اشاره:

گروه سیاسی، محمدرضا یزدان‌پناه: آیت‌الله محمدرضا توسلی دار ‌فانی را وداع گفت. رئیس دفتر امام خمینی و عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز دیروز صبح در اوایل جلسه هفتگی مجمع تشخیص مصلحت نظام، دچار عارضه قلبی شد و در سن 77 سالگی درگذشت. بلافاصله پس از بروز مشکل قلبی برای آیت‌الله توسلی، مجید انصاری و آیت‌الله حسن صانعی، جلسه مجمع را رها کردند و دوست قدیمی خود را به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی به مجمع تشخیص مصلحت نظام یعنی مرکز پزشکی شهید شوریده که در جنب ساختمان نهاد ریاست جمهوری قرار دارد، منتقل کردند اما حتی حضور علی‌اکبر ولایتی بر بالین توسلی و تلاش و مساعی او برای افزایش علائم حیاتی عضو ارشد بیت امام هم باعث نشد تا شرایط تغییر کند. گفته می‌شود وی در هنگام بروز حمله قلبی در حال ایراد نطقی در دفاع از حریم بیت امام و انتقاد از ردصلاحیت‌های انتخابات مجلس هشتم بود. انتشار خبر درگذشت آیت‌الله توسلی در انتهای جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام باعث شد تا ‌‌هاشمی‌رفسنجانی و جمع زیادی از اعضای مجمع خود را به مرکز پزشکی شوریده برسانند.

هاشمی رفسنجانی، محمدی گلپایگانی، موحدی کرمانی، حسن روحانی، امامی کاشانی، ناطق نوری، دری نجف‌آبادی، حسین مظفر و محسن رضایی به همراه علی‌اکبر ولایتی که از ابتدا بر بالین توسلی حضور داشت، از جمله این افراد بودند. با این حال، این عده تنها حاضران در محل درگذشت رئیس دفتر امام نبودند، چه آنکه دیروز ساختمان مرکز درمانی جنب نهاد ریاست جمهوری شاهد حضور گسترده اعضای ارشد مجمع روحانیون مبارز به عنوان یاوران قدیمی آیت‌الله توسلی بود که همگی آنها روزگاری شاکله اصلی بیت امام خمینی را تشکیل می‌دادند. سیدمحمد خاتمی به همراه همسرش، حجت‌الاسلام صدوقی (امام جمعه یزد)، موسوی لاری، محمدعلی ابطحی، محمد مقدم، امام جمارانی و سیدسراج‌الدین موسوی، از جمله نزدیکان امام خمینی و آیت‌الله توسلی بودند که با چشمان گریان به بیمارستان شهید شوریده آمدند تا تسلی‌گوی خانواده و فرزندان عضو ارشد مجمع روحانیون مبارز باشند. این در حالی بود که پس از دقایقی «سیدحسن خمینی» هم به این جمع اضافه شد تا اتاق تشریفات بیمارستان شوریده، برای دقایقی کاملا به شکل بیت و دفتر امام در دهه 60 در بیاید.

اشاره:

"> دفاع از امام تا آخرین لحظه

02 آذر 1403

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

عمومی

تاریخ انتشار : ۲۴ شهريور ۱۳۸۷ - ۱۳:۳۴ ،

کد خبر : ۴۶۵۶۶

دفاع از امام تا آخرین لحظه

اشاره:

پایگاه بصیرت

امام به چه کسی اعتماد کرد؟

آیت‌الله محمدرضا توسلی محلاتی در سال 1309 در شهر محلات از توابع استان مرکزی متولد شد. وی از جمله افرادی بود که از ابتدای آغاز نهضت امام خمینی و به واسطه آشنایی و رفاقت با «سیدمصطفی خمینی» فرزند ارشد امام به جرگه یاران و همراهان امام خمینی پیوست و از آن پس در تمام برهه‌های حساس انقلاب در کنار ایشان بود. با این حال عمده نقش‌آفرینی وی در مقام عضو ارشد دفتر امام به مقطع پس از پیروزی انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. جایی که وی به واسطه سال‌ها آشنایی با خانواده و شخص امام و به واسطه اعتماد و اطمینانی که بنیانگذار جمهوری اسلامی به او داشت، به عنوان مسئول دفتر رهبر انقلاب در قم انتخاب شد. این اعتماد و اطمینان نه تنها پس از بازگشت امام به تهران بلکه تا پایان حیات رهبر انقلاب ادامه یافت. به صورتی که امام در اواخر عمر خود نامه‌ای را به پاس سال‌ها خدمت آیت‌الله توسلی به انقلاب اسلامی خطاب به او نوشتند که متن آن چنین بود: «با سلام و دعا. جنابعالی سالیان دراز مشغول درس و بحث بوده و از شروع انقلاب اسلامی تا پیروزی و پس از پیروزی انقلاب تاکنون، زحماتی کشیده و از افراد صالح و مورد علاقه اینجانب می‌باشید. شما از دوستان متدین، باصفا و پاک اینجانب می‌باشید.

جنابعالی از طرف اینجانب وکیل بوده تا تمامی امور شرعیه را بدان صورت که دستور شرع است، انجام دهید. از خداوند می‌خواهم تا به شما توفیق دهد تا هر چه بیشتر و بهتر بتوانید به اسلام و انقلاب خدمت کنید. والسلام‌علیکم و رحمه‌الله.» میزان وثوق و اعتماد بنیانگذار انقلاب به رئیس دفتر خود البته تنها به این نامه خلاصه نمی‌شود. چه آنکه آیت‌الله توسلی به همراه موسوی خوئینی‌ها و مهدی کروبی جزو افرادی بود که موافقت امام را به تاسیس مجمع روحانیون مبارز که حاصل انشعاب روحانیون طرفدار خط امام با مولفه‌های خاص آن مانند اعتقاد به «اسلام مستضعفان و پا برهنگان»، از روحانیون طرفدار اقتصاد بازار که در جامعه روحانیت مبارز متشکل بودند، کسب کرد. اعتقاد و اعتماد امام خمینی به رئیس دفتر خود تا حدی بود که در 17 بهمن ماه سال 66 و آنگاه که اختلافات میان مجلس و شورای نگهبان از هر زمان دیگری افزایش یافته بود، نام محمدرضا توسلی در کنار نام افرادی چون سیدعلی خامنه‌ای، اکبر‌‌ هاشمی رفسنجانی، عبدالکریم موسوی اردبیلی، محمد موسوی خوئینی‌ها و میرحسین موسوی به عنوان اولین اعضای مجمعی که «تشخیص مصلحت نظام» نام گرفت، جای داده شد. آیت‌الله توسلی پس از رحلت بنیانگذار انقلاب هم در سمت‌هایی مانند عضو شورای بازنگری قانون اساسی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نماینده مجلس خبرگان رهبری و مسئول دفتر امام راحل به ایفای نقش پرداخت در حالی که تا پایان عمر نسبت به انحراف از آرمان‌های امام و انقلاب هشدار می‌داد. نسل اول انقلاب هرگز صدای گرم و پرطنین مردی که در هنگام اذان ظهر با تسلط هرچه تمام‌تر، پاسخگوی سوالات فقهی و شرعی مردم در رادیو بود را فراموش نمی‌کنند. آیت‌الله توسلی در این اواخر امامت جماعت مسجد جامع قلهک را بر عهده داشت. وی در عین حال کاندیدای انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان رهبری در تهران بود که قرار بود همزمان با انتخابات مجلس هشتم برگزار شود اما اجل به وی مهلت این کار را نداد.

پدر معنوی اصلاحات

نزدیک به نیم قرن معاشرت و حشر و نشر با رهبر انقلاب اسلامی باعث شد تا وظیفه دفاع از راه و خط امام تا پایان عمر با محمدرضا توسلی باقی بماند. اینگونه بود که رئیس دفتر امام خمینی در دوم خرداد 76 جلودار بیت رهبر خود در حمایت از «سیدمحمد خاتمی» شد و از آن هنگام به گونه‌ای با خاتمی رفتار کرد که گویی میان او با امام تفاوتی نمی‌بیند. اگرچه دیگر آن رابطه مرید و مرادی در میان نبود. توسلی پس از دوم خرداد سمت مشاور رئیس‌جمهور در امور روحانیت را بر عهده گرفت تا شاید این پست نشانه‌ای از قدرشناسی خاتمی از کسی باشد که در راه رسیدن او به کرسی ریاست جمهوری و بازگشت طیف خط امام به قدرت، از هیچ سعی و کوششی دریغ نکرد.

با وجود این مشاور جدید رئیس‌جمهور هرگز در حد یک مشاور صرف برای خاتمی باقی نماند و نقش یک دست راست را برای او ایفا کرد. شاید دانستن این نکته که توسلی به تعداد معاونان و وزرای دولت اصلاحات و شاید حتی بیشتر از آنها، همراه رئیس‌جمهور در سفرهای او چه در دوران زمامداری دولت و چه پس از پایان عمر دولت اصلاحات بود، عمق رابطه و حمایت متقابل مرد ارشد بیت امام و دولت اصلاحات و رئیس آن را مشخص کند. توسلی به موازات حمایت‌های قاطعانه خود از دولت خاتمی و اصلاح‌طلبان، هرگز دفاع از اصل اندیشه‌های امام و آرمان‌های انقلاب را فراموش نکرد و در این راه مقابله با تفکرات متحجرانه و جمودانه و به‌خصوص بازگشت تفکر انجمن حجتیه، اولویت اصلی او بود. شاید همین دفاع از آرمان‌های امام و نزدیکان او بود که ماجرای مشهور حمله و تعرض به او در جریان انتخابات ریاست ‌جمهوری نهم در مسجدجامع قلهک را موجب شد.وی البته در بیان خاطرات فراوان خود از امام به گلایه رهبر انقلاب از آیت‌اللـه مشکینی هم اشاره می‌کند: آقای مشکینی همراه با ائمه جمعه آمدند خدمت امام و شروع کرد تعریف کردن. اول جمله‌ای که امام بعد از پایان یافتن صحبت‌های آقای مشکینی گفتند، این بود:

«من باید از آقای مشکینی گله کنم. آن‌قدری که ما گرفتار نفس خودمان هستیم، این کافی است. دیگر مسائلی نفرمایید که در نفوس ما انباشته شود و ما را به عقب برگرداند. شما دعا کنید که ما دستمان به بواطن نمی‌رسد، لااقل به ظواهر عمل کنیم. من دعا می‌کنم که خدای تبارک و تعالی ما را از قید و بند نفس اماره نجات دهد». امام هیچگاه حاضر نمی‌شد کسی درباره‌اش غلو کند.

آخرین سخنرانی

آخرین سخنرانی آیت‌الله توسلی را می‌توان یکی از تندترین موضع‌گیری‌های وی در تمام طول سال‌های پس از رحلت امام دانست؛ سخنانی که وی طی آن صراحتا نسبت به جریانی که پس از رحلت امام، انقلاب را تحریف کرد، هشدار داد. جریانی که به‌زعم رئیس دفتر بنیانگذار انقلاب، مانند جریانی عمل می‌کند که پس از پیامبر، اسلام را تحریف کردند. وی در این راستا با اشاره به آنچه «تحریف برخی کلمات امام و مبانی انقلاب» نامید، تاکید کرد: متاسفانه امروز می‌بینیم عده‌ای که روزگاری با انقلاب نبودند و سرخوشی نداشتند، تئوریسین انقلاب شده‌اند. امروز کسانی که هیچ نقشی در انقلاب و مبارزه نداشتند تئوریسین و مدعی امام و انقلاب شده‌اند و می‌گویند هدف از انقلاب، جمهوری اسلامی نبود و با این کار مردم و رای آنها را نادیده می‌گیرند.

روایت محمد‌‌هاشمی از آنچه در جلسه مجمع تشخیص گذشت

محمد‌‌هاشمی‌، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام‌، در خصوص چگونگی درگذشت آیت‌الله توسلی گفت: براساس آیین‌نامه مجمع تشخیص‌، هرکدام از اعضا می‌توانند در صورت تمایل‌، قبل از شروع جلسه رسمی در مورد مسائل روز به اظهار نظر بپردازند و صبح دیروز نیز‌، در حالی که آیت‌الله‌‌هاشمی رفسنجانی‌، قصد اعلام شروع جلسه رسمی مجمع را داشت‌، مرحوم توسلی دست خود را بلند کرد و گفت قصد بیان چند جمله‌ای را دارد. محمد‌‌هاشمی افزود: آیت‌الله توسلی در مورد قضیه اخیر اسائه ادب و توهین به بیت حضرت امام(ره) و حاج سیدحسن آقای خمینی مطالب خود را آغاز کرد و در این باره نامه‌ای از حضرت امام(ره) را که در سال 1361 نوشته شده بود‌، قرائت کرد که براساس یکی از فراز‌های این نامه حضرت امام(ره) پیش‌بینی کرده بود بعد از ایشان گروهی مقدس‌نما و متحجر و واپسگرا در قالب دفاع از امام‌، فرزندان‌، دوستان‌، یاران و بیت ایشان را مورد توهین و برخورد قرار خواهند داد و سپس گفت که سید حسن آقا مسئول موسسه تنظیم و نشر آثار امام است و اگر ایشان نتواند دیدگاه‌های امام را بیان کند چه کسی می‌تواند این کار را انجام دهد. وی یادآور شد: مرحوم توسلی با بیان هر کدام از این جملات به شدت با بغض سخن می‌گفت و در مواردی اشک ریخت و با گریه ادامه سخن می‌داد و از شدت تاثر، منقطع سخن می‌گفت.

‌‌هاشمی اضافه کرد: آیت‌الله توسلی با یادآوری اینکه در زمان امام نیز مقدس‌نماها می‌کوشیدند خود را مطرح کنند‌، خاطره‌ای را از دوران حیات حضرت امام(ره) نقل کرد که بر اساس آن یک زن و دو مرد‌، که ادعای ارتباط با امام زمان را داشتند‌، از حضرت امام(ره) وقت ملاقات می‌خواستند و امام در رابطه با آنها سه سوال را مطرح کرد که اگر آنها به این سه سوال جواب دادند ایشان مفصل با آنها جلسه بگذارد که یکی از این سوال‌ها فلسفی بود که تعبیرش در ذهنم نیست و سوال دوم و سوم این بود که امام از این سه پرسید: «از امام زمان (عج) بپرسید من به چه چیزی علاقه دارم و شیء باارزشی را گم کرده‌ام‌، آن چیست؟» که بعد از بازگشت این سه نفر و ارائه پاسخ‌ها‌، امام فرمودند اینها شیادند و آنها را راه ندهید .‌‌هاشمی اضافه کرد: آیت‌الله توسلی در ادامه در حالی که مطالبی را از قبل آماده کرده بود‌ و با استناد به آنها سخن می‌گفت‌، مطلبی را از قول امام نقل کرد که بر اساس آن امام فرموده‌اند مبارزه و سختی‌ها برای پیروزی انقلاب‌، فقط گلوله و سرنیزه نبود که اگر بود تحملش بسیار آسان‌تر بود بلکه زخم زبان‌ها و طعنه‌ها‌، بسیار دردناک‌تر و جگرسوزتر از گلوله بود که آیت‌الله توسلی در بیان این سخنان باز هم به گریه افتاد و در حالی که بار دیگر‌، سخن دیگری از امام درباره متحجران و مقدس‌نماها و واپسگراها را بیان می‌کرد در زمانی که به کلمه واپسگراها رسید از روی صندلی به پایین افتاد که بلافاصله دکتر ولایتی که در جلسه حاضر بود‌، بر بالین وی حاضر شد و در همین زمان آمبولانس نیز به محل رسید و ایشان را به بیمارستان شهید شوریده منتقل کرد اما ساعتی بعد کسانی که همراه ایشان به بیمارستان رفته بودند خبر دادند که ایشان به لقاءلله پیوسته‌اند.

روایت مجید انصاری از لحظه درگذشت توسلی

آن‌گونه که «محمدعلی ابطحی» از اعضای مجمع روحانیون مبارز به نقل از «مجید انصاری» دیگر عضو بلندپایه این تشکل روحانی در وبلاگ شخصی خود منتشر کرده، آیت‌الله توسلی در شرایطی درگذشته که مشغول ایراد نطق پیش از دستور خود در دفاع از حریم بیت‌امام در مقابل تهاجمات اخیر بود. برپایه گفته مجید انصاری، آیت‌الله توسلی در حال بیان وصایای امام مبنی بر لزوم حفظ حرمت بیت و اعضای آن بوده که جان به جان آفرین تسلیم کرد. برخی منابع خبری دیگر به نقل از افراد حاضر در جلسه دیروز مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز این گزارش را تایید کرده‌اند. آخرین نطق عضو ارشد مجمع روحانیون مبارز حاوی انتقادات شدید از توهین به اندیشه و بیت امام پس از رحلت او و نیز اعتراض به ردصلاحیت‌های اخیر انتخابات مجلس هشتم بوده است. گفته می‌شود آیت‌الله توسلی در حین بیان نطق خود، چندبار بغض کرده تا اینکه در میانه سخنان‌اش از روی صندلی به زمین افتاده و تلاش‌های دکتر ولایتی که در جلسه حضور داشته نیز به نتیجه نرسیده است. این البته اولین نطق آتشین رئیس دفتر امام در مجمع تشخیص مصحلت نظام نبود. چه آنکه وی تنها چند هفته پس از انتخابات سوم تیر 84 هم جلسه داخلی مجمع را به محلی برای انتقاد از مواضع آیت‌الله مصباح یزدی و دولت جدید اصولگرا که آن را در تعارض با خط مراد خود امام خمینی می‌دید، تبدیل کرد؛ جلسه‌ای که آیت‌الله توسلی در آن صراحتا نسبت به بازگشت تفکر انجمن حجتیه و انقلابی شدن کسانی که قبل از انقلاب مبارزه را حرام می‌دانستند، هشدار داد. درگذشت آیت‌الله محمدرضا توسلی را می‌توان پایانی بر ماه تلخ بیت امام دانست؛ ماهی که با ردصلاحیت نوه امام در انتخابات مجلس هشتم آغاز شد، با توهین به نوه دیگر امام ادامه یافت و با درگذشت رئیس دفتر آن به پایان رسید. اما هرچه باشد آیت‌الله توسلی ثابت کرد که دفاع از آرمان‌های پیر و مراد خود را تا لحظه مرگ رها نکرد.