عارف: دولت چهاردهم باید از دهه ۹۰ درس بگیرد

محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور در بازدید اخیر خود از روزنامه ایران طی گفت‌وگوی کوتاهی با خبرنگاران این رسانه از دستاوردهای رویکرد وفاق ملی سخن گفت و تاکید کرد: نجات کشور از مسیر گفت‌وگو امکان‌پذیر است.

 سوال: آقای دکتر! در دولت آقای پزشکیان، می‌بینیم که لحن اصلاح‌طلبان با دوره آقای خاتمی متفاوت است. یک برداشت این است که این تغییر لحن و تغییر  رفتار، نتیجه جلسات شما با اصلاح‌طلبان است، یعنی به‌جای تیز کردن لحن مباحث سیاسی، نوعی  همگرایی در سطح کلان را دستورکار خود تعریف کرده‌اند. این تغییر را در اصول‌گرایان هم می‌بینیم؛ اظهارات امثال آقای باهنر، ضرغامی و پورمحمدی مؤید این است. وقتی این دو بخش را کنار هم قرار می‌دهیم، انگار احزاب و جریان‌های سیاسی ریشه‌دار کشور، دچار نوعی تغییر  رویکرد نسبت به مسائل کلان کشور شده‌اند، یا اینکه نسبت به مسائل ایران و آینده کشور به نوعی احساس خطر می‌کنند. شما این تغییر  را می‌بینید؟

عارف: اگر انسان نپذیرد که اهل تغییر است، دیگر انسان نیست. مزیت انسان همین است. این کار انسان، بدون اینکه تلقی فرصت‌طلبی شود، سازگاری با موقعیت است. اصلاح‌طلبان از این ویژگی برخوردار بودند. در گذشته هم این‌گونه بوده است. در دولت آقای روحانی، اصلاح‌طلبان خیلی خوب راه آمدند. البته جواب هم نگرفتند. یعنی در 8 سال دولت تدبیر و امید، اصلاح‌طلبان سنگ‌تمام گذاشتند. در مجلس دهم، ما تمام حیثیت‌مان را برای دولت تدبیر و امید گذاشتیم، اما هیچ اتفاقی نیفتاد.

سوال:  انتخابات 92 که شما از رقابت‌ها کنار کشیدید.

عارف: نمی‌خواهیم موضوع را شخصی کنیم، اما شما در مجلس دهم دیدید که هیچ اتفاق خلاف منافع ملی نیفتاد. راهبرد ما (در مجلس و بیرون از آن) این بود که وقتی با رقبای خودمان در درون نظام اختلاف‌نظر داریم، با آنان سازش و گفت‌و‌گو کنیم. با این افرادی هم که نام بردید، از مجلس دهم جلسه داشته‌ایم؛ جلساتی تحت عنوان گفت‌و‌گوی ملی که در مجلس شکل گرفت. ما این راهبرد را اعلام کردیم. بعد هم در مجلس جلسه گذاشتیم. دوره فعالیت مجلس دهم که خاتمه یافت، بعد از آن هم این جلسات تا امروز ادامه پیدا کرد.

بنای ما بر این بوده که در گام اول بر سر مشترکات حرف بزنیم که طی آن به نتایجی برسیم. طبیعتاً زمانی می‌رسد که اختلافات اساسی پیش می‌آید. بنابراین برخی اوقات باید درباره این مسائل حرف بزنیم و ببینیم باید با این مسائل چه کنیم؟ به هر حال، ما از این روند راضی هستیم. جلسات منظمی هم داریم که آن را رسانه‌ای نمی‌کنیم. هر از گاهی خبرهایی در مورد آن منتشر می‌شود، مثلاً اینکه گفته می‌شود جلساتی گذاشته‌اند که اشکالی هم ندارد. مسأله این است که ما می‌خواهیم مؤثر باشیم. خوشبختانه در این مسیر دستاوردهایی هم داشته‌ایم. دولت آقای پزشکیان هم نماد این نگاه است.

یعنی وفاقی که امروز مطرح می‌شود، در ذات گفت‌و‌گوی مدنظر ایشان بود. ایشان در انتخابات هیچ وقت نگفته بود که من گفت‌و‌گو یا وفاق ملی را دنبال خواهم کرد، اما منش، روش و تجربه‌ای که ایشان پیدا کرده بود، همین را نشان می‌داد که ایشان به دنبال گفت‌و‌گو و وفاق خواهد بود. به نظرم در این دولت، بستر مناسبی برای خدمت و کار، هم برای اصلاح‌طلبان و هم اصول‌گرایانی که با اصلاح‌طلبان اختلاف نظر دارند، به وجود آمده است.

این یعنی اگر ما افراطیون را کنار بزنیم، با قشر میانه می‌توانیم باهم کار کنیم. کار هم می‌کردیم. امروز هم خوشحالیم که بهتر از گذشته این دو بخش از جریان اصیل سیاسی، در کنار هم هستند. دولت آقای پزشکیان مجموعه‌ای از نیروهای نخبه است. گرایش، مهم‌ترین شاخص انتخاب مدیران نبوده است. شایستگی، توانایی و کاربلدی مدیران، معیاری بود که در انتخاب وزیران و به تبع آن سایر مدیران مدنظر بوده است.

سوال: این رویکرد، یعنی اعم از جلسات شما یا رویکرد دولت در انتخابات مدیران، تأکید بر وفاق یا گفت‌و‌گو، دستاورد هم داشته است. در رفع فیلتر آقای ضرغامی حمایت کرد، در FATF به نظر می‌رسد آقای باهنر پشت دولت است. به نظر می‌رسد وفاق دارد در تصمیم‌گیری‌های اجرایی هم به دولت کمک می‌کند.

عارف: بله. بحث گفت‌و‌گوی ملی نگاهی است که حداقل از ابتدای دهه 90، به عنوان ضروری‌ترین نگاه برای حاکمیت، برای ما مطرح بود. ما هیچ راهی جز گفت‌و‌گو برای نجات کشور و پیشبرد برنامه‌های توسعه‌ای نمی‌دیدیم. اما متأسفانه در دهه 90، با نوسانات و حرکات زیگزاگی روبه‌رو شدیم. در طول دهه 90 می‌توانستیم بهتر از این جلو برویم، اما در خیلی بخش‌ها عقب‌نشینی و عقبگرد داشتیم. امیدوار هستیم دولت وفاق در این فضای جدید از دهه 90 درس بگیرد و به طور منطقی‌تری جلو برود و دستاوردهای خوبی داشته باشد.