آمار متناقض، عامل تضعیف دولت

م ـ متقی
یکی از شاخص های مهم برای بررسی عملکرد دولت ها و نقاط و ضعف آنها آمار و ارقامی است که از سوی مراکز دولتی ارائه می شود و از آنجا که این آمار و ارقام دست مایه تحلیل و قضاوت افراد مختلف با انگیزه های متفاوت می شود حتی افراد دلسوزی که قصد کمک به دولت داشته و در پی ارائه پیشنهاد به دولت برای خدمت بهتر باشند نیازمند اطلاعات و آمار صحیح از وضعیت کشورند.
طبیعی است در صورتی که یک فضای آنارشیستی در ارائه آمار و ارقام در کشور حاکم باشد و هر مرکز و مسئولی آمار متفاوتی پیرامون یک موضوع ارائه کند بلبشویی در تحلیل و قضاوت افراد چه دلسوز و چه مقرض پیش آمده و در این فضا دولت بیشترین آسیب را از ارائه آمار غیرصحیح و بدون پشتوانه کارشناسی دیده و از بسیاری از ایده های کارگشا محروم می شود.
از طرف دیگر آمار متناقض و غیرصحیح دست مایه جریان سازی جناح های رقیب برای ضعیف نشان دادن کارآمدی دولت می شود. متاسفانه بایستی اذعان نمود دولت نهم به رغم تلاش بی وقفه ای که با انگیزه خدمت به مردم دارد همانگونه که مقام معظم رهبری نیز به آن تصریح کردند با ضعف اطلاع رسانی شدیدی روبه رو است .
یکی از این ضعف ها ارائه آمار متناقض است که در این دوره یک سردرگمی و گیجی را برای قضاوت در برخی عملکردهای دولت ایجاد کرده است .
این آمار و ارقام به ویژه در حوزه اقتصادی و خدمات رسانی از آنجا که بیشترین کارکرد را داراست از حساسیت بیشتری برخوردار است . کسانی که اخبار و اطلاعات سال های اخیر را دنبال می کنند به قدری در مورد درصد تورم در جامعه آمارهای متفاوتی از مراکز مختلف دیده و شنیده اند که هنوز ناظران منصف هم نمی دانند نرخ واقعی تورم کشور چه مقدار است و یا میزان نقدینگی در جامعه به چه میزان می باشد. در زمینه تورم حجم نقدینگی و خدمات دولت نه تنها شاهد ارائه آمار مختلف از مراکز گوناگون دولتی هستیم تا برخی مدیران ارشد و حتی رئیس جمهور در مورد یک موضوع آمارهای متفاوتی را اعلام کرده اند.
آمارها و ارقام ارائه شده زمانی به فاجعه تبدیل می شود و اثر معکوس در میان مردم می گذارد که مردم احساس کنند آماری که اعلام می شود با آنچه آنها در واقعیت جامعه لمس می کنند تفاوت فاحشی دارد و دولت برای این تفاوت فاحش توجیهی ارائه نکند.
در ده روز اخیر وضعیت تولید برق در کشور یکی از موضوعاتی بود که این روزها دست مایه همه افراد اعم از منتقدین منصف مخالفین مغرضی و به سکوت معنی دار طرفداران دولت منجر شده است .
در روزهای آخر مرداد خبری به نقل از گزارشات رسمی بانک مرکزی توسط رسانه ها منتشر شده که هیچ گاه توسط بانک تکذیب نشد. بانک مرکزی با ارائه آمار مقایسه ای از کاهش فزاینده رشد تولید در دوران دولت نهم خبر داد.
براساس این آمار رشد تولید برق کشور که در سال 1383 سال پایانی دولت قبل 8 9 درصد بوده است در سال 1384 به 8 1 درصد و در سال 1385 به 7 4 درصد کاهش یافته و این روند منفی در سال 1386 به 6 9 درصد رسیده است .
بنابراین گزارش بیش از 85 درصد برق کشور در سال 1386 توسط نیروگاه های بخاری و گازی تامین شده است که علت اصلی کمبود برق در سال جاری نیز ناشی از کاهش شدید رشد تولید در این بخش هاست چرا که رشد تولید برق نیروگاه های گازی و سیکل ترکیبی از 20 5 درصد در سال 1383 به 13 5 درصد در سال 1386 کاهش یافته است .
ارائه این آمار و ارقام که معمولا برای مدیران ارشد کشور ارسال می شود بازتاب های زیادی در جامعه داشت که مهم ترین آن سخنان رئیس مجلس خبرگان در دیدار با اعضای جامعه اسلامی دانشگاهیان کشور بود.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در این دیدار گفت : کشوری با این سرمایه عظیم نباید در زمستان دچار قطع گاز و در تابستان دچار قطع برق شود و مردم ساعت ها وقت خود را در پمپ بنزین ها بگذرانند. در حالی که ما صاحب منابع زیادی هستیم بدیهی است که این مسائل و مشکلات به ضعف مدیریت برمی گردد.
از آنجا که عده ای به ویژه رئیس جمهور حساسیت ویژه ای روی سخنان آقای هاشمی دارند تا قبل از این سخنان کسی به خبر بانک مرکزی واکنش نشان نداد ولی سخنان آیت الله هاشمی در مورد کاهش تولید برق باعث شد که بلافاصله آمار و ارقامی از سوی دولتمردان ارائه شود که یک ابهام و دوگانگی بلکه چندگانگی از وضعیت کشور در اذهان ترسیم شود.
رئیس جمهور روز شنبه در گزارشی که به رهبر انقلاب ارایه کرد گفت : در بخش نیرو در طول سه سال گذشته 12600 مگاوات به ظرفیت تولید برق افزوده شده در حالی که در فاصله سالهای 68 تا 75 این عدد 8600 مگاوات و در فاصله سالهای 76 تا 83 این عدد 12300 مگاوات بوده است .
در حالی که آقای احمدی نژاد در حضور رهبر انقلاب تاکید کرده بود طی سه سال گذشته 12600 مگاوات به ظرفیت تولید برق افزوده شده وی صبح یکشنبه در جمع علما و طلاب استان مرکزی تاکید کرد که در سه سال اخیر 14000 مگاوات به ظرفیت تولید برق افزوده شده است . عین اظهارات احمدی نژاد در این مراسم به نقل از خبرگزاری های رسمی این گونه بود : « همچنین ظرفیت نیروگاه های برق که از سال 69 تا 76 به 8700 مگاوات و از سال 76 تا 83 به 12300 مگاوات زیاد شده بود در سه سال اخیر به 14000 مگاوات افزایش یافته است . در عین حال آقای احمدی نژاد روز دوشنبه طی همایشی در قم تاکید کرد که دولت نهم ظرف 3 سال گذشته در برخی بخش ها به اندازه 16 سال و در برخی دیگر به اندازه 8 سال دستاورد داشته است و گفت : در طول سه سال گذشته دو برابر بیش از 8 سال قبل (2*12300=24600 مگاوات) به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است . چنانچه در تولید گاز نفت و آب نیز شبیه همین اتفاقات رخ داده .
سه آمار فوق در حالی از سوی رئیس جمهور ارایه شده که خبرگزاری رسمی دولت در گزارشی که شامگاه دوشنبه درباره عملکرد وزارت نیرو طی سه سال اخیر منتشر کرد آمار و روایت متفاوتی را ارایه داد. در حقیقت خبرگزاری ایرنا اعلام کرد که طی سه سال گذشته 9000 مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است . در این گزارش که با عنوان « رشد 18 درصدی تولید برق » منتشر شده چنین آمده است : « ظرفیت نصب شده نیروگاهها از 41 هزار مگاوات در سال 84 به 50 هزار مگاوات در سال 87 رسیده است . میزان تولید انرژی از 178 میلیارد کیلووات ساعت در سال 84 به 208 میلیارد کیلووات ساعت در سال 87 رسیده است » .
این همه در حالی بود که وزیر نیرو طی سخنانی که در تاریخ 15 تیرماه 87 توسط پرتال خبری وزارت نیرو منتشر شد اعلام کرد که ظرفیت نصب شده نیروگاههای کشور کلا به حدود 49 هزار مگاوات رسیده است . به عبارت دیگر و براساس اظهارات وزیر نیرو طی سه سال گذشته نه 12300 یا 14000 یا 24600 رئیس جمهور یا حتی 9000 مگاوات خبرگزاری ایرنا که 8000 مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است .
معلوم نیست که تناقضات فوق ناشی از اشتباه نهاد ریاست جمهوری در مخابره اظهارات آقای احمدی نژاد است ; یا ناشی از ارایه آمار نادرست به خود رئیس جمهور است ; ولی هرچه هست مردم این آمار و ارقام را با چهار ساعت خاموشی در این فصل گرما و طاقت فرسا مقایسه می کنند و طبیعی است که قضاوت آنها می تواند به گونه ای باشد که درست عکس آنچه تیم رسانه ای و تبلیغاتی دولت در پی آن هست حاصل گردد.