«انسان یکی از این سه زوایای غیرت را باید داشته باشد؛ یا غیرت دینی، یا غیرت انسانی، یا غیرت ملی. نمیشود کسی نام انسان بر خودش بگذارد؛ ولی فاقد یکی از سه عنصر باشد.» این جمله سردار دلها، شهید حاج قاسم سلیمانی را درباره غیرت حتماً در روزهای اخیر شنیدهاید. کلیدواژه «غیرت» و «جوانمردی» این روزها به دلیل احساس مسئولیت و اقدام انسانی یک شهروند در مواجهه با مزاحمت دو فرد شرور به دو دختر جوان در شهر سبزوار بر سر زبانها افتاده و چه زیبا «حمیدرضا الداغی» را که جان خود را در راه دفاع از عفت و ناموس ایرانی فدا کرد، شهید «غیرت» نامیدند.
در تعریف «غیرت» علمای دین و اخلاق، آن را «تلاش برای حفظ و نگهداری از آنچه حفظش ضروری است» میدانند. این ویژگی و صفت دینی و اخلاقی از شجاعت و قوت نفس ناشی میشود. در نگاه دینی، غیرت را به انسانی و دینی تقسیم میکنند. «غیرت انسانی» موجب میشود تا فرد از چیزهایی دفاع و پاسداری کند و آنها را از گزند دیگران محفوظ بدارد. این نگهبانی و نگهداری معنایش غیرت است که به اقتضای محیط، تربیت و آموزش در انسانها اشکال و ابعاد مختلفی دارد. همین غیرت انسانی بسترساز غیرت ملی میشود.
«غیرت دینی» با تأسی به تعالیم قرآنی هر انسان مسلمانی از کیان اسلام دفاع میکند و اجازه نمیدهد کوچکترین تعرضی به آن انجام شود. نماد این غیرت پیامبر اعظم(ص) و ائمه(ع) هستند و مباحث ریشهدار دینی، مانند امر به معروف و نهی از منکر، جهاد، سفارش به صبر و... در این مقوله میگنجد.
البته در کنار اینها کلیدواژه «غیرت ناموسی» هم وجود دارد که شاید عامه مردم واژه غیرت را به صورت عینی با آن معنا میکنند. این نوع از غیرت منحصر به دینداران نیست؛ چرا که هر انسانی نسبت به ناموس خود حساس بوده و انسانیت او به اصل این غیرت وابسته و پیوسته است. صاحبان عرفان و ادب در تعریف غیرت که شاید در ظاهر معطوف به این نوع غیرت باشد، آن را «عدم حضور غیر در حریم خلوت دوست» تعریف میکنند.
شهید الداغی مأمور امنیتی، پلیس یا ضابط قضایی نبود؛ بلکه یک انسان وظیفهشناس و متعهد بود و نمیتوانست نسبت به آنچه در جامعه و اطرافش رخ میدهد، بیتفاوت باشد. او که در مسیر رفتن به دنبال دخترش بود تا او را از کلاس به منزل برگرداند، نسبت به تعرضی که افراد شرور به دختران دیگر کرده بودند، احساس مسئولیت کرد و به مقابله با مزاحمان وارد عمل شد. این احساس مسئولیت و احساس وظیفه نشئت گرفته از غیرت او بود که شجاعت و شهامت ورود به صحنه را برایش ایجاد
میکرد.
مردم مسلمان ایران به ارزشهای اسلامی و انسانی توجه ویژهای دارند. به نظر نگارنده، پیام حضور مثالزدنی مردم سبزوار در تشییع پیکر این شهید عزیز هم نشاندهنده اوج ایمان و باور مردم به اصولی است که هم در انسانیت و هم در اعتقادات آنها ریشه دارد. آنها با این حضورشان اعلام کردند، تا پای جان از کیان و ناموس خود و هموطنانشان دفاع میکنند و حتی اگر دشمن با انواع ترفندها و تبلیغات حجاب دختران این سرزمین را نشانه رفته باشد، نخواهد توانست به غیرت و حمیت مردان و زنان این سرزمین خدشهای وارد
کند.