نشخوار ذهنی!

بیش از حد فکر کردن، که با نام‌های نشخوار فکری و Overthinking هم شناخته می‌شود، مشکلی است که امروزه بیشتر مردم با آن مواجه هستند و سهولت دسترسی به مطلب در فضای مجازی هم آن را تشدید کرده‌ است. افراد درگیر با نشخوار فکری، موضوعات را بیش از حد معمول تجزیه و تحلیل می‌کنند و در نتیجه‌ این کار، با افکار و نگرانی‌های منفی دست به گریبان می‌شوند. این نوع از تفکر می‌تواند به وسواس تبدیل شود و بار سنگین اضافه‌ای را به ذهن تحمیل کند.
وقتی بیش از حد فکر می‌کنید، دوست دارید تمام نتایج ممکن را برای یک موقعیت تصور کنید و مسیر رسیدن به همه‌ آنها را به طور کامل تجزیه و تحلیل کنید. این اتفاق می‌تواند به انفعال مغز منجر شود، تا حدی که دیگر قادر به تصمیم‌گیری یا اقدام برای آن کار نباشید. در نتیجه بهره‌وری و سلامت روانی شما کاملاً تحت تأثیر این موضوع قرار می‌گیرد. نشخوار ذهنی می‌تواند در ذهن افکار مزاحم ایجاد کند، تمرکز را از بین ببرد و موجب ایجاد احساس اضطراب یا حتی پارانویا شود.
امروزه، فضای مجازی به مکانی تبدیل شده است که سبب اضافه‌بار اطلاعاتی یا Information overload در افراد می‌شود و این امر در کنار نشخوار فکری، برای یک فرد بسیار آسیب‌زا خواهد بود. زیربنای هر گونه تصمیم‌گیری، تفکر، ارتباط و در نهایت زندگی خوب، اطلاعات کافی است؛ اما اطلاعات کافی، موضوعی است که خیلی‌ها به میزان کافی بودن آن توجه نمی‌کنند! امروز با حضور فناوری‌های گوناگون و محیط اجتماعی در حال تغییر به سمت دیجیتالی شدن، خواسته یا ناخواسته در معرض اطلاعات فراوان قرار می‌گیریم، آنقدر فراوان که مغز قادر به پردازش درست آنها نیست و به عبارت دیگر با اضافه بار اطلاعاتی مواجه می‌شویم. اضافه‌بار اطلاعاتی زمانی رخ می‌دهد که مقدار اطلاعات وارد شده به مغز بیشتر از توانایی مغز برای پردازش آن است.
اضافه بار اطلاعاتی چالش‌های جدی برای مغز به وجود می‌آورد و سبب می‌شود مغز پیش از پایان روز دچار خستگی شده و از کارایی آن کم شود. روند تکاملی مغز بر اساس سرعت آهسته تولید و گسترش اطلاعات است. بنابراین، به راحتی می‌تواند پردازش‌های سریع‌تری انجام دهد، اما امروزه با سرعت بسیار بالا در تولید و گسترش اطلاعات، ذهن به آسانی قادر به مجزاسازی و انتخاب اطلاعات مرتبط نیست و در واقع انطباق لازم را نیافته است؛ بنابراین ذهن به‌راحتی فرسوده و خسته شده و در نتیجه فراموشکارتر از قبل می‌شود.
حال تصور کنید فردی را که در کنار اضافه‌بار اطلاعاتی، دچار نشخوار ذهنی هم هست! در اینجا با موجودی روبه‌رو خواهیم بود که روز را شروع نکرده، خسته و فرتوت منتظر رسیدن شب است تا استراحت کند. هر دوی این وقایع، هم اضافه‌بار اطلاعاتی و هم نشخوار ذهنی ناشی از رفتار‌ها و عادت‌های ماست، هرچند محیط تأثیرگذار است؛ ولی برای کنترل و رها شدن از آنها باید از خود شروع کنیم.
اولین قدم برای مقابله با نشخوار ذهنی پیدا کردن و تشخیص زمان‌هایی است که آن را انجام می‌دهید. وقتی نسبت به افکارتان آگاه باشید، می‌توانید برای بهبود آنها قدم بردارید. یکی از روش‌های مؤثر در این راه تمرین ذهن‌آگاهی است. تمرکز بر لحظه‌ اکنون و پذیرفتن اتفاقات همانطور که هستند، می‌تواند بسیار مؤثر باشد. تکنیک دیگری که می‌تواند به شما کمک کند، شرکت در فعالیت‌هایی است که شما را از افکارتان دور می‌کند. ورزش، مطالعه یا گذراندن وقت با دوستان و خانواده می‌تواند برای شروع عالی باشد.
مهم‌ترین کار برای بهبود، دوری کامل از شبکه‌های اجتماعی است. با این واقعیت که زندگی بالا و پایین دارد، کنار بیایید و آن را درک کنید. شما منحصربه‌فرد هستید و مقایسه‌ خودتان با دیگرانی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید، شما را به هیچ نقطه‌ خاصی نمی‌رساند. همچنین، دنبال کردن بیش از حد اخبار می‌تواند سبب اضطراب و افسردگی شود. پس از اخبار فاصله بگیرید.
اضافه بار اطلاعاتی غالباً زمانی ایجاد می‌شود که افراد در مواجهه با اطلاعات بسیار سطحی و گذرا رفتار می‌کنند؛ چراکه اگر غیر از این بود، فرصت مواجهه با اطلاعات بی‌شمار را نداشتند. زمانی که شما نتوانید ماده‌های اطلاعاتی دریافت شده را به خوبی سازماندهی کنید، مطمئناً نمی‌توانید آن را فهمیده و معنایی از آن کسب کنید؛ زیرا اطلاعات زمانی معنادار می‌شوند که شما بتوانید به خوبی میان آنها ارتباط برقرار کنید؛ در غیر این صورت قطعات اطلاعاتی بدون استفاده خواهند بود و تنها موجب اشغال فضای ذهنی و اختلال در تصمیم‌گیری‌ها و تفکرتان می‌شوند. به همین دلیل می‌گوییم از فضای مجازی و منابع خبری فاصله بگیرید. نیازی نیست شما هرچیزی را که در دنیا اتفاق می‌افتد، بدانید. چرچیل هم به این میزان از اطلاعات که شما از اخبار روز دنیا دارید، دسترسی نداشت!
برای داشتن تمرکز کافی، باید از حذف ‌کردن کانال‌هایی که عضو آن هستیم شروع کنیم، پیام‌رسان‌های برخی افراد آن چنان مملو از کانال‌ها و گفت‌وگوهای گوناگون است که برای مدیریت آنها به مدیر نیاز است. قدم بعد، حذف شبکه‌های اجتماعی است، فعالیت‌های خود را به پیام‌رسان‌ها بدون عضویت در کانال‌ها محدود کنید. با اعضای خانواده وقت بیشتری بگذرانید و بزرگ شدن فرزندان خود را نظاره کنید، نه جدیدترین کلیپ از زیرگرفتن عابر پیاده در چهارراهی در تیمور شرقی!