آنچه از شواهد و قراین برمی‌آید، این است که موضوع احیای برجام در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا ابهامات جدی دارد؛ به این معنا که در اظهارنظرهای مقامات آمریکایی تناقض‌هایی آشکار در جریان است. به نظر می‌آید، فهم این رفتار دوگانه و دلایل آن و مهم‌تر عکس‌العمل متناسب برای دستگاه سیاست خارجی کشورمان از اهمیت بالایی برخوردار است. مقامات سیاسی جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده‌اند که اگر طرف غربی و خاصه آمریکایی‌ها به طور حقیقی اراده سیاسی معطوف به حل مسئله از خود نشان دهند، تا وصول توافق راهی طولانی باقی نمانده است. در همین باره، به تازگی «علیرضا مرندی» که در رسانه‌ها از او به منزله مشاور تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای یاد می‌شود اعلام کرده است، ایران همچنان آماده توافق براساس متن پذیرفته شده سال قبل است. شبکه خبری «المیادین» در خبری در توئیتر خود نوشت، «محمد مرندی» مشاور تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به این شبکه گفته است که ایران همچنان آماده توافق هسته‌ای براساس متن پذیرفته شده مرداد سال 1401 است. برای آنکه فهم واضح‌تری از ماهیت سیاست آمریکایی‌ها به دست آورده شود، دو سناریو مورد بحث قرار می‌گیرد:
1ـ عبور از برجام: برخی مواضع مقامات آمریکایی گویای آن است که ایالات متحده از برجام عبور کرده یا دست کم برای آنها از اولویت خارج شده است. وزیر خارجه آمریکا در اوایل سال جاری شمسی در یک جلسه استماع کنگره گفت، برجام در حال حاضر در دستور کار آمریکا قرار ندارد. «آنتونی بلینکن» با وجود اذعان به اینکه دیپلماسی بهترین روش در قبال ایران است، گفت: «برجام در حال حاضر در دستور کار آمریکا قرار ندارد.» بلینکن در همین جلسه خاطر نشان کرد: «در عمل، برجام در حال حاضر روی میز نیست. دلیل آن تا حد زیادی این است که وقتی داشتیم با حسن نیت تلاش می‌کردیم که ببینیم آیا می‌توانیم به پایبندی دوجانبه به برجام برسیم، ایرانی‌ها پیشنهادی را که روی میز بود، رد کردند و آنها جدیت نشان نداده‌اند!»
2ـ تلاش برای احیای برجام: از دریچه‌ای دیگر برخی قراین گویای آن است که آمریکا در مسیر احیای توافق هسته‌ای گام برمی‌دارد. در همین باره «جیک سالیوان» که در اندیشکده واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک صحبت می‌کرد، اظهار داشت: «در بحث برنامه اتمی، ما همچنین با ایران به صورت دیپلماتیک تعامل می‌کنیم؛ بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، توافق مؤثری است که ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای باز دارد.» وی ضمن انتقاد از خروج ترامپ از برجام، گفت: «ما به موقعیتی بازگشته‌ایم که قبلاً در آن قرار داشتیم.» وی گفت که ایالات متحده به دنبال یک توافق دیپلماتیک «درازمدت» با ایران است.
تا آنجا که به جمهوری اسلامی ایران برمی‌گردد، سیاست خارجی کشور در زمینه احیای برجام کاملاً روشن و مشخص است؛ ایران مرداد ماه 1401 به طرف آمریکایی از مسیر اتحادیه اروپا پیام داده است که برای به جریان انداختن برنامه جامع اقدام مشترک آمادگی کامل دارد؛ اما آمریکا ابتدا به دلیل پافشاری رژیم صهیونیستی مبنی بر توقف و به تأخیر انداختن احیای برجام و در مرحله بعد وقوع اغتشاشات در ایران‌ـ که به آن چشم امید فراوان دوخته بودندـ از آمدن پای میز اعلام احیای برجام خودداری کرده است. واقعیت آن است که این رفتار دوگانه آمریکایی‌ها و اینکه برجام را به موضوعات گوناگون مرتبط می‌کنند، پدیده‌ای خطرناک به شمار می‌آید. معنای طبیعی این تناقض‌های رفتاری و پیوند دادن توافق هسته‌ای از سوی آمریکا به رخدادهای گوناگون آن است که حتی اگر احیای برجام به نقطه نهایی برسد و رسماً احیای آن اعلام شود، نمی‌توان به ثبات و پایداری توافق هسته‌ای امیدوار بود. به ویژه آنکه تجربه سال 2018 پیش روی جهانیان قرار دارد که چگونه در 18 اردیبهشت سال 1397 دولت وقت آمریکا درخواست کرد مسائل موشکی و منطقه‌ای بخشی از توافق هسته‌ای شود و سپس از آن خارج شد. در اینجا نکته اساسی و مهم برای تصمیم‌گیران سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران آن است که در خصوص فهم ماهیت و علل رفتارهای مبهم و متناقض آمریکایی‌ها در زمینه احیای برجام تأملات و پیش‌بینی‌های جدی داشته باشند؛ اما از آن مهم‌تر توجه به این مسئله است که استمرار پیوند دادن احیای برجام به مسائل غیر‌هسته‌ای از سوی مقامات کاخ سفید چشم‌انداز یک توافق باثبات را که دربرگیرنده انتفاع پایدار اقتصادی ایران باشد، به طور بنیادین، متزلزل و نامطمئن می‌کند.
