معادشناسی

رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای محترم مجلس خبرگان در سال 1393 در بخشی از بیانات‌شان خواستار تقویت و تعمیق باورها و اعتقادات بنیادین مردم، به ویژه جوانان و تبیین صحیح امور و عملکردها برای فائق آمدن بر تصویرسازی دروغین دشمنان در جنگ شناختی شدند. این دستورالعمل وظیفه همه تبیین‌گران عرصه جهاد نرم، به ویژه حوزویان و دانشگاهیان را سنگین کرده و در واقع، نوعی آسیب‌شناسی هم به شمار می‌آید. عملیات تبلیغات دروغ و خدعه دشمن زمانی ثمر می‌دهد که جوانان ما از حیث باورهای بنیادین ضعیف باشند. طبعاً، چاره کار جهاد تبیین در حوزه و ساحت باورمند کردن جامعه هدف در قبال اعتقادات و باورهای اساسی است. در این راستا، نکاتی در باره جهاد تبیین در بحث زیربنایی توحید در شماره‌های گذشته ارائه شد. مسئله مهم دیگر در بعد اصول بنیادین اعتقادی که باید در جهاد تبیین مورد توجه قرار بگیرد، «معادشناسی» است.
«معاد» واژه عربی برگرفته از «عود» است و به‌معنای «بازگشتن»، «رستاخیز» یا «دوباره‌برخاستن» (پس از مرگ) در روز قیامت است که اعمال بندگان در پیشگاه الهی سنجیده می‌شود و به کیفر یا پاداش درستکاری یا بدکاری خود می‌رسند. مسئله معاد در اسلام، از جمله در قرآن کریم و روایات اسلامی، با اهمیت ویژه‌ای مطرح شده است تا آنجا که حدود یک چهارم آیات قرآن را شامل می‌شود. روایات اسلامی نیز در این زمینه بحث را به کمال رسانیده‌اند. البته باور به معاد و جهان آخرت مسئله‌ای ‌محوری در همه ادیان آسمانی است. این باور دینى، آثار سازنده و مثبت فراوانى در زندگى فردى و اجتماعى بر جاى مى‌گذارد و زمینه را براى تربیت انسان‌هاى مؤمن و تحقق جامعه توحیدى فراهم مى‌آورد. اعتقاد به معاد هم هدف رسالت الهى است و هم زمینه را براى تحکیم پیام الهى در بینش و گرایش مؤمنان فراهم می‌آورد و اجراى فرمان‌هاى پیامبران را تضمین مى‌کند. به همین دلیل، در کلام مفسران پیام آسمانى و ائمه معصوم‌(ع‌) نیز تبیین و تشریح این اعتقاد، از جایگاهى ویژه برخوردار بوده و احادیث و روایات متواتر و فراوانى در این باره به دست ما رسیده است. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی درباره اهمیت جهاد تبیین با رویکرد معادشناسی فرمودند: «مسئله‌ دوّمی که مسئله اساسی است، قضیّه‌ معاد، قضیّه‌ محاسبه، قضیّه‌ تمام نشدن قضایا با زوال جسم‌ـ با مرگ‌‌ـ است؛ این خیلی مسئله‌ مهمّی است؛ اینکه حساب و کتابی در کار است؛ «فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ خَیراً یَرَه». ملّتی که این اعتقاد را داشته باشد و در برنامه‌ عملی‌اش این معنا باشد در زندگی‌اش تحوّل اساسی به وجود خواهد آمد. اعتقاد به امتدادِ نتایج عمل، ایثار و جهاد را معنا می‌بخشد و منطقی می‌کند.»