«هیثمبنطارق آل سعید» سلطان عمان روز یکشنبه هفته گذشته، ۷ خرداد در صدر یک هیئت بلندپایه برای انجام سفری دو روزه و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شد. این سفر در حالی انجام شد که رئیسجمهور کشورمان خرداد سال گذشته در صدر هیئتی عالیرتبه و به دعوت پادشاه عمان و با هدف ارتقای روابط در حوزههای تجارت، حملونقل، انرژی، گردشگری و به ویژه گردشگری سلامت، به عمان سفر کرده بود و در نتیجه آن، ۱۲ سند همکاری در حوزههای انرژی، سیاسی، حملونقل، همکاریهای دیپلماتیک، روابط تجاری و اقتصادی، علمی، محیط زیست و ورزشی به امضای دو طرف رسیده بود.
طی سالهای گذشته، همواره دو کشور ایران و عمان روابط بسیار خوب و عمیقی با هم داشتند و به تازگی نیز با میانجیگری عمان، «اسدالله اسدی» دیپلمات کشورمان پس از سالها تحمل حبس در زندان بلژیک، با یک جاسوس بلژیکی به نام «اولیویه واندکاستیل» مبادله شد و به کشور بازگشت.
در جریان سفر سلطان عمان به تهران، چهار سند همکاری در حوزههای اقتصادی، سرمایهگذاری، مناطق آزاد و انرژی، میان جمهوری اسلامی ایران و عمان به امضا رسید. وزرای نفت و امور اقتصادی و دارایی و دبیرکل شورای عالی مناطق آزاد تجاریـ صنعتی و ویژه اقتصادی از طرف ایران و وزرای انرژی، اقتصاد و تجارت عمان اسناد همکاریهای مشترک دو کشور را امضا کردند. حجم تجارت ایران و عمان در سال ۱۴۰۱ به حدود یک میلیارد و ۸۸۷ میلیون و ۶۹۸ هزار دلار رسید که از این میزان تجارت یک میلیارد و ۸۷ میلیون و ۲۱۹ هزار دلار، سهم صادرات ایران به عمان و ۸۰۰ میلیون و ۴۷۹ هزار دلار، سهم واردات از عمان بوده است.
حجتالاسلام رئیسی در نشست مشترک هیئتهای عالیرتبه ایران و عمان اظهار کرد: «روابط ایران و عمان از مرحله تجاری به سرمایهگذاری ارتقا یافته است.» رئیسجمهور همچنین با اشاره به مواضع مشترک دو کشور در موضوعات مربوط به یمن و فلسطین از نقش عمان و به ویژه سلطان هیثمبنطارق در تلاش برای احقاق حقوق مردم یمن و نیز مردم فلسطین قدردانی کرد و خواستار تداوم جدی این نقشآفرینی شد.
هیثمبنطارق نیز در این نشست تصریح کرد: «اگر چه حجم تبادلات تجاری ایران و عمان نسبت به گذشته دو برابر شده است، اما با توجه به ظرفیتها و زمینههای متنوع و مساعد دو کشور، هنوز تا سطح مطلوب روابط فاصله داریم و باید با تلاش بیشتر این ظرفیتها را بالفعل کنیم.»
حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای در دیدار هیثمبنطارق، با اشاره به اظهارات سلطان عمان مبنی بر تمایل مصر برای از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران، تأکید کردند: «ما از این موضع استقبال میکنیم و مشکلی در این زمینه نداریم.» رهبر معظم انقلاب درباره اظهار خرسندی سلطان عمان از آغاز روابط مجدد ایران و عربستان نیز گفتند: «این موضوعات نتیجه سیاست خوب دولت جناب آقای رئیسی برای گسترش و تقویت روابط با همسایگان و کشورهای منطقه است و امیدواریم با گسترش ارتباطات دولتها، امت اسلامی شوکت و عظمت خود را بازیابد و در کنار هم قرار گرفتن ظرفیتها و امکانات کشورهای اسلامی، به نفع همه ملتها، کشورها و دولتهای اسلامی باشد.» هیثمبنطارق نیز در این دیدار با ابراز خرسندی فراوان از دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی، سیاست عمان را گسترش روابط با همسایگان بهویژه جمهوری اسلامی ایران خواند و گفت: «در مذاکرات تهران، در مورد عرصههای گوناگون همکاری، گفتوگو و تبادل نظر شد و امیدواریم با استمرار این گفتوگوها، روابط دو کشور بیش از پیش گسترش یابد و نتایج عملی آن برای هر دو طرف مشهود شود.»
یکی از موضوعات مهم در تحلیل راهبرد سیاست خارجی خوب دولت سیزدهم، بهویژه گسترش و تقویت ارتباط با همسایگان و کشورهای منطقه، این است که بدانیم این سیاستها چگونه و در چه شرایطی رقم خوردهاند؟ واقعیت آن است که دولت سیزدهم در چرخشی آشکار در سیاستهای بینالمللی ایران، کوشید هر اندازه که میشود و میتواند از ظرفیتهای موجود بهره ببرد و معطل اتفاق خاصی در موضوعات هستهای و مذاکرات نشود. رفتوآمدهای دیپلماتیک مقامات کشورهای منطقهای و حوزه خلیجفارس به ایران و بالعکس طی مدت اخیر و حل و فصل اختلافات میان تهران با برخی از آنها و انجام گفتوگو در سطوح مختلف مقامات این کشورها با جمهوری اسلامی ایران، نشان میدهد، نمیتوان قدرت ایران را در روند تحولات منطقهای نادیده گرفت. از سوی دیگر، اکنون در دورهای به سر میبریم که با وجود تحریمها و فشارهای گسترده و مستمر غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، میان کشورهای منطقه برای «توسعه روابط همهجانبه با ایران» رقابت در گرفته است. در واقع، کشورهای منطقه به این نتیجه رسیدهاند که میتوانند بدون حضور بازیگران خارجی، چالشها و مشکلات منطقه را از طریق گفتوگو با یکدیگر برطرف کرده و به یک امنیت دسته جمعی دست پیدا کنند.
از سوی دیگر، سفر رئیسجمهور به ۱۱ کشور و حضور مقامات و سران کشورهای گوناگون در ایران، دعوت به سخنرانی گروه بریکس، شرکت در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر، در کنار همراهی با چین از شرق، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان از میانه و قطر، عمان و عراق، سوریه از غرب قاره آسیا، همان ظرفیتهایی هستند که دولت در مسیر شناسایی آنها قرار دارد. تمدید قراردادهای تجاری با مسکو و آغاز عملیاتی شدن توافق همکاریهای راهبردی و جامع ۲۵ ساله ایران و چین از مهمترین راهبردهای دولت سیزدهم در ارتباط با دو قدرت جهان است.
افزون بر اینها، عضویت کامل در نهادهایی، چون اکو، سازمان شانگهای که ۴۲ درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهد و بیشترین مصرفکننده و تولیدکننده انرژی در جهان است، مجمع کشورهای صادرکننده گاز( GECF) که ۴۵ درصد سهم تجارت جهانی گاز و ۶۵ درصد ذخایر اثباتشده جهانی گاز را در اختیار دارند، بریکس (شامل کشورهای چین، روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی که سهم آنها از تولید ناخالص داخلی جهانی در سال ۲۰۲۰ به 4/24 درصد رسید و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۷ به 9/28 برسد)، سازمان دی ۸ متشکل از اندونزی، ایران، بنگلادش، پاکستان، ترکیه، مالزی، مصر و نیجریه بهعنوان هشت کشور مسلمان و در حال توسعه که ایران دستاوردهای فناورانه خود را با آنها به اشتراک میگذارد، نمونههایی از همین سیاست خوب دولت سیزدهم است. عادیسازی روابط با عربستان و در پی آن آغاز روند ثباتساز در غرب آسیا، امیدها به پایان جنگ در یمن، تکمیل فرایند دولت در لبنان، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و آغاز فصل نوین در روابط این کشور با تهران پس از سفر رئیسجمهور به دمشق پس از دوازده سال بحران و تنش در آن کشور و کاهش تنازعات در جنوب غرب آسیا، همگی از نشانههای پویایی سیاست خارجی دولت سیزدهم حکایت دارند.