حرمت معاونت ظالم

مروری بر احوالات شخصی  و اجتماعی  سیدعبدالحسین لاری نشان می‌دهد، وی گذشته از فقاهتی که داشت، ذاتاً یک عنصر سیاسی و اجتماعی بوده است. از آغاز ورود سیدلاری به خطه جنوب کشور، به ویژه لارستان جهت‌گیری اجتماعی و سیاسی وی به نفع مردم در جهت تضعیف قطب‌های قدرت کاملاً مشهود است. ستیز با سلطه خارجی در کنار بی‌اعتنایی به تفرعن و استبداد داخلی از ویژگی‌هاای شخصیتی او بود. «مهدی بامداد» رجال‌شناس معاصر که کمتر تحت تأثیر شخصیت‌ها قرار می‌گیرد، درباره سیدلاری می‌نویسد: «از کارهای خوب او این بود که مبلغان مسیحی که بیشترشان انگلیسی بودند و با کتب تبلیغی به فارس آمده بودند، کتب آنها را توقیف کرد و آنان را به کلی از فارس راند.»1
او در جنگ جهانی اول با بسیج مردم مسلمان منطقه و هم رأی کردن اسماعیل‌خان صولت‌الدوله‌ـ سردار عشایر قشقایی‌ـ با خود به جنگ و مبارزه جدی با انگلیسی‌ها برخاست و در تاریخ ایران برای نخستین بار به منظور حمایت از حقوق مردم و مبارزه با استبداد، تمبری با نقش «پست ملت اسلام» در منطقه لارستان و فارس چاپ و منتشر کرد.
او به دلیل مبارزه با مستبدان داخلی و دولت استعماری انگلستان خانه و کاشانه خود را از دست داد و آواره شهرها و روستاها شد؛ اما در نهایت و تا آخر عمرش مقیم جهرم شد. خانه او در لار دو بار غارت شد؛ یک بار به دست مستبدان و بار دیگر به دست انگلیسی‌ها. او شش سال آخر عمرش را در میان مردم جهرم گذرانید و در همین شهر بود که آزرده خاطر از حوادث ناگوار روزگار و نگران از انحراف انقلاب مشروطیت ایران و گسترش روزافزون نفوذ خارجی و احیای استبداد قدیم تحت لوای جدید مشروطه در ۷۸ سالگی چشم از جهان فرو بست.
سیدلاری رفتار سیاسی خود را در راه مبارزه با ظلم و استبداد داخلی و استعمار خارجی و تلاش برای روشنگری افکار عمومی از اعتقادات دینی و اصول و مبانی تفکر سیاسی ـ که از راه اجتهاد خود بدان رسیده بودـ الهام می‌گرفت و لذا اندیشه سیاسی او و رساله‌هایی که در این مقوله نوشته، درخور توجه و تأملی بس دقیق است. در این میان، کتاب «آیات الظالمین» سید را که به سال ۱۳۱۴ قمری در شیراز با همت «آقا محمدجواد صاحب خلف حاجی محمدباقر طالب‌ثراه» در ۷۸ صفحه به صورت سنگی به چاپ رسیده است، می‌توان نخستین رساله سیاسی او به شمار آورد. وی در این کتاب با عنوان «حرمت مطلقه معاونت ظالم» حکومت‌های استبدادی و جائر را تحریم کرده و هرگونه همکاری مؤمنان با دستگاه آنان را در تمام زمینه‌ها نامشروع معرفی کرده است.2
سیدعبدالحسین لاری، کتاب مفصلی نیز به عنوان حاشیه و تعلیقه‌ای بر مکاسب شیخ انصاری دارد که آکنده از مباحث فقه سیاسی استدلالی است. بخشی از آن، به مسئله جواز و عدم جواز همکاری با ظالم و حکومت‌های استبدادی و جائر اختصاص، با شیوه‌ایی کاملاً فقهی و اصولی نظریه «حرمت معاونت ظالم به طور مطلق» را ثابت کرده است. این بخش از کتاب او شایستگی آن را دارد که به صورت رساله مستقلی مورد توجه و دقت صاحب‌نظران فقه سیاسی قرار بگیرد.
 منابع در دفتر نشریه موجود است.