ایران نفت را سیاسی نمی‌کند

سفیر ایران در فرانسه هرگونه احتمال استفاده ابزاری ایران از نفت را در واکنش به فشارهای جهانی رد کرد و گفت: ما تلاش می کنیم که نفت سیاسی نشود.

به گزارش خبرگزاری مهر،  شبکه ماهواره ای فرانس 24 در روز چهارشنبه میزگردی تحت عنوان "نفت سلاح سیاسی" برگزار کرد.

در این نشست که با حضور "پی یر ترزیان"، کارشناس مسائل نفتی و مدیر موسسه استراتژی نفتی، "سعید ناشه"، مدیر فوروم بین المللی انرژی همچنین "علی آهنی"، سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاریس برگزار شد، مسائل مختلف به ویژه این که آیا ایران در صورت افزایش تهدیدات و حمله احتمالی امریکا قصد استفاده از نفت به عنوان سلاح سیاسی را دارد یا خیر مورد بحث قرار گرفت .

 در ابتدای  این نشست مجری با اشاره به سال های دهه 70 میلادی که جهان با بحران نفتی روبرو شد، به مساله نشست اخیر سران کشورهای عضو اوپک پرداخت و افزود که در این نشست "هوگو چاوز"، رئیس جمهوری ونزوئلا نسبت به کاهش شدید بهای دلار ابراز نگرانی نمود و امپراتوری دلار را در حال افول توصیف کرد.

این شبکه همچنین بخش هایی از اظهارات رئیس جمهوری ایران را که از آن چنین استنباط شده بود که در صورت منازعه امریکا ایران احتمالا از نفت به عنوان سلاح سیاسی استفاده خواهد کرد، پخش نمود که طی آن محمود احمدی نژاد گفته بود: چه به لحاظ سیاسی و چه به لحاظ نظامی زمینه هیچ جنگ جدیدی در منطقه وجود ندارد البته دولت آمریکا می داند که در صورت مرتکب شدن اشتباه جدید کل منطقه برای آن ها به وضعیت ناهنجار درخواهد آمد و آن ها دیگر هیچ جایگاهی در منطقه نخواهند داشت.

این شبکه بلافاصله به پخش موضع عربستان پرداخت و اظهارات "سعود الفیصل"، وزیر امور خارجه عربستان را پخش کرد که گفته بود: اوپک یک سازمان سیاسی نیست، سازمان کشورهای تولید کننده نفت است از این رو مسائلی که شما اشاره می کنید می تواند تحت اشکال دیکری در جای دیگری مطرح شود اما نه در اوپک.

مجری برنامه با اشاره به این که در ژانویه سال جاری بهای نفت حدود 50 دلار بود اما امروز بهای نفت نزدیک به 100 دلار می باشد، گفت: اظهارات مقام سعودی از وجود اختلاف مواضع در درون اوپک حکایت دارد.

وی با طرح این سوال از "علی آهنی"، سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاریس بحث را آغاز کرد که آیا ایران در بحرانی که بر سر مساله هسته ای با آن روبروست در نظر دارد که از نفت به عنوان سلاح سیاسی استفاده کند؟ و علی آهنی در جواب این سوال چنین پاسخ داد : ابدا، ما تلاش می کنیم که نفت سیاسی نشود.

آهنی افزود : اما نکته ای که باید بدان توجه کرد این است که ضروری است که به سمت توازن بازار انرژی حرکت کرد. شما به بهای بشکه ای 100 دلار اشاره کردید اما باید دید چه کسی از این مبلغ بیشترین سود را می برد.

وی تصریح کرد: شما اگر نگاهی به توزیع سهم درآمد نفت یا بنزینی که درغرب گران ارائه می شود بیاندازید می بینید سهم کشورهای تولید کننده یک پنجم بهای بنزین عرضه شده در غرب است و سهم دولت ها که روی آن مالیات وضع می کنند یا سهم شرکت های نفتی به مراتب بیشتر است.

 آهنی اضافه کرد: به طور مثال سود خالص شرکت اکسون موبیل که بزرگترین شرکت نفتی جهان است در سال گذشته رقمی حدود40 میلیارد دلار، شورون 17 میلیارد دلار، توتال 12 میلیارد یورو، استات اویل 5 میلیارد یورو بوده است به این ترتیب می بینید که سهم کشورهای تولید کننده به رغم بالا بودن بهای نفت چندان زیاد نیست و این شرکت های نفتی و کشورهای صنعتی مصرف کننده نفت هستند که بیشترین سود را می برند.

وی افزود: بهای واقعی نفت حدود 55 دلار است اما متاسفانه سقوط بهای دلار موجب بروز مشکلاتی شده است زیرا کشورهای تولید کننده مجبورند بخشی از خدمات و نیازهای خود را با سایر ارزهای غیر دلار انجام می دهند.

مجری در همین ارتباط سوال کرد: اگر امریکا به ایران حمله کند یکی از واکنش های ایران این خواهد بود که شیرهای نفت را ببندد یا تنگه هرمز را مسدود کند ؟

سفیر کشورمان در این مورد پاسخ داد : ما قصد نداریم که از نفت به عنوان سلاح سیاسی استفاده کنیم و می کوشیم فضا را آرام سازیم اما آن ها نیز باید مسئولیت خود را که تبعات وحشتناکی برای منطقه و جهان دارد بپذیرند. ما رفتاری منطقی و مسئولانه خواهیم داشت.

آهنی در بخش دیگری از این میزگرد در خصوص این که اگر مجازات دیگری علیه ایران تصویب شود، آیا ایران از نفت برای پاسخگویی به این اقدام استفاده خواهد کرد، تاکید کرد: نه زیرا ما معتقدیم که صادرات نفت برای ما و سایر کشورهای منطقه لازم است. اما البته هر اقدامی از سوی آمریکا به ویژه اقدام نظامی واکنش درخور آن را در پی خواهد داشت.

"پی یر ترزیان"، مدیر موسسه و نشریه استراتژی نفتی نیز در خصوص بالارفتن دوباره بهای نفت گفت : کافی است که تنش بالا گیرد یا تهدید واقعی نظامی وجود داشته باشد تا قیمت ها بالا رود. از زمانی که تهدید واقعی حمله وجود داشته باشد قیمت ها افزایش چشمگیری خواهد داشت و برای این کار نیازی به شلیک موشک نیست.

وی افزود: شرکت های بیمه در صورت احساس تهدید یا هزینه بیمه خود را بالا می برند یا اصلا از بیمه امتناع خواهند کرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا هنوز امکان بالا رفتن بهای نفت وجود دارد یا نه، گفت : قیمت فعلی تنها نیمی از ارزیابی و پیش بینی ها برای شرایط حاد است.

ترزیان با تایید نظر علی آهنی دال بر قیمت واقعی نفت 55 دلار می باشد، افزود: هم شرکت های نفتی و کشورهای تولید کننده و هم مصرف کنندگان رقم 55 دلار را رقم منطقی می دانند. نمی توان بیش تر از این را تصور کرد. بهای نفت ورای این رقم حاکی از وجود وحشت در بازار است.

وی در بخش دیگری از صحبت های خود در مورد توزیع سهم نفت گفت: نحوه توزیع سود نفت بسیار تغییر کرده است و این درست است که کشورهای مصرف کننده نفت (در کشورهای صنعتی) بیشترین سود را می برند اما در بسیاری از کشورهای مصرف کننده نیز دولت با ارائه سوبسید مابه التفاوت بهای واقعی نفت و بهای عرضه شده را جبران می کند. نمونه آن هند و پس از آن چین است که ده ها میلیارد دلار در این زمینه صرف می شود و این امر روی توسعه کشور اثر سوء دارد. زیرا این کشور ها بسیار فقیرند و دولت ها امکان بالا بردن بهای بنزین را ندارند چون مردم انتظار بهای نفت پایین تری را دارند.

وی در مورد شرکت های نفتی با اذعان به این که سود آن ها افزایش یافته است، افزود: به طور نسبی سهم کشورهای تولید کننده نفت حدود سه تا چهار برابر شرکت های نفتی است یعنی حدود 60 تا 75 درصد نصیب کشورها می شود که البته طبیعی است زیرا این منابع طبیعی و فناپذیر آن هاست، و حدود 20 تا 25 درصد نیز نصیب شرکت ها می گردد.

"سعید ناشه"، رئیس فوروم بین المللی انرژی نیز با اشاره به مالیات هایی که در کشورهای مصرف کننده روی نفت وضع می شود آن را نوعی امکان تعدیل کننده در کشورهای صنعتی ذکر کرد.

 وی در خصوص این که سهم کشورهای تولید کننده از درآمد حاصل از نفت کم است، گفت : در برخی از کشورها هزینه تولید نفت سه دلار در هر بشکه است و بدیهی است که بین سه تا 100 دلار در هربشکه پول حاصل بین عوامل درگیر در این چرخه توزیع می شود.

وی تصریح کرد: همانطور که در گذشته نیز شاهد آن بودیم چه زمانی که بهای نفت رو به کاهش بگذارد مانند دهه 80 چه اکنون که رو به افزایش گذاشته است معمولا قراردادهای که در این زمینه وجود دارد مورد تجدید نظر قرار می گیرد.

در همین ارتباط ترزیان در خصوص عوامل دیگری که در این بازار ذینفع هستند افزود: یکی دیگر از این عوامل را می توان بازارهای مالی نامید. امروز حدود 150 میلیون قرارداد نفت در بازارهای مالی معامله  می شود و تقریبا سالانه 10 هزار میلیارد دلار در بازارها مبادله می شود.

ترزیان افزود: امروز بسیاری از آن هایی که از طریق بالا رفتن بهای نفت سود می برند همان عوامل مالی هستند که در بازارهای پولی در امریکا در جای دیگر مانند مسکن ضرر می دهند و با سود معاملات نفتی عملا زیان خود را جبران می کنند.

وی افزود: اگر بتوان هرچه بیشتر بازارهای مالی را منظم و قاعده مند کرد و به شفافیت بازار کمک کرد می توان از حاشیه مانور بورس بازها کاست.

مدیر موسسه استراتژی نفتی در مورد اظهارات سفیر ایران در خصوص معاملات نفتی به دلار گفت : درست است کاهش دلار تاثیر سوء بر افزایش بهای نفت دارد. زیرا کشورهای نفتی بسیاری از نیازها و خدمات خود را به ارزی غیر دلار تهیه می کنند. درست است که ما درآمد کشورهای نفت خیز را بر اساس دلار انجام می دهیم اما کشورهای نفتی بر اساس سبد درآمدی خود محاسبه می کنند.

وی در مورد تغییر دلار به عنوان ارز مورد استفاده در معاملات نفتی گفت: این مساله جدیدی در اوپک نیست در سال 1971 تا 1972 نیز زمانی که دلار از ارزش طبیعی خود دور شد این بحث مطرح شد. البته امروز نیز این بحث مورد اتفاق آراء همه اعضا نیست اما مطرح می باشد.

آهنی در ارتباط با عملی شدن سبد ارزی به جای دلار با توجه به برخی اختلاف نظرها بین کشورهای عضو اوپک گفت: مطالعه در این زمینه به کمیته ای که برای بررسی این موضوع اختصاص یافته محول شده که تصمیم گیری بر اساس نتیجه آن خواهد بود.

سفیر ایران در بخش دیگری در مورد تنوع سبد ارزی اوپک یکی از دلایل بالا بودن بهای نفت را کاش بهای دلار ذکر کرد و افزود: کشورهای تولید کننده نفت بسیاری از خدمات و نیازهای خود را با سایر ارزهای غیر دلار انجام می دهند.

وی سپس با طرح این سوال که چرا این ارز باید مبنای محاسبه قیمت نفت و معاملات نفتی باشد در حالی که کشورهای تولید کننده باید قسمت اعظم تجهیزات مورد نیاز خود را با غیر دلار انجام دهند و در واکنش به این سوال مجری که آیا سایر اعضای دیگر اوپک با موضوع تنوع بخشیدن ارزی به سبد اوپک موافقند یا خیر، گفت : برخی از کشورها با این موضوع موافقند و برخی نیز بدان فکر می کنند زیرا آن ها نگران تبعات سیاسی این موضوع  هستند . باید آن ها را متقاعد کرد که واقع بین باشند  و به منافع مردم کشورهای تولید کننده نفت عضو اوپک توجه کنند.

سعید ناشه نیز در مورد تنوع بخشیدن به سبد ارزی اوپک گفت : معاملاتی که هم اکنون با دلار صورت می گیرد یعنی در شرایطی که بهای نفت بالا و دلار پایین است اگر به ارز دیگری مثل یورو که از ارزش بالایی برخوردار است تغییر یابد موجب پایین آمدن بیشتر ارزش دلار می گردد.

وی در مورد استفاد از نفت به عنوان سلاح سیاسی گفت: ایده استفاده از نفت به عنوان سلاح سیاسی نه قابل تحقق و نه مطلوب است. امروز استفاده از نفت با بهایی معادل بشکه ای 100 دلار و با توجه به نیاز شدید بازار به عنوان سلاح سیاسی غیرقابل تصور است. قرار است این سلاح را علیه که استفاده کنیم ؟

وی اضافه کرد : آیا شما در این بازار که مانند استخر است می توانید تنها یک مخاطب واحد را برای تنبیه تعیین کنید؟ تاثیر آن بر همه خواهد بود. بسیاری از کشورهای مختلف متاثر خواهند شد و درست است که برخی کشورهای مصرف کننده غربی به دلیل داشتن یوروی قوی می توانند جلوی تبعات این افزایش بها را بگیرند اما نباید کشورهای امریکای لاتین، آفریقایی، کشورهای آسیایی و غیره که نفت را با ارز وارد می کنند فراموش کرد. در این کشورها همانگونه که گفته شد دولت ها سوبسید می پردازند و آن ها امکان تحمل افزایش بیشتر بهای نفت را ندارند.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سوال که آیا ایران طرح فروش نفت ارزان به برخی کشورهای دوست نظیر ونزوئلا را دارد یا نه، گفت: همه کشورهای مصرف کننده کشورهای صنعتی نیستند، برخی از آن ها کشورهای فقیرند باید به آن ها نیز فکر کرد. خوب است در این مورد تصمیمی عمومی اتخاذ شود و صندوقی در اوپک برای آن ها ایجاد کرد.

وی در مورد کمک های یک جانبه خارج از اوپک گفت : این کمک ها به تصمیم یک جانبه کشورهای تولید کننده بازمی گردد. ایران نیز مانند فرانسه که بودجه ای برای کمک به کشورهای نیازمند در حال توسعه در نظر گرفته، بودجه ای در این زمینه برای کمک غیر مستقیم نه تحویل نفت ارزان به این کشورها را دارد.

آهنی در مورد این که این نوع برخورد خود نیز استفاده سیاسی از نفت می باشد، پاسخ داد: بستگی دارد چگونه به این موضوع نگاه شود. اگر این اقدام به اعمال و تحکیم عدالت کمک کند چرا که نه ؟

ترزیان در ادامه این بحث در مورد این که آیا به طور طبیعی و فیزیکی امکان بستن تنگه هرمز وجود دارد، گفت: تنها کافی است که تهدیدی در این مورد صورت گیرد. نیازی به بستن فیزیکی نیست همین امرمی تواند روی رفتار فاکتورهای مختلف از جمله شرکت های بیمه تاثیر گذارد.

وی با اشاره به این که بخشی از کشورهای صنعتی دارای ذخائر استراتژیک می باشند، تایید کرد که این قبیل کشورها می توانند نسبت به برخی تحولات بازار تا حدی مقاومت کنند.

آهنی در بخش پایانی این میزگرد در خصوص این که آیا اگر آمریکا به ایران حمله کند ایران نیز به بستن تنگه هرمز یا استفاده سیاسی از نفت خواهد پرداخت، بار دیگر تاکید کرد: ما قصد نداریم از نفت به عنوان پاسخ برای پاسخگویی به امریکایی ها استفاده کنیم ما حربه های زیادی داریم و سناریوهای متعددی را پیش بینی کرده ایم . امیدواریم چنین اتفاقی که می تواند برای منطقه و جهان زیان بار باشد، هرگز رخ ندهد.