌ای به مراتب بهتر و کامل‌تر از آپارت است! آپارات، بازار و بسیاری دیگر از استارتاپ‌هایی که دیگر امروزه فکر می‌کنند خیلی بزرگ شده‌اند و می‌توانند خود قانون تعیین کنند، باید بدانند که رشد و بزرگ شدن آنها تنها به دلیل ایجاد شرایط محیطی پاک برای کاربران کشورمان بوده ‌است.
بازی امروزه به یکی از خدمات سودآور برای شرکت‌های فناوری تبدیل شده است و دیگر مانند قبل نیست که نهایت آرزوی یک نوجوان داشتن آتاری و تنهایی بازی کردن باشد، امروزه لذت بازی‌ها برای گیمرها در دورهمی و تعاملات حین بازی است و گیم‌استرینگ به اجتماع اختصاصی از افراد خاص تبدیل شده ‌است که نیازمند توجه بیشتر است، افراد خاصی که از آیندگان این کشور هستند و رها کردن آنها در چنین فضایی و قدرت بخشیدن به تأثیرگذاری افراد نالایق برروی فرزندان‌مان، گناهی است که شاید بیش از دولت و ارگان‌های دیگر، ما والدین مقصر آن باشیم.