شاید باورتان نشود اگر بشنوید که امام حسین(ع) تا آخرین لحظه حیات یارانش، آنها را نصیحت فرموده و درباره تقوای الهی و دوری از دنیادوستی و دنیاطلبی سخنانی با ایشان داشته است. احتمالاً در مواجهه با این خبر می‌گوییم دیگر در این لحظات آخر که دقایقی مانده به شهادت و تکلیف همه مشخص است و حتی شب قبل یاران امام حسین(ع) جایگاه خود را در بهشت دیده‌اند، پس این سخنان چه معنا و مفهومی می‌تواند داشته باشد و چه کمکی به یاران امام(ع) می‌کند؟ مگر آنجا دیگر محبتی از دنیا می‌تواند در وجود کسی دیده شود و مگر اصلاً موقعیتی برای دنیادوستی و دوری از زر و زیور دنیا وجود دارد؟ و وقتی امام(ع) می‌فرماید برای قیامت خود توشه بردارید، چطور می‌توان در این ساعات به فکر توشه برداشتن بود؟ خلاصه اینکه می‌گوییم اگر بنا بود این یاران اشتباهی داشته باشند، اصلاً نمی‌توانستند در کنار امام حسین(ع) حاضر شوند و لیاقت این کار را پیدا نمی‌کردند و... .
دلایل این حرکت امام(ع) متفاوت است و به حقیقت آن نمی‌توانیم دست پیدا کنیم؛ اما آنچه در سیره اهل بیت(ع) بوده و ما آن را می‌شناسیم، اهمیت فوق‌العاده زیاد نصیحت، پند و اندرز است. تذکر به تصحیح اشتباهات و رفتن به سمت رفتار، گرفتار و افکار دینی و خدایی، موضوعی است که باید مداوم باشد و مکرر اتفاق بیفتد؛ زیرا شیطان مداوم در تعقیب ماست برای فریب‌مان و مکرر در حال وسوسه و زمزمه در ذهن ماست در ترغیب و تشویق‌مان به گناه. امام(ع) در صبح روز عاشورا پس از حمد و ثناى الهى خطاب به اصحابش فرمود: «اى بندگان خدا! تقواى الهى پيشه كنيد و از دنيا دورى نماييد، اگر دنيا براى كسى مى‌ماند و يا كسى در آن مى‌ماند، پيامبران به بقا شايسته‌تر بودند [چرا كه آنان] به جلب رضايت، سزاوارتر و به قضاى الهى خشنودتر بودند و حال آنكه خداوند دنيا را براى آزمايش و امتحان و اهل آن را براى فنا و زوال آفريده است. تازه‌هاى آن كهنه مى‌شود و نعمت‌هايش نابود مى‌گردد و شادمانى آن آميخته با غم است. [چرا كه] دنيا منزلى است ناپايدار و خانه‌اى است كه به ناچار بايد از آن رخت بر بست. پس توشه راه برداريد و بهترين ره توشه، تقواست، تقواى الهى پيشه كنيد تا رستگار شويد.»(تاريخ ابن عساكر، ج 14، ص 218)
دیگر دلیل این بیان امام(ع) این است که می‌خواهد با تمام پیروانش تا قیامت سخن بگوید و همه آنها را نسبت به خطرات راهی که باید آن را بپیمایند، آگاه فرماید. حضرت سیدالشهداء(ع) می‌داند که شیطان از منحرف کردن فکر و قلب انسان لحظه‌ای دست برنمی‌دارد و هر انسانی باید تا آخرین نفس خود در مبارزه با شیطان باشد و فریب نخورد. ضمن آنکه گاهی مؤمنان در عمل حال و شرایطی را نمی‌خواهند؛ اما در دل‌شان میل به آن دارند و گاهی آرزو می‌کنند که ای‌کاش در فلان جایگاه دنیایی و مادی بودم، زندگی راحت و متفاوت‌تری را تجربه می‌کردم و...، این حال برای هیچ یک از مؤمنان مناسب نیست. صائب‌تبریزی در بیان این حال می‌گوید: «توبه بر لب، سُبحه در کف، دل پُر از شوق گناه، معصیت را خنده می‌آید ز استغفار ما»؛ البته این فکر و ذکر دور از شأن یاران صدیق و با وفای حضرت اباعبدالله(ع) بود؛ اما وظیفه دینی و شرعی آن است که نسبت به هرگونه و هرنوع انحرافی حساس باشیم و فکر نکنیم که چون در کنار امام(ع) می‌جنگیم، دیگر شیطان نمی‌تواند ما را فریب دهد. اینکه خداوند در آیه 268 سوره بقره می‌فرماید: «الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ» فقط مخصوص عموم انسانها نیست، بلکه خواص باید مراقب باشند که دعوت شیطان را لبیک نگویند. سؤال دیگر آن است که آیا کسانی که تا لحظه آخر در کنار حضرت امام حسین(ع) هستند و بنا دارند تا آخرین قطره خون از ایشان دفاع کنند و سعی دارند حتی برای لحظه‌ای به تنها گذاشتن امام(ع) و دور شدن از ایشان هم فکر نکنند، دیگر نیازی به زاد و توشه بیشتر و انجام رفتارهایی که مقامات الهی آنان را بالا می‌برد، نداشتند؟ مطمئناً مؤمن واقعی سعی دارد در بندگی و محبت خدا و اهل بیت(ع) سهم بیشتری را به خود اختصاص دهد و ترجیح هر مؤمنی آن است که تا آخرین ثانیه عمر در مراتب معنوی و بهشتی رتبه و درجه بالاتری داشته باشد. مسلماً نه برای آنان که کنار امام حسین(ع) بودند و نه محبانی که پس از روز عاشورا تا قیامت می‌آیند و می‌روند، درنگ و معطلی جایز نیست. هنگامی‌‌که حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرمایند: «آه از كمى زاد و درازى راه و دورى سفر و عظمت قيامت!»(نهج‌البلاغه، ح77) متوجه عمق مطلب می‌شویم که چقدر جمع‌آوری زاد و توشه برای آخرت مهم است و چقدر ما نیازمند آن هستیم. در کل آنچه مردم آن زمان را به دو دسته تقسیم کرد، بی‌میلی به دنیا و میل به دنیا بود، آنان که در مقابل امام حسین(ع) صف کشیدند تا ایشان را به شهادت برسانند، محبت دنیا در دل‌شان بود و این محبت چشم‌شان را کور کرد و آنان که در کنار امام(ع) ایستادند، علاقه به زر و زیور دنیا نداشتند. سخنان گهربار حضرت سیدالشهداء(ع) به دل تاریک دشمنان و دنیا دوستی آنان نیز اشاره داشت که نتیجه‌اش را دیدیم.
