توضیح فرهنگ درباره کوچک شدن ارشاد: تفاوتی میان دفتر و اداره کل نیست

دومین نشست خبری سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، امروز (سه‌شنبه ۴ شهریور) با حضور اصحاب رسانه برگزار شد.
در ابتدای نشست، نیکنام حسین‌پور مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تبریک هفته دولت گفت: «یاد شهدای جنگ ۱۲ روزه به‌ویژه اصحاب رسانه و شهیده باقری را گرامی می‌داریم. در جنگ ۱۲ روزه، اصحاب فرهنگ خوش درخشیدند و روایت اصحاب رسانه از این جنگ بسیار درخشان بود. امیدواریم این همبستگی ملی که ایجاد شد در میان ما ماندگار بماند.»
رویکرد وزارت فرهنگ در تعامل با هنرمندان
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه نشست، با اشاره به چشم‌انداز فعالیت‌های این وزارتخانه اظهار داشت: «در جشنواره فجر ۱۴۰۳ شاهد اقبال گسترده هنرمندان بودیم و حضور فعال‌تری از آن‌ها را مشاهده کردیم. رسانه‌ها نیز این واقعیت را تأیید کردند که در سال ۱۴۰۳ طیف وسیع‌تری از هنرمندان در جشنواره حضور داشتند.»
وی افزود: «در حماسه ۱۲ روزه، اقشار وسیعی از هنرمندان حضور داشتند و سهم قابل توجهی در دفاع ملی ایفا کردند. صدها هنرمند در فضای مجازی همبستگی خود را برای بقا ایران نشان دادند. تعاملات وزارت فرهنگ در این حوزه بی‌اثر نبوده است. یکی از مسیرهای رویکردی ما توجه به گروه‌های مرجع و ایجاد حس خانه هنرمندان در وزارت فرهنگ است. این مسیر آغاز شده و حوادث دوازده روز اخیر نشان داد این رویکرد جواب داده است. تلاش می‌کنیم این روند توسعه و عمق بیشتری پیدا کند.»

توجه به استان‌ها و زیرساخت‌های فرهنگی
وزیر فرهنگ با تأکید بر اینکه «ایران فقط تهران نیست»، گفت: «ما باید استان‌ها را در برنامه رویدادها و منابع انسانی مورد توجه قرار دهیم. تمام معاونت‌ها بودجه‌های استانی خود را لحاظ کرده‌اند. در شورای عالی سینما مقرر شد شوراهای استانی سینما نیز تشکیل شود تا مباحث زیرساختی دنبال گردد. همچنین کتابخانه‌های سیار در نهاد کتابخانه‌های عمومی در حال توسعه است، ۱۰ نمایشگاه استانی کتاب برگزار خواهد شد، ۲۴ کتابخانه در استان‌ها افتتاح شده و ۵ هنرستان زیبا از ابتدای مهر فعالیت خود را آغاز می‌کنند.»
خدمات صندوق اعتباری هنر
صالحی در ادامه به فعالیت‌های صندوق هنر اشاره کرد و گفت: «این صندوق اکنون ۱۰۰ هزار عضو دارد و ماهانه حدود ۱۰۰ میلیارد تومان خدمات ارائه می‌دهد. اگرچه راضی نیستیم، اما تلاش کرده‌ایم میزان ریالی و پوشش خدمات افزایش یابد. تاکنون ۴ هزار نفر به بیمه درمانی معرفی شده‌اند. همه خدمات صندوق به‌صورت آنلاین ارائه می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست. همچنین دغدغه هنرمندان درباره ثبت بیمه با عناوین صنوف دیگر برطرف شد و اکنون بیمه آن‌ها با عنوان فرهنگ و هنر ثبت می‌شود.»
تصویر ایران در فضای جهانی
وزیر فرهنگ با بیان اینکه «دشمنان ایران پس از حمله ۱۲ روزه بیشتر خود را نشان دادند» گفت: «ما باید تلاش کنیم تصویر واقعی ایران به جهان معرفی شود. در همین راستا، سامانه دماوند راه‌اندازی شد و تاکنون ۹ هزار محتوای رسانه‌ای با نگاه معرفی ایران به خارج تولید شده است. همچنین در قالب طرح “از ایران بگو”، فعالان فضای مجازی به ایران دعوت شدند و تصاویر متنوعی از کشورمان را وایرال کردند. در جریان این تحولات بیش از ۶۰ خبرنگار خارجی به ایران آمدند که با تلاش فراوان زمینه حضور آن‌ها فراهم شد. برای ما بخش تصویری اهمیت ویژه‌ای دارد و باید بتوانیم انسان رسانه‌های بیشتری داشته باشیم.»
شفافیت؛ ابزار پیشگیری از فساد
صالحی در بخش دیگری از سخنان خود بر اهمیت شفافیت تأکید کرد و گفت: «شفافیت هم پیشگیری از فساد است و هم به تعامل بهتر با ذی‌نفعان کمک می‌کند. همه اسناد اداری، برنامه‌ها، جشنواره‌ها و هزینه رویدادهای هنری بارگذاری شده‌اند. این شفافیت ما را در معرض نقد قرار می‌دهد که هدیه الهی است و فرصتی مهم برای پیشگیری از فساد ایجاد می‌کند.
وزیر فرهنگ افزود: یکی دیگر از اقداماتی که در حال انجام است، مربوط به حوزه موسیقی، سینما و تئاتر است؛ جایی که با دو مشکل اصلی اقتصادی مواجه هستیم. اول اینکه، مصرف فرهنگی در سبد خانوار به‌طور کلی پایین است و در سال‌های اخیر، این میزان به‌طور محسوسی کاهش یافته است. طبق آمار مرکز آمار، در سال ۱۴۰۲ به شکل عجیبی شاهد افت مصرف کالاهای فرهنگی بوده‌ایم. وقتی به حوزه‌هایی مانند کتاب، سینما و موسیقی می‌رسیم، این افول شدیدتر است. این کاهش، در شرایط تورمی کشور و با توجه به طبقه‌بندی نیازهای جامعه، کاملاً طبیعی است.
وی با اشاره به مشکل دوم در حوزه اقتصاد فرهنگ اظهار کرد: کمبود نقدینگی و پایین بودن گردش مالی در این حوزه است؛ به‌گونه‌ای که نسبت به دیگر حوزه‌ها، جریان پول در این بخش بسیار محدودتر است. در طرح «فرهنگ‌کارت» که هم‌اکنون در گام اول خود قرار دارد، تلاش شده بخشی از این مشکل کاهش یابد. برای این منظور، ۱۰۰ هزار نفر از اصحاب فرهنگ و هنر در نظر گرفته شده‌اند تا کارت اعتباری ۱۵ میلیون تومانی بدون سود دریافت کنند و بتوانند در حوزه فرهنگ خرید داشته باشند. این خرید شامل کتاب، موسیقی، تئاتر و سینما خواهد بود و بازپرداخت آن به‌صورت اقساط شش‌ماهه انجام می‌شود. این طرح با همکاری بانک ملت اجرا شده و امکان خرید اعتباری را در حوزه‌های فرهنگی فراهم می‌سازد.
سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در ادامه نشست خبری امروز درباره اقدامات جدید این وزارتخانه توضیحاتی ارائه کرد.
راه‌اندازی صندوق همیار فرهنگ و هنر با مجوز بورس
وی با اشاره به تأسیس صندوق همیار فرهنگ و هنر گفت: «این صندوق با مجوز بورس و از سوی مؤسسه توسعه فرهنگ و هنر پیش می‌رود و تأمین منابع مالی صنایع خلاق را در بر می‌گیرد. در این صندوق شرکت‌ها و افراد حقیقی می‌توانند سرمایه‌گذاری کنند و سود بانکی تضمین‌شده دریافت نمایند. با این سرمایه، فرصت‌های فرهنگی برای صنایع خلاق فراهم خواهد شد.»
او تأکید کرد: «بخش قابل توجهی از مشکلات حوزه فرهنگ اقتصادی است و ما تلاش داریم این مشکلات را از مسیر زیرساختی برطرف کنیم تا شرکت‌ها و اشخاص حقیقی امکان مشارکت داشته باشند.»
شناسه آثار هنری برای ارزش‌گذاری و وثیقه‌گذاری
وزیر فرهنگ در ادامه افزود: «گام بعدی ما ارائه شناسه آثار هنری است، چرا که آثار فرهنگی و هنری ما شناسه مشخصی ندارند و ارزش اقتصادی روشنی نیز برایشان تعریف نشده است. هنرمندان می‌توانند آثار نفیس خود را با این شناسه‌ها ثبت کنند. در هر شناسه، گرایش اثر، نام هنرمند، ابعاد، تاریخ و مشخصات مالک درج خواهد شد و وزارتخانه وظیفه ارزش‌گذاری آن‌ها را برعهده دارد.»
به گفته او، این شناسه‌ها با لایه‌های امنیتی طراحی شده‌اند و حتی می‌توانند به‌عنوان وثیقه مورد استفاده قرار گیرند. همچنین ردیابی آثار هنری از این طریق امکان‌پذیر خواهد بود.
صالحی به برگزاری چند رویداد مهم نیز اشاره کرد و گفت: «در نمایشگاه کتاب امسال، فلوشیپ کودک و نوجوان برگزار شد که طی آن ۲۹ ناشر از ۲۴ کشور حضور یافتند و ۱۶۴ قرارداد به امضا رسید. این حرکت، فرصت حضور کتاب ایران در فضای جهانی را فراهم کرد و نشان داد ظرفیت‌های ما در حوزه کودک و نوجوان بسیار گسترده است.»
وی درباره موزه هنرهای معاصر تهران نیز توضیح داد: «گنجینه موزه هنرهای معاصر یک سرمایه افتخارآفرین اما کمتر شناخته‌شده بود. طی سال گذشته شاهد برگزاری دو نمایشگاه مهم پیکاسو در تهران بودیم که استقبال گسترده مخاطبان را به همراه داشت و موجب آشتی دوباره مردم با موزه‌ها شد. همچنین نمایشگاه آثار زنان که در موزه برپا شد، از اتفاقات قابل اعتنا بود و می‌توان گفت موزه هنرهای معاصر پوست‌اندازی تازه‌ای را تجربه کرده است.»
وی با اشاره به مسئولیت اجتماعی وزارت فرهنگ تصریح کرد: مسئولیتی که لازم است از سوی شرکت‌ها و مجموعه‌ها نیز به‌صورت واقعی انجام شود، نه نمایشی و رانتی. همایشی که در شرف برگزاری است و برای آن جایزه ملی در نظر گرفته‌ایم، با هدف شناسایی دقیق شرکت‌ها و معرفی آن‌ها به مخاطبان برگزار می‌شود. شرکت‌ها و مؤسساتی که به‌درستی در این حوزه فعالیت می‌کنند، شناسایی و پیش‌قراولان آن تکریم خواهند شد تا زمینه رقابت فراهم شود.
صالحی افزود: رویداد دیگری نیز در پایان شهریور برگزار خواهد شد که مربوط به بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای است. ایده این رویداد در حوزه بازی‌های مقاومتی شکل گرفته؛ به‌ویژه با توجه به فعالیت‌هایی که در جریان جنگ ۱۲ روزه انجام شد، این نگاه پدید آمد تا با جدیت بیشتری به این حوزه توجه شود.
توضیحات وزیر فرهنگ درباره تغییرات ساختاری وزارت ارشاد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس درباره تغییرات ساختاری اخیر در وزارتخانه گفت: «موضوع تغییر و کوچک‌سازی ساختار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه ششم و هفتم توسعه مورد تأکید قرار گرفته و بحث چابک‌سازی وزارتخانه و کاهش فضای ساختاری از همان زمان مطرح بوده است.»
وی افزود: «در برنامه هفتم توسعه نیز رقمی در این خصوص مطرح شده است. از دولت دوازدهم این موضوع در دستور کار بود که وزارتخانه‌ها نباید بیش از ۵ معاونت داشته باشند. در همان دوره، این بحث مطرح شد و من نامه‌ای نوشتم تا این شرایط متوقف شود، اما در دوران کرونا این قضیه عملاً متوقف ماند. در دولت سیزدهم نیز بار دیگر این موضوع مطرح شده است.»
صالحی با اشاره به اینکه «این موضوع ناشی از اصرار بالادستی‌هاست» تصریح کرد: «ما در برابر یک الزام قرار داشتیم و طبیعی است وقتی چنین الزامی وجود دارد همه چیز به آن گره می‌خورد. در حوزه دفاتر و ادارات کل نیز همین مسئله مطرح است. اداره یا دفتر هر کدام بودجه و مزایای خاص خود را دارند، اما بیشتر یک تغییر در تعبیر و عبارت است. اگر سیاست‌گذاری مدنظر باشد از عنوان “دفتر” استفاده می‌شود.»
خبرنگار روزنامه سازندگی با اشاره به حضور هنرمندان در ایام جنگ ۱۲ روزه به دلیل عِرق ملی و احساس وظیفه، درباره گزارش‌های تحلیلی ـ انتقادی رسانه‌ها در حوزه‌های مختلف و تناقضات موجود در باب شفاف‌سازی پرسش خود را مطرح کرد.
سید عباس صالحی در پاسخ گفت: «ما نقش اساسی در حضور هنرمندان نداشتیم و جان‌مایه اصلی، عِرق ملی خود هنرمندان بود. وزارت فرهنگ باید نسبت به نقدهای تحلیلی که مطرح شد توجه کند و این نکته درستی است.»
وی در ادامه درباره موضوع شفافیت توضیح داد: «متأسفانه در دولت سیزدهم در این زمینه تعویقی داشتیم اما دوباره در دولت چهاردهم این روند فعال شده است. ممکن است آمارها در مراکز مختلف تفاوت‌هایی داشته باشد و خطاهایی نیز پیش آید، اما معاونین وزارتخانه و مجموعه باید به نقدهای تحلیلی توجه داشته باشند. مواردی که نقد صورت گرفته و پاسخی داده نشده است باید پیگیری شود و معاونین مربوطه پاسخگو باشند.»
توضیحات وزیر فرهنگ درباره کاغذ مازندران و مشاغل سخت خبرنگاران
کاغذ مازندران و حوزه نشر
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ گفت: «در دولت چهاردهم بخش قابل توجهی از کاغذ مازندران در حوزه کتاب‌های درسی استفاده شد و در حوزه نشر تنها مقدار کمی به‌کار گرفته شد. اینکه این روند مقبول بود یا خیر، بحث دیگری است که باید از ناشران پرسید. بخش اصلی جریان کارخانه کاغذ مازندران در حوزه درسی قرار گرفت. پس از آن وزارت آموزش و پرورش استدلال‌های متعددی مطرح کرد مبنی بر اینکه کاغذ مازندران به درد کتاب‌های درسی نمی‌خورد و پیگیر واردات کاغذ شدند. بنابراین در حوزه نشر، این کارخانه حضور جدی نداشت و به مسیر قبلی خود بازگشت.»
وی افزود: «معاونت فرهنگی وزارتخانه بازدیدهایی از کارخانه‌های کاغذ داشته است. پیش‌تر، کاغذ نشر و درسی در یک حوزه قرار داشت، اما اکنون تمرکز بر واردات کاغذ نشر است. ما به تنهایی کار سختی داریم، چرا که حجم کاغذ نشر به‌اندازه‌ای نیست که از مسیر بسته‌بندی، کارتن‌سازی و مقوا به چرخه تولید کاغذ برسد.»
خبرنگاری همچنان جزو مشاغل سخت است
در ادامه نشست، وزیر فرهنگ در پاسخ به پرسشی درباره تلاش‌ها برای خارج کردن خبرنگاری از فهرست مشاغل سخت گفت: «فضای سازمان تأمین اجتماعی به‌گونه‌ای است که تا می‌تواند مشاغل سخت را کم کند. این موضوع به دلایل مختلفی از جمله وضعیت صندوق‌های تأمین اجتماعی است که به مرور ضعیف‌تر شده و حمایت‌های دولت از آن‌ها حداکثری شده است. طبیعتاً این صندوق‌ها مقاومت می‌کنند تا هم عناوین جدید مشاغل سخت اضافه نشود و هم از عناوین قبلی کاسته شود.»
وی تأکید کرد: «موضع ما روشن است؛ خبرنگاری همچنان جزو مشاغل سخت محسوب می‌شود. البته گاهی این‌طور القا می‌شود که خبرنگاری امروز سختی سابق را ندارد و تنها کار با تلفن همراه و انتقال اخبار است. حتی گاهی مثال می‌زنند که همان‌طور که چاپخانه‌ها با حروف سربی جزو مشاغل سخت بودند اما امروز دیگر این‌گونه نیست، خبرنگاری هم باید از این فهرست خارج شود.»
صالحی خاطرنشان کرد: «به نظر من چنین تصوری صحیح نیست. خبرنگاری همچنان دشواری‌های خاص خود را دارد. ما نیازمند آن هستیم که در حوزه رسانه پالایش‌ها، تفسیرها و تصویرهای درستی از این حرفه ارائه کنیم. از این‌رو هم ما تلاش خودمان را می‌کنیم و هم شما اصحاب رسانه باید کمک کنید تا در اقناع افکار عمومی و مدیران ارشد سازمان تأمین اجتماعی این اقرار ایجاد شود. این دغدغه درستی است و اگرچه با نگاه صرفاً اقتصادی می‌خواهند مشاغل سخت را کاهش دهند، اما ما بر حفظ جایگاه خبرنگاری در فهرست مشاغل سخت تأکید داریم.»