شرایط نامزدهای خبرگان

برای ورود به مجلس خبرگان رهبری، مانند هر سمت دیگری در ساختارهای سیاسی باید صلاحیت‌هایی داشت. این صلاحیت‌ها در نظام‌های سیاسی دنیا با تفاوت در باورهای عمومی و ارزش‌های حاکم بر جامعه متفاوت است؛ اما آنچه در این میان اهمیت دارد، آن است که در تفکر دینی هر کس به اندازه ذره‌ای قدرت داشته باشد، باید متناسب با آن دارای صلاحیت باشد، وگرنه حق اعمال آن قدرت را نخواهد داشت.  ضمن آنکه صلاحیت‌ها معطوف به مأموریت‌ها در هر مسندی تعریف می‌شود. به واقع، ابتدا باید مشخص کرد که چه مأموریتی قرار است انجام شود تا معلوم شود که مأموران باید چه ویژگی‌ها و صلاحیت‌هایی داشته باشند. شرایط لازم برای نامزدی در انتخابات خبرگان چیست؟
قانون اساسی به صراحت، شرایط نمایندگان مجلس خبرگان را بیان نکرده و تعیین آن را مطابق اصل یک‏صدوهشتم، برای نخستین دوره، به فقهای اولین شورای نگهبان و پس از آن، به خود مجلس خبرگان واگذار کرده است؛ اما با دقت در اصول مربوط، می‏توان کلیاتی را درباره شرایط اعضای مجلس خبرگان به دست آورد. به ضرورت تناسبِ حکم و موضوع، اعضای خبرگان اولاً، باید دارای درجه‏ای از فقاهت و آگاه به مسائل سیاسی و اجتماعی روز باشند که قدرت تشخیص «اعلم به احکام و موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی و اجتماعی یا شخص واجد مقبولیت عامه» را داشته باشند. 
ثانیاً، دارای مرتبه‏ای از تقوا باشند که در اظهارنظر خویش، فقط مصالح اسلام و مسلمانان را در نظر گیرند و نه منافع فردی و گروهی را. از سوی دیگر، در صورتی که اهل خبره به آنچه می‏گوید، اعتقاد نداشته باشد یا دارای سوابق سوء سیاسی و اجتماعی باشد، بدون تردید نمی‏توان به تشخیص او اعتماد کرد. 
در قانون انتخابات مجلس خبرگان، شرایطی به شرح زیر آمده است که خبرگان منتخب مردم، باید شرایط زیر را داشته باشند:
الف‌ـ اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی؛ ب‌ـ اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعضی مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی‏فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد؛ ج‌ـ دارای بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز؛  د‌ـ معتقد به نظام جمهوری اسلامی ایران؛ ه‌ـ نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی.
در کنار تصریح به ضرورت برخورداری نمایندگان خبرگان از شرایط فوق، این قانون بر نفی ضرورت بعضی از شرایط، تصریح کرده است: «ضرورت ندارد که نمایندگان، ساکن و یا متولد حوزه انتخابیه خود باشند.»