این روزها شاهد تغییرات آبوهوایی بسیاری در سراسر زمین هستیم؛ از طوفانهای ویرانگر تا سونامیهای مخرب و سیلابهای وحشتناک و گرمای شدید تغییراتی هستند که دانشمندان آن را نتیجه افزایش گرمایش زمین دانسته و عنوان میکنند در طول ۵۰ سال گذشته میانگین درجه حرارت زمین افزایش چشمگیر و سریعی داشته است، درجهای که گاه تا ۲ درجه در برخی مناطق گزارش شده است. چنانچه عنوان میشود طی ۱۵۰ سال گذشته گرمترین سالها از سال ۲۰۰۰ تا امروز بوده است.
سرعت گرمایش جهانی
پژوهشهای دانشمندان و مستنداتی که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد نیز اثبات میکند گرمایش جهانی سرعت گرفته است و اگر جلوی گرمای جهانی گرفته نشود، درجه حرارت کره زمین تا قرن آینده به میزان ۱۲ درجه سانتیگراد افزایش پیدا میکند.
اما گرمایش زمین از چه زمانی جای خود را در تغییرات اقلیمی جهان باز کرد؟ محققان میگویند با انقلاب صنعتی و استفاده افسارگسیخته از سوختهای فسیلی در صنایع کم کم گازهای گلخانهای و کربن آزاد در طبیعت بیش از حدی شد که به طور طبیعی در طبیعت و از طریق گیاهان جذب میشد.
زمانی که دیاکسید کربن و سایر آلودگیها در کنار گازهای گلخانهای در اتمسفر زمین جمع میشود، پرتوهای خورشید را جذب و به زمین منتقل میکند. در حالت معمولی این پرتوها به داخل فضا راه پیدا میکنند، اما وقتی اتمسفر زمین آلوده باشد، این آلودگیها که برای چند قرن در جو زمین باقی میمانند، گرما را در خود نگه میدارند و گرمایش جهانی را به دنبال دارند. به لحاظ علمی به چنین فرآیندی «گرمایش جهانی» میگوییم.
دی اکسیدکربن عامل گرمایش
سوزاندن سوختهای فسیلی بیشترین منبع برای ایجاد الکتریسیته در دنیاست، این فرآیند میلیاردها تن گاز دیاکسیدکربن در جو آزاد میکند. آلودگی ناشی از سوزاندن سوختهای فسیلی نیز یکی از اصلیترین منابع تجمع آلودگیها در اتسمفر زمین است. از سوی دیگر، کارخانههایی که نیروی خود را از سوخت زغالسنگ به دست میآورند، یکی دیگر از منابع بزرگ آلودگی به شمار میآیند. صنعت حملونقل نیز یکی دیگر از منابع اصلی آلودهکننده اتمسفر زمین است، این صنعت نیز میلیاردها تن گاز دیاکسیدکربن در هوا متصاعد میکند.
خشکسالی و طوفان
دانشمندان معتقدند، افزایش دمای کره زمین موج گرمای بیشتری را به دنبال دارد و خشکسالیهای بیشتر، بارش شدید و طوفانهای هاریکان قدرتمند را میتوان از نشانههای گرمایش جهانی دانست. برای نمونه، در سال ۲۰۱۵، دانشمندان متوجه شدند خشکسالی کالیفرنیا که در ۱۲۰۰ سال گذشته بیسابقه بوده، به دلیل افزایش ۵ درصدی گرمایش جهانی صورت گرفته است. درجه حرارت اقیانوسها هم در حال افزایش است.
آب شدن کوههای یخی، آب شدن زودهنگام برفها، خشکسالیهای شدید و افزایش احتمال آتشسوزی در جنگلها، بالا آمدن سطح آب که سیلهای ساحلی را به دنبال دارد، بارانهای شدید، موج گرما و افزایش سیل جنگلها، مزارع و شهرها را تهدید میکند. این موارد صدمههای جبرانناپذیری به صنایع کشاورزی و شیلات وارد میکند و گونههای جانوری را نیز در معرض خطر انقراض قرار میدهد. در کنار این موارد آلرژی، آسم و بیماریهای عفونی نیز رواج بیشتری پیدا خواهد کرد.
مرگبارترین پدیده جوی
گرما یکی از مرگبارترین پدیدههای جوی است. با افزایش دمای اقیانوسها، طوفانها قویتر و مرطوبتر میشوند که میتواند باعث مرگهای مستقیم و غیرمستقیم شود. شرایط خشک منجر به آتشسوزیهای جنگلی بیشتر میشود که خطرهای بسیاری برای سلامتی به همراه دارد. بروز بیشتر سیل میتواند منجر به گسترش بیماریهای ناشی از آب، جراحات و خطرهای شیمیایی شود. با گسترش دامنه جغرافیایی پشهها و کنهها، آنها میتوانند بیماریها را به مکانهای جدید منتقل کنند.
خطر سلامتی
سیاره ما در حال حاضر ۱/۱ درجه سانتیگراد گرمتر از قرن نوزدهم است. گرمایش جهانی میتواند سلامت را تحتتأثیر قرار دهد. یافتههای علمی نشان میدهد، تغییرات اقلیمی انتقال ویروسها را تسریع خواهد کرد. ممکن است در دهه آینده با هزاران بیماری جدید روبهرو شویم که همه آنها به علت تغییرات آب و هوایی است.
در صورتی که دمای کره زمین تا ۲ درجه سانتیگراد افزایش یابد، تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی موجب حرکت دستهجمعی حیوانات وحشی میشود؛ زیرا آنها به دنبال سازگاری با محیطهای در حال تغییر هستند. بسیاری از حیوانات، انگلها و پاتوژنهای خود را به مناطق جدید برمیگردانند و بهطور بالقوه باعث ایجاد واکنش زنجیرهای ویروسی و بیماری میشوند.