شکافها و چالشهای درونی رژیم صهیونیستی همچنان تداوم دارد و دولت افراطی «بنیامین نتانیاهو» موفق به مهار موج مخالفتهای حزبی و مردمی نشده است. در چنین وضعیتی، راهکاری که سران تلآویو برای فرافکنی و رهایی از بحران درصدد تمسک به آن هستند، موضوع عادیسازی روابط با عربستان سعودی است.
به تازگی برخی رسانههای آمریکایی مدعی شدهاند واشنگتن و ریاض بر سر چارچوبی به منظور عادیسازی مناسبات عربستان با رژیم صهیونیستی به توافق رسیدهاند و این پروژه حداکثر طی یک سال آینده تحقق خواهد یافت. همزمان «الی کوهن» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی نیز مدعی شد، توافق برای عادیسازی روابط با عربستان سعودی قابل تحقق و در این زمینه تنها، مسئله زمان مطرح است.
اما کاخ سفید چنین ادعایی را رد کرده و تأکید کرده است، دو طرف تنها بر سر کلیات این موضوع توافق کردهاند و جزئیات آن نیازمند مذاکرات طولانی است. از طرفی، عربستان نیز تاکنون ادعاهای مطرح شده درباره چارچوب و اقدامات مربوط به توافق احتمالی با رژیم صهیونیستی را تأیید نکرده است.
به نظر میرسد، سران رژیم صهیونیستی که همچنان گرفتار بحران داخلی هستند و از طرفی، در سایه تغییر معادلات منطقهای دچار انزوا شده و مسیر سازش را در خطر میبینند، تلاش دارند با کمک برخی رسانههای همسو در داخل آمریکا با خبرسازی مداوم، چنین وانمود کنند که روند عادیسازی استمرار دارد.
صهیونیستها برای ترغیب دولت «جو بایدن» نسبت به تسریع در این روند چنین القا میکنند که این اتفاق یک فرصت طلایی در آستانه ورود آمریکا به رقابتهای انتخاباتی بوده و موفقیت در این پروژه، موقعیت بایدن و حزب متبوعش را در انتخابات تحکیم خواهد کرد.
همچنین شایعاتی مبنی بر ارائه امتیازاتی به فلسطیینیان (با محوریت دولت خودگردان فلسطین) و نیز کمک آمریکا به عربستان برای هستهای شدن این کشور و نیز حمایت امنیتی آمریکا از عربستان سعودی مطابق تعهد ماده 5 به سبک ناتو مطرح شده که برای ریاض حکم مشوق برای گام نهادن در امضای صلح با رژیم صهیونیستی را دارد؛ شایعاتی که البته با واقعیت فاصله بسیاری دارد.
دولت بنیامین نتانیاهو زمانی که در دی ماه سال گذشته بر اریکه قدرت نشست، اعلام کرد یکی از برنامهها و اولویتهایش امضای پیمان سازش با عربستان سعودی است. وی در این مسیر سعی کرد با توجه به تمایل محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی به طرحهای اقتصادی توسعهمحور، وعده کمکهایی را به عربستان بدهد؛ از جمله اجرای پروژه خط آهن جدید با هزینه 27 میلیارد دلاری که قرار است فلسطین اشغالی را به کشورهای حوزه خلیجفارس پیوند دهد.
در مقابل، مقامات سعودی هر چند تمایل خود را نسبت به عادیسازی مناسبات با تلآویو پنهان نمیکنند؛ اما موضع رسمی ریاض تا کنون مبتنی بر مفاد «طرح صلح عربی» در سال 2002 است که شروطی از جمله تشکیل «دولت مستقل فلسطین» را برای هرگونه توافق صلح با رژیم صهیونیستی مطرح کرده است.
اما شرایط موجود در اراضی اشغالی به ویژه سیاست سرکوب و توسعهطلبی دولت افراطی نتانیاهو در کرانه باختری و مخالفت آشکار او با تشکیل دولت مستقل فلسطین، بر وخامت اوضاع افزوده و به طور طبیعی عربستان را در روند سازش دچار تردید میکند. در این راستا از بنسلمان، ولیعهد سعودی نقل شده که وی برای توافق با دولت تندروی کنونی رژیم صهیونیستی شتاب ندارد و نمیخواهد مانند امارات بر اساس توافق ابراهیم در سال ۲۰۲۰ روابط کاملی با اسرائیل برقرار کند.
از سوی دیگر، توافق آشتی ایران و عربستان نیز که در اسفندماه سال گذشته امضا شد، هر چند به طور کلی مانع نزدیکی ریاض به تلآویو نخواهد شد؛ اما دست کم و به طور طبیعی زمان آن را دچار تأخیر خواهد کرد؛ به ویژه آنکه معادلات منطقه در مجموع به نفع مقاومت و کانون آن جمهوری اسلامی ایران رقم خورده و پروژه «ایرانهراسی» از سوی اسرائیل با شکست مواجه شده است.
از دیگر سو، در درون ساختار قدرت در رژیم صهیونیستی نسبت به صلح با عربستان سعودی اتفاق نظر وجود ندارد و اظهارات متناقضی از مقامات تلآویو به گوش میرسد. در حالی که وزیر خارجه این رژیم تلآویو را نزدیکتر از هر زمانی به دستیابی به توافق با عربستان میداند، وزیر امنیت این رژیم نسبت به این موضوع خوشبین نبوده و تأکید کرده که مسیر عادیسازی روابط با ریاض همچنان طولانی است. راستگرایان صهیونیستی همچنین از هستهای شدن عربستان با کمک آمریکا نگران هستند و این امر میتواند مانعی بر سر راه هر گونه توافق بین دو طرف باشد.
در هر حال به نظر میرسد پروژه عادیسازی روابط رژیم صهیونیستی و عربستان تنها تیری است که در چله اسرائیل و حامی راهبردی آن ایالات متحده آمریکا باقی مانده و سعی دارند از این حربه برای نجات رژیم صهیونیستی از چالشهای داخلی و خروج از انزوای منطقهای بهرهبرداری کنند.
ولی شرایط و معادلات کنونی منطقه به گونهای رقم خورده که دورنمای سازش بین ریاض و تلآویو حداقل در کوتاهمدت در هالهای از ابهام قرار داشته و در نتیجه تا اطلاع ثانوی رؤیای صهیونیستها را به سراب تبدیل کرده است.