بازگشت ترامپ به فرمول بایدن در اوکراین

پایگاه بصیرت / سعید سبحانی

طی روزهای اخیر تهدیدات صریح و قابل تأملی علیه روسیه از سوی کاخ سفید مخابره می شود. به نظر می رسد پس از برگزاری نشست اخیر لاهه که در آن اعضای پیمان آتلانتیک شمالی با اختصاص 5 درصد از تولید ناخالص داخلی خود به هزینه های دفاع جمعی موافقت کردند، رئیس جمهور آمریکا مواضع سخت تری را علیه مسکو اتخاذ می کند. ترامپ در جریان رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر 2024 میلادی تاکید کرده بود که در صورت حضور در رأس معادلات سیاسی و اجرایی واشنگتن در عرض 24 ساعت به جنگ اوکراین خاتمه می دهد. او حتی تاکید کرده بود که از روابط دوستانه خود با پوتین در این راستا نهایت استفاده را خواهد برد. فراتر از آن ترامپ تاکید کرده بود که به رویکرد غیرسازنده دولت بایدن در مداخله گرایی در جنگ اوکراین و اختصاص پول مالیات دهندگان آمریکایی به جنگ میان روسیه و ناتو پایان خواهد داد. اما اکنون ترامپ رسماً از شکل گیری آتش بس میان مسکو -کی یف ابراز ناامیدی می کند.

دستور تازه ترامپ علیه روسیه

ماجرا به این نقطه ختم نمی شود! تنها چند روز پس از دستور توقف ارسال تسلیحات حیاتی به اوکراین، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، اعلام کرد که ایالات متحده «مجبور است» تسلیحات بیشتری به این کشور ارسال کند. این اظهارات ترامپ تغییری ناگهانی در موضع‌گیری او به حساب می‌آید، چرا که پنتاگون هفته گذشته اعلام کرد که به دلیل نگرانی از کاهش ذخایر تسلیحاتی آمریکا، برخی از موشک‌های پدافند هوایی، مهمات هدایت‌شونده و دیگر تسلیحات را به اوکراین تحویل نخواهد داد. مواضع اخیر ترامپ می تواند بازتابی از ناامیدی وی نسبت به وقوع آتش بس در جنگ اوکراین و از سوی دیگر، پاسخی فوری نسبت به همراهی اعضای ناتو با مطالبات اقتصادی - امنیتی واشنگتن باشد. قدرمتیقن ماجرا این است که کاخ سفید به همان فرمول دموکراتها و الگوی راهبردی - رفتاری آنها در قبال جنگ اوکراین استناد نموده و همین مسئله نمادی از ناتوانی وی در حل یکی از اصلی ترین معضلات خودساخته واشنگتن محسوب می شود. برخی منابع آمریکایی نیز می گویند خروج ایلان ماسک به عنوان رابط اصلی کاخ سفید و کاخ کرملین از دولت ترامپ نقش به سزایی در تصاعد تنشها و تهدیدات واشنگتن علیه مسکو ایفا نموده است. با این حال چنین فرضیه ای نمی تواند چندان درست باشد! حتی قبل از بروز اختلافات اخیر ایلان ماسک و ترامپ نیز شاهد ناتوانی مطلق دولت ترامپ در حل و فصل موانع و گره های کور ایجاد شده در مسیر ایجاد آتش بس در جنگ اوکراین بودیم. کاخ کرملین تاکید دارد که باید تضمینهای راهبردی گسترده ای را در راستای پایان دادن به جنگ اوکراین از ناتو دریافت کند. حال آنکه ترامپ سعی دارد معادله جنگ اوکراین را محصور به دو کشور روسیه و اوکراین ( و نه روسیه و ناتو) نمایند. تضمینهای ملی ارائه شده از سوی کی یف قطعاً نمی تواند دغدغه های راهبردی پوتین و همراهانش در قبال امنیت پیرامونی روسیه را تضمین کند. در این خصوص لازم است ناتو نسبت به توقف رسمی سیاست "گسترش به شرق" تضمینهایی بلندمدت و عینی به روسها ارائه نماید. موضوعی که حداقل اعضای اروپایی پیمان آتلانتیک شمالی نسبت به آن گارد بسته ای دارند.

اروپاییان در بلاتکلیفی

توقف در ارسال تسلیحات از سوی آمریکا همزمان با تشدید حملات هوایی روسیه به اوکراین رخ داد. تصمیم هفته پیش کاخ سفید مبنی بر توقف ارسال تسلیحات به اوکراین موجب غافلگیری مقامات اوکراینی شد. اما پس از تماس تلفنی اخیر ترامپ - پوتین ( که رئیس جمهور آمریکا آن را مایوس کننده توصیف کرد) پنتاگون اعلام کرد که روند ارسال تسلیحات به اوکراین از سرگرفته می‌شود .

با این حال، شان پارنل، سخنگوی پنتاگون، تصریح کرد که تصمیم‌گیری درباره انتقال تسلیحات به سایر نقاط جهان همچنان بر پایه منافع حیاتی آمریکا گرفته خواهد شد. همین تبصره منجر به بروز نگرانی هایی در میان مقامات اوکراینی و اروپایی شده است. کاهش ذخایر راهبردی و نظامی آمریکا به دلیل حمایت دوساله این کشور از نسل کشی غزه و منازعات منطقه غرب آسیا سبب شده تا برخی مقامات ارشد پنتاگون نسبت به ریسک پذیری بیشتر واشنگتن در قبال جنگ اوکراین هشدار دهند. از این رو هنوز نمی توان فرمان ترامپ در خصوص ارسال تجهیزات نظامی به اوکراین را مصداق تأمین رضایت عینی زلنسکی و همراهانش در کی یف تلقی کرد.

شکستی سیاسی برای ترامپ

همان گونه که ذکر شد، ترامپ در صدد بود وقوع آتش بس فوری در جنگ اوکراین را به نماد عملگرایی و قدرت خود در حوزه سیاست خارجی آمریکا تبدیل کند، اما در این خصوص شدیدا ناکام مانده است. او علیرغم اینکه در طول کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که به این جنگ در روز اول ریاست جمهوری خود خاتمه خواهد داد، تا کنون در پیدا کردن راه حلی برای پایان دادن به آن ناتوان بوده و وعده های مکرر وی در خصوص پیشرفت در مذاکرات آتش بس نیز یکی پس از دیگری به چالش کشیده شده است. در این میان مقامات روسی نیز ترجیح داده اند به ترامپ باج ندهند. مقامات روسی بارها در مذاکرات آشکار و پنهان خود خطاب به ترامپ، ویتکاف و مارک روبیو وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده اند که تعجیل واشنگتن برای خلق دستاوردی به نام آتش بس در جنگ اوکراین نباید منتج به نادیده گرفتن منافع راهبردی روسها یا انعقاد یک پیمان آتش بس صوری و غیرقابل دوام با ناتو شود. باید توجه داشت که نیروهای روسی اکنون در 300 کیلومتری کی یف قرار داشته و در آستانه تصرف برخی مناطق راهبردی جدید قرار دارند. بنابراین شرایط میدان به سود مسکو بوده و همین مسئله قدرت مانور آنها در برابر فرمول های ناکارآمد ترامپ جهت پایان دادن به جنگ را تقویت کرده است. طی روزهای اخیر رسانه های وابسته به حزب دموکرات ترامپ را بابت فرصت سوزی در طول ماههای اخیر( که منجر به امتناع آمریکا از مداخله گرایی دوران بایدن در جنگ اوکراین شد) شدیداً مورد شماتت قرار داده و او را متهم به اتخاذ نگاه ایده آل گرایانه در قبال این منازعه نموده اند.

منبع: سایت بصیرت