1400 سال است که پس از شهادت اباعبدالله(ع) و یارانشان در کربلا هیئتهای مذهبی با هدف زنده نگه داشتن آرمانها و شعائر دینی و بیان مصائب اهل بیت(ع) پا به عرصه گذاشتهاند. شاید بتوان این گروههای مذهبی را از قدیمیترین نهادهای مردمی و اجتماعی دانست که حول محور حب اهل بیت(ع) و زنده نگه داشتن شعائر دینی در جهان اسلام فعالیت میکنند. اصلیترین رسالت هیئتهای مذهبی، اقامه عزاداری و ذکر مصیبت اهل بیت(ع) و احیای فرهنگ پرشور و شعور و بالنده عاشوراست، اما این هیئتها کارکردهای فراوانی به ویژه در عصر حاضر و جنگ ترکیبی و گسترده دشمن علیه اسلام و نظام اسلامی دارند که مهمترین آن جهاد تبیین است. در همین زمینه با حجتالاسلام «جواد نصراللهپور»، عضو هیئت مدیره مجمع راهبردی اندیشه مهدویت گفتوگویی داشتیم که در ادامه میخوانید.
جناب نصراللهپور، در سالهای اخیر شاهد رشد هیئتهای مذهبی و گسترش جایگاه آنها در اجتماع بودهایم؛ کارکردهای اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی هیئتهای مذهبی را چطور تحلیل و ارزیابی میکنید؟
در پاسخ به این پرسش باید عنوان کرد که اولین بنیانگذار هیئت و مجالس ذکر اهل بیت(ع)، حضرت امام سجاد(ع) و حضرت زینب کبری(س) بودند. هیئت در طول تاریخ تشیع همواره منشأ آثار و برکات فراوان در زمینه معرفتافزایی، بصیرتدهی و تبیین آرمانها و اهداف اهل بیت(ع) بوده و در واقع دانشگاهی برای تربیت انسانهای تراز مکتب اهل بیت(ع) و قرارگاهی برای اجتماع، همدلی و همافزایی یاران اهل بیت(ع) و در واقع محل تربیت منتظران و اصحاب واقعی امام زمان(عج) بوده و باید باشد. یکی از کارکردهای هیئت این است که محل آموزش احکام دین و تحلیل و تبیین مسائل مربوط به جامعه شیعه در قالب سخنرانی، موعظه، بیان مسائل اخلاقی و احکام و اعتقادات دین اسلام بوده و همواره نگاه شیعیان به هیئتها و مجالس اهل بیت به مثابه یک مکتب و دانشگاه بوده است. سخنرانان و مداحان همواره با تلفیق زیبای مطالب علمی و اخلاقی، اعتقادی و احکام همراه با چاشنی احساسات تلاش کردند بر رفتار و گفتار و عواطف و احساسات مخاطبان خود اثر بگذارند. هیئت در واقع منشأ اثرگذاری تربیتی و محل قابل اعتمادی برای اصلاح فرزندان شیعه و جامعه شیعیان بوده است. یکی دیگر از کارکردهای هیئت، تقویت روحیه حماسی، جهادی و شهادتطلبی بوده و هست و در دوران هشت ساله دفاع مقدس و انقلاب اسلامی مهمترین عامل ایجاد انگیزه در جوانان و اقشار جامعه برای قیام علیه طاغوت و مبارزه با رژیم بعث صدام و در واقع مبارزه با دهها کشور غربی و شرقی حامی صدام حرکت در مسیر اهل بیت و اطاعت از ولی فقیه به عنوان نایب امام زمان(عج) بوده که محل ایجاد این انگیزه و عامل اصلی این انگیزهها سخنرانیهای حماسی علما و حضرت امام و روضههای اهل بیت(ع) بوده تا جایی که حضرت امام(ره) فرمودند: «محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است.» باید تأکید داشت که اساساً محل اصلی بسیج عمومی و سازماندهی مردم و ایجاد شبکه مردمی برای دفاع از انقلاب اسلامی و دفاع مقدس همین جلسات اهل بیت(ع) بوده است. یکی از کارکردهای ویژه هیئتهای مذهبی خدماترسانی به محرومان و فعالیتهای خدماتی است که البته در سالهای اخیر با تکیه بر آموزههای اهل بیت(ع) این کارکرد هیئتها در قالب گروههای جهادی به کمک سیلزدگان و زلزلهزدگان و ساخت مسکن برای محرومان و فعالیتهای متنوع جهادی در ایام کرونا و ایجاد فعالیتهای خیریه در کنار هیئت و کمکرسانی به خانوادههای محروم و ایتام و گاهی هم ایجاد صندوقهای قرضالحسنه و گرهگشایی از مشکلات مردم و تهیه جهیزیه و کمک به ازدواج ایتام و مستضعفان و گرفتارها ادامه پیدا کرده و روز به روز هم این بُعد مهم هیئت در حال تقویت است که خود این فعالیتها در خودسازی و قوی شدن روحیه دینی هیئتیها و بچهها تأثیرات فراوانی دارد. ایجاد وحدت و همدلی در میان اهل یک جامعه از دیگر کارکردهای مهم هیئتهای مذهبی است.
با توجه به هجمه گسترده دشمن در جنگ ترکیبی و تبلیغات سوء علیه نظام و شعائر دینی نقش این گروههای مذهبی در جهاد تبیین را چطور توضیح میدهید؟
باید اذعان داشت که در مسائل سیاسی هم هیئت و هیئتیها همیشه اثرگذار بودهاند و حضور سخنرانان و مداحان آگاه و با بصیرت در هیئتهای مذهبی نقش بسیار زیادی در ایجاد بصیرت، روشنگری و تبیین موضوعات گوناگون دارد و خیلی از شبهاتی که علیه ولایت و نظام، اعتقادات، دین و امام زمان(عج) یا علیه دین و مکتب شهادت و علیه مدافعان حرم مطرح میشود و خیلی از گرههای ذهنی مردم، در همین هیئتها و مجالس مذهبی حل میشود. هرگاه در فتنهها مانند سال 1388 یا فتنه 1396 یا همین اغتشاشات اخیر در واقع با توطئه دشمن بین مردم گسستی ایجاد شده، بلافاصله در یک مراسم مذهبی و با حضور هیئتیها و بلند شدن علمهای هیئتهای مذهبی زمینه وحدت و همدلی میان مردم ایجاد شده است. بهترین نمونه هم همین اجتماع عجیب و میلیونی عید غدیر امسال بود که دشمن کور کُن شد که در قالب میهمانی ده کیلومتری در تهران و در مراکز استانها و شهرستانها و جشنهای عظیم حتی در روستاها با حضور هزاران هیئت مذهبی و موکبهای مذهبی نقشههای دشمن را برای ایجاد گسست اجتماعی و تفرقه میان مردم نقش بر آب کرد و بار دیگر عید غدیر به برکت حضور مذهبیها و هیئتیها دلها را آماده ظهور کرد. ما در سالهای اخیر درگیر یک جنگ ترکیبی و همهجانبه در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و رسانهای با یک جلوه متنوع هستیم که اگر هیئتهای مذهبی قدر امکانات و اثرگذاری خود را بدانند، در همه این جبههها و عرصهها میتوانند اثرگذار باشند و توطئههای دشمن را مانند گذشته خنثی کنند. استفاده از سخنرانان خوشبیان، آگاه و انقلابی و با بصیرت و مداحان با دانش، اصیل و انقلابی میتواند از تمام رسانههای دنیای امروز روی مخاطبان اثرگذارتر باشد؛ چراکه ارتباط به صورت چهره به چهره است و تأثیرگذاری اش از ماهوارهها و فضاهای مجازی قطعاً بیشتر و البته ماندگارتر است. هیئتها و مجالس اهل بیت(ع) بهترین فضا برای جهاد تبیین و روشنگری برای آرمانهای اسلام و انقلاب اسلامی و پاسخ به شبهات دشمن و بیان دستاوردهای انقلاب اسلامی و بهترین مکان برای تربیت جوانان و یاری امام زمان و نایب ایشان هستند.