اینکه ماجرای اربعین و پیادهروی آن با مسئله شهدای مدافع حرم، لازم و ملزوم یکدیگرند، بر کسی پوشیده نیست؛ لذا بیانصافی است اگر در این راه قدم بگذاریم و یادی از شهدایی که بیمنت جانشان را هدیه کردند، نکنیم. شهدایی که باعث شدند تا ما امروز بیترس و با آرامش خاطر در مسیر کاروان عشق پا بگذاریم و توشهای برای آخرتمان و شفای دلهای بیمارمان کسب کنیم. نکتهای که رهبر معظم انقلاب درباره آن فرمودند: «اگر مدافعان حرم نبودند پیادهروی اربعین هم نبود.»
از اینرو خوب است کسانی که دوست دارند در این راه کتابی به دست بگیرند و مطالعهای درباره شهدای مدافع حرم داشته باشند، به کتاب «عمود آخر» رجوع کنند؛ کتابی که خاطرات ۴۰ شهید مدافع حرم از پیادهروی اربعین است و با تلاش گروه نویسندگان پایگاه تخصصی «حریم حرم» و طی گفتوگو با خانواده و همسفران شهدا گردآوری شده و شامل مجموعه روایتهایی از سفر زیارتی اربعین و خاطرات مربوط به پیادهروی مسیر نجف تا کربلای جمعی از شهدای مدافع حرم است.
نکتهای که در این کتاب نوربالا میزند، این است که از آنجایی که سالهای ابتدایی اوجگیری سفر زیارتی اربعین به نوعی با جنگ علیه تروریسم در عراق و سوریه همزمان بوده و بسیاری از رزمندگان مقاومت از جمله شهدای مدافع حرم، درگیر مبارزه با تروریستهای تکفیری در کشورهای عراق و سوریه بودهاند، خاطرات اربعین شهدای مدافع حرم، به خوبی تأثیرات متقابل دفاع از حرم در برابر تروریستها و حضور در پیادهروی اربعین را به تصویر میکشد.
باید توجه کنیم که در سالهای اخیر آموزشهای گوناگونی به زوار اربعین داده میشود که بیشتر به رفاه ایشان کمک میکند، اما مهمتر از این، افزایش معرفت نسبت به این حرکت دستهجمعی و رعایت نکاتی است که موجب کمال انسان و تقرب به درگاه الهی میشود. یکی از منابع مهم برای پیدا کردن عشق همراه با بصیرت برای حضور در مسیر پیادهروی، الگوگیری از سیر و سلوک شهداست. به این مهم به خوبی در کتاب توجه شده است؛ به گونهای که تلاش شده افزون بر روایت خاطرات، بخشی از وجوه شخصیتی و سلوک فردی و اجتماعی شهدای دفاع از حرم نیز مورد توجه قرار گیرد.
در بخشی از متن این کتاب میخوانیم: شهید حسین امیدواری معتقد بود کربلا رفتن خیلی مهم و اثرگذار است. خصوصاً روی پیادهروی اربعین تأکید میکرد. میگفت: «پیادهروی که میری انگار هم قدم اهل بیت امام حسین(ع) شدی. هر قدم که برمیداری به یاد خانم حضرت زینب(س)، حضرت رقیه(س)، حضرت امکلثوم(س)، حضرت سکینه(س) و... هستی.»