دور دوم انتخابات ترکیه؛ چه سناریوهایی در پیش است؟

«رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه با کسب ۴۹.۵۰ درصد آرا، موفق به برد انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در دور اول نشد. انتخابات به دور دوم کشیده شد که در آن او با کاندید «اتحاد ملت» یعنی «کمال قلیچدار اوغلو»، با کسب ۴۴.۸۹ درصد آراء در رتبه دوم قرار گرفته و قرار است با رئیس‌جمهور فعلی رقابت کند.

سناریوهای متعددی ممکن است در دور دوم انتخابات رخ دهد که می تواند بر تصمیمات رای دهندگان قبل از رفتن به پای صندوق‌های رای در ۲۸ می تأثیر بگذارد. پایگاه خبری تحلیلی «عربی۲۱»، در بررسی‌ها و رصدهای خود از فضای رقابتی دور دوم انتخابات ترکیه، پنج سناریو را محتمل دانسته و طی یک گزارش منتشر کرده که در ادامه آن را خواهیم خواند:

سناریوی اول: ائتلاف قلیچداراوغلو با سنان اوغان

«سنان اوغان» کاندید «ائتلاف اجداد» که ۵.۱۷ درصد آرا (یعنی بیش از ۲.۸ میلیون رای) را به دست آورد، به احتمال حمایت از قلیچداراوغلو در دور دوم اشاره کرده است. با این حال، وی تصریح کرد که نباید به حزب کُردی «سبز چپ‌گرا» که از «ائتلاف ملت» حمایت می‌کند، امتیازی داده شود.

البته او اخیراً گزارش مجله آلمانی «اشپیگل» مبنی بر شرط گذاشتن او برای حمایت از قلیچدار اوغلو، در دور دوم انتخابات را تکذیب کرد. براساس گزارش‌های رسانه‌ای، اوغان در توئیتی خطاب به مجله اشپیگل، نوشت: «نه، در مصاحبه‌ای که با شما داشتم، چیزی متفاوت‌تر از شرایط عمومی که به مطبوعات ترکیه گفتم، نگفتم. این را از کجا آورده‌اید؟»

او با اشاره به اینکه اگر قلیچداراوغلو هیچ امتیازی به حزب «دموکراتیک خلق‌ها» یا همان «HDP» ندهد، می‌تواند در دور دوم از او حمایت کند، گفته بود: ائتلاف مخالفان نتوانست رأی دهندگان را در مورد امکان حل مشکلات ترکیه متقاعد کند. بازگشت پناهجویان خط قرمز و پیش‌نیاز حمایت من از اردوغان یا قلیچداراوغلو است.

بر اساس بررسی‌های انجام شده توسط «عربی ۲۱»، پس از شمارش ۱۰۰ درصد آرای داخلی، سرازیرشدن آرای اوغان به صندوق قلیچدار اوغلو به این معنا خواهد بود که آرای ائتلاف معارضان به ۵۰.۰۶ درصد می‌رسد که به او حق پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری را می‌دهد.

اما شرطی که اوغان برای قلیچداراوغلو گذاشته، چنانچه درست باشد به معنای از دست دادن حداقل ۱۰ درصد آرا برای کاندید ائتلاف معارضان است، به خصوص که جناح «سبز چپ‌گرا» در مقایسه با آرای این حزب که او را قادر به ورود به پارلمان کرد، ۱۰.۵۴ درصد تخمین زده می‌شود.

این سناریو یعنی قبول شرط اوغان توسط قلیچداراوغلو بسیار بعید است، زیرا اجرای آن به معنای کاهش درصد کیلیچداراوغلو از ۴۴.۸۹ درصد به ۳۴.۳۵ درصد آراء است. در حالی که ائتلاف ملت مطمئن نیست که همه آرای بلوک ناسیونالیست حامی اوغان را که به رهبر حزب «جنبش ملی»، یعنی «دولت بهجلی»، متحد اصلی اردوغان تعلق دارد، بتواند برای خود کسب کند.

سناریوی دوم: فروپاشی ائتلاف مخالفان

شعار بازگشت به نظام حمایت‌شده پارلمانی ستون فقرات و یا به عبارت دیگر، اساس ائتلاف «شش حزبی» معارضان را تشکیل داد. با این حال، از دست دادن اکثریت پارلمان به نفع «ائتلاف مردم» کارت‌های بازی اپوزیسیون را به هم ریخت؛ ائتلافی که تنها ۲۷۸ کرسی از ۶۰۰ کرسی را به دست آورد. و این درصدی است که آن‌ها را قادر به اتخاذ تصمیمات تعیین‌کننده در داخل پارلمان نخواهد کرد.

ناکامی اپوزیسیون در کسب اکثریت پارلمانی، رای‌دهندگان را به رای‌دادن به اردوغان یا تحریم انتخابات سوق خواهد داد؛ به ویژه اینکه اگر قلیچدار اوغلو پیروز شود و برای مدت پنج سال در نظام ریاستی بماند، این امر نقض اجماع بین احزاب است. از سوی دیگر، رهبران احزاب اپوزیسیون بر لزوم دستیابی به هدف حذف اردوغان از قدرت توافق دارند که احتمال وقوع این سناریو در آینده قابل پیش‌رو را تضعیف می‌کند.

با این حال، واکنش خشمگینانه حامیان حزب جمهوری خلق (CHP)، متعلق به قلیچداراوغلو نسبت به احزاب کوچک حاضر در جدول کسب کرسی‌های پارلمان از سهم این حزب می‌تواند بر تصمیمات حامیان این احزاب در دور دوم تأثیر بگذارد.

بر اساس نتایج اولیه انتخابات پارلمانی، «ائتلاف مردم» ۳۲۱ کرسی معادل ۴۹.۳۷ درصد، «ائتلاف ملت» ۲۱۳ کرسی معادل ۳۵.۱۲ درصد و «ائتلاف آزادی و کار» ۶۶ کرسی معادل ۱۰.۵ درصد از کل کرسی‌های این دور پارلمان ترکیه را به دست آوردند.

سناریوی سوم: حمایت «محرم اینچه» از اردوغان

با وجود اینکه «محرم اینجه»، رهبر حزب «البلد» چند روز مانده به دور اول انصراف خود را از رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد، اما ۰.۴۴ درصد آراء [معادل ۲۳۹ هزار رای] را به دست آورد؛ این درصد اگر تقویت شود، می‌تواند رئیس جمهور اردوغان را به پیروزی در رقابت‌های ریاست جمهوری نزدیک‌تر کند.

بررسی‌های انجام شده توسط «عربی ۲۱» پس از شمارش ۱۰۰ درصد آرای داخلی و بیش از ۹۷ درصد آرای خارجی، نشان داد که رئیس جمهور فعلی ترکیه، برای بردن انتخابات ریاست جمهوری در دور اول به حدود ۲۷۴ هزار رأی نیاز داشت. اردوغان با کسب ۲۷,۰۸۸,۳۶۰ رای، تنها با اختلاف ۲,۵۲۰,۱۶۴ رایی از نزدیکترین رقیب خود به دور دوم رفت؛ مجموع آرای قلیچدار اوغلو ۲۴,۵۶۸,۱۹۶ بود.

از سوی دیگر، جناح انتخاباتی محرم اینچه نمی‌تواند بر نتیجه قلیچداراوغلو که برای رسیدن به ۵۰ درصد به بیش از ۵ درصد آراء نیاز دارد، تأثیر بگذارد. به گفته وی، محرم اینچه پس از اینکه تحت فشار سازمان «فتح‌الله گولن» معارض ساکن آمریکا، حزب دموکراتیک خلق‌ها (سبز چپ‌گرا) قرار گرفت، از انتخابات ریاست‌جمهوری انصراف داد.

سناریوی چهارم: آرای باطله

تعداد آرای باطله پس از نتیجه شمارش اولیه در داخل و خارج از ترکیه به یک میلیون و ۳۶ هزار و ۵۶۵ رای رسید، نسبتی که می‌تواند روند انتخابات را به کلی تغییر دهد. در این سناریو، احتمال کاهش نسبت آرای باطل و تقسیم آرای هر دو نامزد، نتیجه به نفع رئیس‌جمهور اردوغان خواهد بود؛ که در صورت ثابت ماندن نرخ مشارکت تاریخی، به حدود ۵۶ میلیون حامی به حدود ۲۷۴۰۰۰ رأی نیاز دارد.

با این حال، به نظر می‌رسد این سناریو با کشیده شدن انتخابات به دور دوم بعید باشد، به خصوص که اکثر بررسی‌ها نشان می‌دهد که دور دوم شاهد حضور کم‌تر رای دهندگان، به ویژه برای احزاب خارج از رقابت‌های ریاست جمهوری باشد. «احمد ینر»، رئیس شورای عالی انتخابات ترکیه، میزان مشارکت در داخل کشور در انتخابات را ۸۸.۹۲ درصد و در خارج از کشور ۵۲.۶۹ درصد اعلام کرد.

سناریوی پنجم: برگشت ورق با افشای حمایت گولن از معارضان

رسیدن به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری به این معنا نیست که کاندیداها از وعده‌های انتخاباتی یا غافلگیری محروم شده‌اند. همانطور که اردوغان و قلیچداراوغلو به دنبال آن هستند که ظرف مدت کوتاهی که بیش از ۱۵ روز نیست، شور و نشاط را به آرای حامیان بازگردانند.

قابل توجه است که رئیس‌جمهور اردوغان در مبارزات انتخاباتی خود به موضوع افشای دیدار قلیچداراوغلو با سازمان فتح الله گولن متهم به کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ در ترکیه اشاره کرد. اطلاعات اولیه حاکی از آن است که قلیچداراوغلو در سفر ماه‌ها پیش به آمریکا با اعضای سازمان گولن دیدار کرده است.

اگرچه کاندید ائتلاف ملت برگزاری هرگونه ملاقات را تکذیب کرد، اما «سلیمان سویلو»، وزیر کشور ترکیه متعهد شده که جزئیات دیدار قلیچدار اوغلو با سازمان گولن و سفرای غربی را فاش کنند. در صورتی که رئیس‌جمهور ترکیه در طول مبارزات انتخاباتی خود قبل از دور دوم از این کارت انتخاباتی استفاده کند، ممکن است جدول ائتلاف مخالفان تغییر کند و بر تصمیمات رای دهندگان ترکیه تأثیر زیادی قرار بگیرد. چرا که کودتای ۲۰۱۶ با درخواست کمک اردوغان از مردم، برای حضور در خیابان‌ها و فرودگاه‌ها در مقابل اقدامات مخرب سازمان گولن خنثی شد.

منبع: فارس