مصر در آستانه انفجار؟!

بسیاری از ناظران و تحلیلگران مسائل خاورمیانه و آفریقا، در مورد یک نکته اتفاق نظر دارند و آن این است که مصر به عنوان کشوری مهم در شمال آفریقا، با سیلی از بحران ها دست و پنجه نرم می کند. بحران‌هایی که هر چه به جلو حرکت می کنیم، ابعاد تازه و جدی تری را نیز پیدا می کنند و عملا در حالِ هدایت این کشور به سراشیبی سقوط هستند. 

این بحران ها هم در زمینه مسائل داخلی و هم منطقه ای، معنا و مفهوم پیدا می کنند. بحران هایی که می توانند سطح تاب‌آوری نظام حکمرانی مصر را به نحو قابل توجهی تضعیف کرده و کاهش دهند و حامل سناریوهای نگران‌کننده‌ای برای این کشور باشند. 

اقتصاد مصر در سال های گذشته وضعیت وخیمی پیدا کرده است. بر اساس آمارهای رسمی، اقتصاد مصر بیش از 400 میلیارد دلار بدهی خارجی و داخلی به بار آورده و شاخص های اقتصادی مصر نیز وضعیت مساعدی ندارند. به عنوان مثال، ظرف سال گذشته ارزش پول ملی مصر تا بیش از 50 درصد کاهش یافته و وضعیت حاد اقتصاد مصر سبب شده تا شماری از دولت های منطقه نظیر امارات و عربستان، به دنبال خرید املاک و دارایی های دولتی این کشور برآیند. 

به عنوان مثال، به تازگی خبری منتشر شد که حاکی از اراده دولت امارات جهت خرید و سرمایه گذاری در سواحل این کشور در مجاورت دریای سرخ به ارزش 22 میلیارد دلار بود. بحران اقتصادی مصر در شرایطی همچنان جریان دارد و  تشدید می شود که دولت مصر نیز هیچ اقدام موثری را برای اصلاح ساختار اقتصادی این کشور انجام نمی دهد و شاهد تسلط نظامیان مصری بر بیش از 60 درصد از اقتصاد این کشور هستیم. معادله ای که سناریوهای تاریکی را در آینده برای اقتصاد مصر به ویژه از حیث مواجه شدن با اعتراضات اجتماعی نوید می دهد. 

 مصر در محیط پیرامونی خود نیز به واسطه اوج گیری تنش و بحران ها با وضعیت وخیمی رو به رو است. از یک سو شاهد اوج گیری جنگ غزه در مجاورت مرزهای مشترک این کشور با نوار غزه هستیم. از سوی دیگر لیبی نیز در سال های اخیر وضعیت بی ثبات و آشفته ای داشته و از تنش های امنیتی جدی رنج می برد. 

در عین حال، سودان هم در ماه های اخیر درگیر جنگ داخلی شده و حتی در ابتدای جنگ مذکور شماری از خلبانان مصری در خاک سودان به اسارت درآمدند. جدای از همه این ها، مصر تنش های جدی را نیز با اتیوپی تجربه می کند. مسائلی که همه و همه سطح بحران های ژئوپلیتیک و امنیتی را علیه مصر افزایش داده اند و این مساله اثرگذاری اقتصادی منفی را نیز بر مصر داشته است. مثلا جنگ غزه و تشدید تنش ها در دریا سرخ، درآمد ترانزیتی مصر در کانال سوئز را تا 50 درصد کاهش داده است. اوج گیری بحران های اقتصادی و سیاسی علیه مصر، در سایه انفعال دولت این کشور، به هیچ  عنوان آینده روشنی را برای این کشور نوید نمی دهند.