آنچه این روزها در جامعه مجازی اتفاق میافتد، نشان میدهد پدیده تندخویی و خشونت، بزرگ و کوچک نمیشناسد و گویا برای عدهای، مکان عمومی و خصوصی و فضای حقیقی و مجازی نیز فرقی ندارد و تا میتوانند به این اعمال ناشایست دست میزنند.
دلایل متعددی برای خشن شدن جامعه مطرح میشود که کم رنگ شدن اصول معنوی، ضعف تربیت و فرهنگ خانوادگی، فاصله گرفتن از ارزشهای اخلاقی و در بعضی مواقع، سپردن تربیت فرد به جامعه و شانه خالی کردن خانواده از این مسئولیت ذاتی و خطیر از علل متداول روند رو به رشد خشونت در جامعه هستند.
افزون بر مشاهدات عینی که در جامعه به چشم میخورد، بخشی از صفحات شبکههای اجتماعی جولانگاه این نوع حرکتهای سخیف با زیر پا گذاشته شدن اصول اولیه نزاکت و ادب اجتماعی است. این موضوع ممکن است ناشی از اهداف تعریف شده در تهاجم فرهنگی باشد؛ چرا که تزریق لاابالیگری و اباحیگری به منظور کشاندن جامعه به سمت هرزگی و بیاعتنایی به اصول اخلاقی و انضباط اجتماعی از اهداف اولیه و اصلی تهاجم فرهنگی به شمار میآید.
امروزه، فحاشی به افراد و شخصیتهای گوناگون، تخریب و حرمتشکنی، هرزهنگاری و انتشار محتواهای مستهجن، به شکل گسترده در شبکههای اجتماعی مشاهده میشود که در حال در هم شکستن مرزها، حریمها و هنجارها هستند.
در دنیای مجازی، نوشتن کامنتهای توهینآمیز و رکیک پای عکسها و پستهای افراد گوناگون، رو به فزونی است و چون اشخاص فحاش از پیگرد نگرانی ندارند، ساعتها این کار را ادامه میدهند.
این در حالی است که یک فرد فحاش در دنیای حقیقی، تنها یک نفر است؛ اما همین فرد در فضای مجازی کارکرد چندین نفر را دارد و میتواند با اسامی متفاوت اقدام به فعالیتهای مخرب از فحاشی و ترویج خشونت در جامعه کند.
شاید یکی از دلایل شدت فحاشی در شبکههای اجتماعی این است که فحاشان فکر میکنند قانونی برای اقدام علیه آنها وجود ندارد! این در حالی است که قانون وجود دارد، اما مشکل اصلی این است که افراد از حقوق خود خبر ندارند و کسی که به وی توهین شده است، شکایت رسمی را برای احقاق حقوق خود انجام نمیدهد!
جرم فحاشی در فضای مجازی، مانند جرم فحاشی در دنیای واقعی است و تفاوتی با آن ندارد. به همان میزان که فحاشی در دنیای واقعی، ناپسند و نکوهیده است و برای آن مجازات در نظر گرفته شده، برای جرم فحاشی در فضای مجازی نیز مجازات تعیین شده است. از نگاه قانون مجازات، فحاشی و اهانت در هر مکان یا جایگاهی و به هر طریقی که به معنای فحاشی باشد، جرم است و مجازات دارد. افرادی که میپرسند آیا فحاشی در فضای مجازی جرم است، احتمالاً به این مسئله فکر میکنند که فضای مجازی اهمیت کمتری دارد یا تأثیر کمتری بر جای میگذارد. این استدلال به کلی اشتباه است. حکم فحاشی در فضای مجازی و به دنبال آن تعیین مجازات برای آن، براساس قانون مجازات تعیین میشود. این مجازات دقیقاً همان مجازاتی است که برای فحاشی در دنیای واقعی مشخص شده است. ماده ۶۰۸ قانون مجازات درباره جرم فحاشی میگوید:
«بیاحترامی به افراد، از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ بیادبانه، چنانچه موجب مجازات جرم قذف نباشد، شخص مرتکب به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.» باید گفت هر چند جرم فحاشی به مقامات کشوری شدیدتر است؛ اما به هر دلیل در بسیاری از مواقع مقامات کشور به دنبال شکایت از فحاشان نیستند، اما افراد عادی میتوانند با استناد به قوانین موجود، از افرادی که به خود یا دیگران فحاشی میکنند، شکایت کنند تا فضای مجازی به مجالی برای جولان بددهانها تبدیل نشود.