مک‌کین قرائتی دیگر از بوش

محمد منتظری

جان مک‌کین سیاستمداری آشنا برای آمریکایی‌هاست. او به صراحت در میان آمریکایی‌ها شهره است. چه آنجا که می‌گوید: در سال 1994، ما ـ جمهوریخواهان ـ هم در سنا و هم در کنگره اکثریت را در دست گرفتیم تا دولت را عوض کنیم. در عوض دولت ما را عوض کرد. ما شروع کردیم به‌جا انداختن این امر که قدرت فراتر از قانون است. و چه آنجا که صراحتا می‌گوید: در انتخابات میاندوره‌ای در سال 2006 جمهوریخواهان از آن جهت شکست خوردند که راهشان را گم کردند. آنها فقط به فکر پول بودند.

مک‌کین در ذهن آمریکایی‌ها حک شده است. مک‌کین آنقدر تند و تیز است که به هر کسی شلیک کند. او ممکن است توپ انتقاداتش را حتی روی گرای اردوی جمهوریخواهان تنظیم کرده و شلیک کند. این ویژگی باعث شده تا مک‌کین یکی از شانس‌های ریاست جمهوری سال 2008 در اردوی جمهوریخواهان محسوب شود. البته تکروی وی می‌تواند مانعی برای پیروزی‌اش باشد. به هر حال نتایج نسبتا خوبی که مک‌کین تا بدین‌جا کسب کرده بسیار غیرمنتظره بوده است. 25 سال پیش مک‌کین به‌عنوان یک کاپیتان بازنشسته نیروی دریایی آمریکا در ایالت آریزونا کاندیدای راهیابی به مجلس نمایندگان آمریکا شد. او یک رزومه رؤیایی از نظر آمریکایی‌ها در دست داشت؛ او نه تنها فرزند یک آدمیرال معروف نیروی دریایی بود بلکه در جنگ ویتنام مسئول ناوبری شناورهای آمریکایی نیز بود. وی در سال 1967 در جنگ ویتنام زخمی شد و به مدت پنج سال و نیم در زندانی در هانوی اسیر بود.

زمانی که آزاد شد و به آمریکا بازگشت موهایش سفید شده بود و زخم‌هایی آزارش می‌دادند که هنوز هم آثارشان باقی است. البته زخم‌ها و از دست دادن عمرش تنها ضررهایی نبودند که او به‌خاطر جنگ متحمل ‌شد. کارول شپ همسرش و مادر نخستین دخترش سیدنی نیز در خلال سال‌های زندان از مک‌کین جدا شد. اما با تمام این احوالات مک‌کین در کمتر از یک دهه بعد توانست با کمک گرفتن از خوش‌مشربی‌اش در انتخابات ایالت فینیکس پیروز شود و یکی از صندلی‌های کنگره را از آن خود کند. اما سؤال اینجاست که چرا مک‌کین در فینیکس پیروز شد؟ او حتی یک سال هم در فینیکس زندگی نکرده بود. به‌علاوه میان فینیکس و آریزونا هیچ‌وجه شباهتی وجود ندارد. مک‌کین با کمک گرفتن از همان خلق و خوی شوخ و بامزه‌اش این‌طور پاسخ داد که: من 22 سال از عمرم را در نیروی دریایی گذراندم، پدرم هم در نیروی دریایی بود و پدربزرگم هم همین‌طور. ما به این خاطر که در خدمت نیروی دریایی بودیم همیشه در حال حرکت از اینجا به آنجا بودیم. خیلی دوست داشتم مثل همه شما این امکان را می‌داشتم که در یکی از بهترین محله‌های آریزونا سکونت می‌کردم. اما مجبور بودم به کارهای دیگری برسم. اگر بخواهم حقیقت را بگویم باید عرض کنم زمانی که به این مسئله فکر می‌کنم به این نتیجه می‌رسم که جایی که من بیشتر سال‌های عمرم را در آنجا گذراندم زندان هیلتون در هانوی ویتنام بود.

مخاطبان مک‌کین پس از این جواب مدتی ساکت نشستند سپس با صدای بلند شروع به کف زدن کردند. مک‌کین انتخابات فینیکس را برد و دو دوره پیاپی در کنگره حضور داشت. پس از آن در سال 1986 در انتخابات سنا آمریکا از ایالت آریزونا شرکت کرد، توانایی در عملکرد خوب آن هم در شرایط بد، یکی از ویژگی‌های برجسته مک‌کین در نظر افکار عمومی آمریکاست. از سال 1973 زمانی که او بار دیگر پا به آمریکا گذاشت حتی یک‌بار هم در دعوا و ستیزه‌هایی که در خصوص جنگ ویتنام در آمریکا به وجود آمده بود دخالت نکرد. روزنامه نیویورک‌تایمز می‌نویسد: در سال 1994 مک‌کین به همراه جان کری که بعدها سناتور دمکرات کنگره شد از سوی بیل کلینتون به دفتر ریاست جمهوری در کاخ سفید دعوت شدند. کلینتون قصد داشت با آنها درباره عادی‌سازی روابط آمریکا با ویتنام مشورت کند. آنچه مدیر برنامه‌های مک‌کین به یاد می‌آورد این است که مک‌کین در آن جلسه کمتر از یک دقیقه صحبت کرد. مک‌کین در آن جلسه گفت: مهم نیست چه کسانی با جنگ موافق بوده‌اند و چه مخالف، باید به جلو رفت. کلینتون نگاهی به مک‌کین انداخت و گفت: شما مرد عجیبی هستید.

البته باید به این نکته توجه داشت که برای مردی با خصوصیات مک‌کین، که بسیار صریح‌الهجه است، موفقیت و شکست‌هایش در مبارزات انتخاباتی بستگی مستقیمی با موضع سیاسی‌اش دارد. اگرچه مک‌کین اکنون مرد شماره یک جمهوریخواهان در مبارزات انتخاباتی است اما در عین حال در برخی از حوزه‌های انتخابی ناامیدکننده ظاهر شده است. او زمانی که گفته بود: من در تمام طول 24 سالی که در انتخابات مختلف شرکت کردم، یک محافظه‌کار بوده‌ام. چه از لحاظ مالی، چه از لحاظ اجتماعی و چه از لحاظ نظامی‌گری، من یک محافظه‌کار هستم. مطمئنا مک‌کین یک محافظه‌کار حامی نظامی‌گری است. موضع وی در خصوص سقط‌ جنین نیز یک موضع بسیار جدی در نفی آن است. همچنین او مخالف سرسخت مخارج بیش از اندازه دولت فدرال آمریکاست. اینها همه مواضعی است که محافظه‌کاران بر آن پا می‌فشارند.

برخی بر این گمان بودند که این مواضع مک‌کین لزوما به این معنا نیست که او در اردوی جمهوریخواهان به پیروزی خواهد رسید زیرا او از جمله جمهوریخواهانی بود که در برابر طرح کاهش مالیات‌ها که از سوی جورج بوش ارائه شد ایستاد. او همچنین در مقاطع گوناگون، ‌انتقادات صریحی از سیاست‌های جورج بوش داشت. حتما انتقادات صریح مک‌کین را در خصوص طرح بازجویی زندانیان گوآنتانامو آن هم بدون طرح اتهام به یاد دارید.

البته در برخی موارد هم مک‌کین به دفاع از سیاست‌های بوش پرداخت. وی در خصوص اشغال عراق همواره موضع حمایتی خود را حفظ کرده است. مک‌کین به حدی در خصوص عراق بر موضع حمایتی خود اصرار می‌ورزد که برخی کارشناسان معتقدند که ممکن است همین مسئله موجب شود که از ریاست جمهوری آمریکا باز بماند. سناتور مک‌کین معتقد است حمله به عراق تصمیمی درست بود. او همچنین معتقد است که نه‌تنها نباید از تعداد سربازان آمریکا در عراق کاست بلکه باید بر تعداد تفنگداران آمریکایی در عراق افزود. با توجه به حساسیت مردم آمریکا در خصوص جنگ عراق، موضع مک‌کین در عراق ممکن است موجب شکست تدریجی وی در مبارزات انتخاباتی آمریکا شود.

با نگاهی دقیق‌تر به موضع مک‌کین در خصوص عراق می‌توان به نوعی سخنان و توجیهاتی را که بوش در خصوص سیاست‌های جنگ‌طلبانه‌اش در عراق بر زبان می‌آورد، دید. مک‌کین می‌گوید: من آرزوهایی برای ریاست جمهوری آمریکا دارم. وقتی آرزوهای من به مرحله عمل می‌رسند یک چیز از همه آنها بالاتر قرار می‌گیرد و آن امنیت ملی آمریکاست. و در این نقطه باید کاری که درست است را انجام دهم. حتی اگر برایم هزینه‌ای به اندازه از دست دادن تمامی سابقه سیاسی‌ام داشته باشد.

این حرف‌ها را پیش‌تر نشنیده‌اید؟ شاید از زبان جورج بوش؟ در هر صورت این حرف‌ها، حرف‌های جان مک‌کین جمهوریخواه است.