حفاری‌های غیرمجاز روز به روز در حال افزایش است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، هفته‌ای نیست که خبری از دستگیری حفاران غیرمجاز منتشر نشود. این واقعیت را نمی‌توان کتمان کرد که بخش مهمی از حفاران غیرمجاز، دستگیر نمی‌شوند و اموال ارزشمندی نیز به دست قاچاقچیان از کشور خارج می‌شود.
جای جای ایران به دلیل سابقه تاریخی و تمدنی بالا، ارزش فرهنگی و میراث ملی دارد؛ به گونه‌ای که با وجود اقداماتی که باستان‌شناسان ایرانی و خارجی در طول دو دهه اخیر انجام داده‌اند، همچنان مناطق کشف نشده تاریخی فراوانی در کشور وجود دارد که می‌تواند بسیار مهم و ارزشمند تلقی شود. به همین دلیل، افرادی چشم طمع به آثار ملی و عتیقه‌های میراثی داشته و از هیچ تلاشی برای دست‌اندازی دریغ نمی‌کنند. اگرچه بخشی از این طمع‌کاران صرفاً در جست‌وجوی هیچ هستند، اما حفارانی هم هستند که از فرصت‌های خاص استفاده کرده و با کشف برخی آثار تاریخی، به دنبال خروج آنها از کشورند.
آثار تاریخی ایرانی بسیاری در طول سه دهه اخیر در خارج از ایران کشف شده که بخشی از آنها با تلاش‌های دیپلماتیک به کشور بازگشته و بخش بیشتری نیز، مانند گِل‌نبشته‌‌های تخت جمشید در خارج باقی مانده است. بخشی از این آثار در طول دو جنگ جهانی و حضور مزدوران خارجی در ایران از کشور خارج شده و بخش دیگری نیز به دست یهودی‌هایی که بعدها به صهیونیست‌ها پیوستند، خارج شده است؛ البته روند خروج آثار ارزشمند همچنان ادامه دارد! بخشی از این سرقت‌ها در نتیجه حفاری‌های غیرمجاز یا ورود به اماکن تحت حفاظت رخ می‌دهد و بخشی دیگر نیز در نتیجه نبود حفاظت صحیح از میراث موجود، در حال شکل‌گیری است. برای نمونه، محل کشف جسد بانوی هفت‌هزارساله در خیابان مولوی تهران، برخلاف وعده‌ها، نه تنها به پایگاه موزه شهری تبدیل نشد، بلکه سطح آن پوشانده و پارکینگ موتورسیکلت‌ها شده است! یا اطراف قلعه نعمت‌آباد تهران در منطقه 19 که ارزش تاریخی دارد، به فرصتی بدل شده تا اشخاص به بهانه ساخت آپارتمان، مدام در آن حفاری کنند.
اگرچه قانون، حفاری غیرمجاز و قاچاق میراث فرهنگی و اشیاء تاریخی را ممنوع کرده و برای آنها مجازات نیز تعیین کرده، اما واقعیت این است تا وقتی رویه‌های مشخصی برای حفاظت از میراث فرهنگی در کشور تدوین نشود، نمی‌توان امید داشت که روند سرقت آثار ملی به پایان برسد.
